درجا زدن بورس در روز رشد دلار
بازار سرمایه کشور که در ابتدای این هفته رشد مناسبی را ثبت کرده بود، دیروز با وجود رشد دلار با ثبات شاخص ها و نماگرهای مهم همراه بود تا شاهد کاهش اثرپذیری روانی بورس از بازار ارز باشیم.به گزارش خراسان، در معاملات روز سه شنبه، شاخص کل بورس 715 واحد معادل 5 صدمِ درصد (خیلی نزدیک به صفر) رشد کرد. شاخص کل هم وزن اما 34 صدمِ درصد افت کرد تا با وجود ثبات نسبی بزرگ ترها، فروش محسوسی در کوچک ترها قابل رصد باشد. افت حدود 60 درصد نمادها در کنار رشد حدود 40 درصد نمادها (از رصد متغیرهای بورس نظر تعدادی) نیز نشان می دهد که کفه فروش در بازار دیروز اندکی سنگین تر بوده است.این در حالی بود که بازار ارز دیروز صعودی بود و بعد از رشد نرخ تا محدوده 27 هزار و 800 تومان، طی ساعات پایانی روز برخی نرخ های 28 هزار تومانی را نیز اعلام کردند. بی واکنشی بورس به روند بازار ارز نشان می دهد که احتمال کاهش وابستگی روانی بورس به ارز تقویت شده است. پیشتر نیز در روزهای افت ارز بورس ریزش سنگینی تجربه نکرد یا این که در روز ثبات نرخ ارز بورس مسیر نزولی یا صعودی خود را طی کرد.تقویت این پدیده، اتفاق خوبی برای بازار است چرا که در برخی ایام در تابستان گذشته،بورس به صورت روانی و کاملا غیرمنطقی به نوسانات کوتاه مدت بازار ارز واکنش نشان می داد. این در حالی بود که نرخ ارز تنها یکی از متغیرهای موثر بر بازار سهام است و علاوه بر آن، تاثیرپذیری شرکت ها از نرخ ارز نیمایی است و نه نرخ ارز بازار آزاد.
بورس پول لازم!
بورس ٢۴ : رصد متغیر مهمی به نام ارزش معاملات بازار سهام کافی است که متوجه شویم دوران رونق در این بازار به پایان رسیده است. بورس ما قرار بود محلی باشد برای جذب نقدینگی سرگردان ، نقدینگی که حالا دوباره در حساب های بانکی با سود ٢٠ درصد و ابزارهای مالی بدون ریسکی همچون اسناد خزانه ، اوراق مشارکت و صندوق های با درآمد ثابت جا خوش کرده است.
بورس24 : رصد متغیر مهمی به نام ارزش معاملات بازار سهام کافی است که متوجه شویم دوران رونق در این بازار به پایان رسیده است.
بورس ما قرار بود محلی باشد برای جذب نقدینگی سرگردان ، نقدینگی که حالا دوباره در حساب های بانکی با سود 20 درصد و ابزارهای مالی بدون ریسکی همچون اسناد خزانه ، اوراق مشارکت و صندوق های با درآمد ثابت جا خوش کرده است.
نتیجه متوقف شدن رونق بورس فارغ از این که چه دلایلی داشته و دارد سبب شده تا این روزها در مجموع بازارهای بورس و فرابورس روزانه فقط 420 میلیارد تومان سهم به صورت خرد معامله شود!!
اهمیت و علل ریزش قیمت سهام در بورس
یکی از نگرانی‌های اصلی سرمایه رصد متغیرهای بورس گذاران در بورس، ریزش سهام در بازار است. اما چرا بازار سرمایه با چنین افت و خیزهایی روبرو می‌شود؟ برای سرمایه‌گذارن در بورس، رشد قیمت و ریزش قیمت سهام دارای اهمیت فروانی است، زیرا سود و زیان آن‌ها در گرو همین رشد‌ها و ریزش‌هاست. همانطور که هنگام رشد شاخص کل بورس، سرمایهگذاران بازدهی مناسبی به دست می‌آورند، در زمان ریزش قیمت سهام نیز سرمایه گذاران با زیان روبرو می‌شوند. اما سرمایهگذاران حرفه‌ای مانند مدیران صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک، به دلیل توانایی پیش‌بینی دوره‌های منفی بازار سرمایه، در زمان ریزش قیمت سهام چندان با زیان مواجه نمی‌شوند. این سرمایهگذاران حرفه‌ای می‌توانند از طریق بررسی نمودارها و مطالعه عوامل تاثیرگذار بر صنایع و شرکت‌های مختلف، به‌راحتی زمان شروع دوره‌های منفی را پیش‌بینی کنند.
اقتصاد جهانی و تاثیر آن بر بازار بورس
مدیران صندوق‌های سرمایهگذاری و سرمایهگذاران حرفه‌ای همواره شرایط اقتصاد جهانی را در امریکا، چین، اروپا و . مورد مطالعه قرار می‌دهند. آن‌ها مدام تلاش می‌کنند تا تاثیر تحولات اقتصاد جهانی را بر قیمت کالاها در بازارهای بین‌المللی بررسی کنند و اثر این تحولات را بر صنایع داخلی نیز بسنجند.
بیش از 60 درصد ارزش بازار بورس ایران را صنایعی نظیر فولاد، سنگ آهن، فلزات رنگی، پتروشیمی، سیمان و دیگر سرمایه‌گذاری‌های مرتبط تشکیل می‌دهند؛ تحولات اقتصاد جهانی و قیمت کالاها در بازارهای بین‌المللی بر صنایع اصلی بورس ایران که به آن‌ها اشاره کردیم، تاثیر خواهند گذاشت.
نقش مدیران حرفه‌ای در نهادهای مالی این است تا از طریق تحلیل قیمت کالاها در بازارهای بین‌المللی، قیمت و ارزش سهام شرکت‌های داخلی را پیش‌بینی کنند. از این رو، سرمایهگذاران حرفه‌ای در پی ریزش قیمت سهام، کمتر از سایرین متضرر می‌شوند، زیرا از طریق پیش‌بینی به موقع کاهش قیمت‌های جهانی می‌توانند سهام‌های مرتبط خود را بفروشند. به طور مثال، اگر قیمت جهانی مس با افت شدید مواجه شود، ارزش سهام «ملی مس» ایران هم در پی این تغییر افت خواهد کرد.
تاثیر تحولات درونی صنایع و شرکت‌ها بر اقتصاد آن‌ها
تحولات درونی شرکت‌ها و صنایع مختلف، موثرترین عامل بر اقتصاد شرکت هاست. آخرین وضعیت اقتصادی شرکت‌ها و تحولات داخلی آن‌ها، از طریق انتشار گزارش‌های مالی مستمر، شفاف‌سازی می‌شود. این گزارش‌ها شامل گزارش تفسیری مدیریت، گزارش افزایش سرمایه، گزارش فعالیت هیئت مدیره، گزارش‌های میان دوره‌ای سود و زیان، گزارش تولید ماهانه و گزارش های شفاف سازی هستند.
تحلیل‌گران و سرمایه گذاران حرفه‌ای، از طریق بررسی این گزارش‌ها، ارزش سهام شرکت‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهند و در زمانی که گزارش‌ها و اخبار رسمی درباره شرکتی مساعد و مناسب نباشد، نسبت به فروش سهام شرکت مورد نظر، اقدام می‌کنند.
اقتصاد کلان کشور و تاثیر آن بر صنایع مختلف
متغیرها و عوامل اقتصاد کلان کشور نظیر نرخ بهره، نرخ ارز، حامل‌های انرژی، مالیات، تعرفه‌های بازرگانی و . بر ارزش سهام شرکت ها اثرگذار هستند.
حرفه‌های بازار بورس و تحلیل‌گران می‌توانند روند تغییرات عوامل اقتصاد کلان کشور را بررسی و تاثیرات آن را بر صنایع مختلف بسنجند، در نتیجه در زمان مناسب نسبت به خرید و فروش سهام در بازار سرمایه اقدام کنند. این گروه از سرمایهگذاران، قبل از رشد یا ریزش ارزش سهام، سیگنال‌های موثر بر متغیرهای اقتصاد کلان را رصد می‌کنند، در نتیجه در روند سرمایهگذاری خود با ضرر و زیانی مواجه نخواهند شد. به طور مثال، افزایش شدید نرخ ارز در شرکت‌های صادراتی که درآمدهای ارزی دارند اما هزینه‌هایشان ریالی است، موجب رشد سهام می‌شود.
تصمیمات کلان اقتصادی بر کاهش یارانه‌های انرژی میتواند تاثیر چشمگیری بر اقتصاد صنایع انرژی‌بر نظیر سیمان، پتروشیمی، فولاد و . بگذارد و موجب افت شدید قیمت سهام آن‌ها شود.
تحولات نرخ مالیات نیز بازارهای مالی را متحول خواهد کرد. به طور مثال، زمانی که ترامپ لایحه مالیاتی جدید را تصویب کرد، ارزش بازارهای مالی امریکا افزایش 20 درصدی را تجربه کرد.
افزایش نرخ بهره نیز میتواند منجر به کاهش p/e بازار، ریزش ارزش سهام و افت شدید ارزش اوراق خرانه در بازار بدهی شود.
تاثیر رسانه‌ها بر بازار سرمایه
شایعات و اخباری که از طریق رسانه‌های مختلف از جمله مطبوعات، خبرگزاری‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود، بر بازار سرمایه اثرگذار خواهد بود. ممکن است انتشار یک خبر منفی درباره وضعیت یک صنعت یا یک شرکت، ارزش سهام آن شرکت را تحت تاثیر قرار دهد. جالب است بدانید، افرادی که سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت انجام می‌دهند و رفتارهای احساسی در بازار دارند، بسیار تحت تاثیر اخبار و شایعات قرار می‌گیرند.
انتشار اخبار، اطلاعات و تحلیل‌های منفی موجب افزایش فشار فروش در معاملات سهام و در نتیجه ریزش قیمت سهام می‌شود. لازم به ذکر است هر چه رسانه‌ای که این‌گونه اخبار را منتشر می‌کند، نفوذ بیشتری داشته باشد، تاثیرات آن خبر بیشتر خواهد بود.
تحلیل‌گران و سرمایه گذاران مجرب، در زمان نشر اطلاعات منفی در مورد یک شرکت، از ریزش قیمت‌ها آگاه هستند و در چنین شرایطی، از فرصت استفاده کرده و اقدام به خرید سهام این شرکت‌ها می‌کنند.
بورس در گرداب ۴ متغیر
سهامداران روزهای تکراری افت معاملات را در حالی در تالار شیشه‌ای پشت‌سر می‌گذارند که کوچک‌ترین نشانه‌های رشد در این بازار وجود ندارد. شوک‌های سیاسی و اقتصادی موجود در ایران هم کمترین تاثیر خود را در بورس از خود بر جای می‌گذارند و در عین حال چشم‌انداز این بازار پر‌ریسک هر روز مبهم‌تر از روز قبل برای معامله‌گران ادامه پیدا می‌کند. در این ارتباط یک کارشناس بازار سرمایه چهار متغیر موثر بر روند بازار سهام را اعلام و زمان بهبود نسبی جریان معاملات بورسی را در سال‌جاری پیش‌بینی کرد. محمد شکوریراد در گفت‌وگو با ملت بازار به شرایط رکودی بازار سهام و عدم اقبال سهامداران برای ورود به بورس با وجود افت شدید قیمت‌ها اشاره کرد و اظهار داشت: انتظار بر این بود با وجود آنکه قیمت اغلب سهم‌ها به کف رسیده و در وضعیت مناسب برای سرمایهگذاری قرار گرفته و از طرف دیگر چشم‌انداز کاهش نرخ سود بانکی هم وجود دارد، سهامداران اقبال بیشتری برای ورود نقدینگی به بورس از خود نشان داده و این اتفاق منجر به رشد حجم و ارزش معاملات شود اما برخی ریسک‌های داخلی و خارجی باعث شده سهامداران با احتیاط بیشتری عمل کرده و دست به عصا حرکت کنند. وی با اشاره به چهار متغیر مهم و تاثیرگذار بر روند معاملات بورس که روزانه توسط سهامداران رصد می‌شود، گفت: نخستین عامل به موضوع توافق هسته‌ای و انتظار برای انجام اقدامات عملی واجرایی در این‌باره بر‌می‌گردد. شکوریراد با بیان اینکه با وجود گذشت چند ماه از توافق «برجام» اما هنوز اقدام جدی به این منظور صورت نگرفته است، گفت: همچنان اغلب سهامداران منتظر رفع تحریم‌ها و اجرای عملی توافقات هسته‌ای هستند. این در حالی است که هر چه این مراحل دیرتر انجام گیرد، زمانبندی سهامداران برای تصمیم‌گیری جهت ورود به بورس و انتظار بهبود وضعیت معاملات به تعویق می‌افتد.
محرک‌های منفی خارجی
این کارشناس بازار سرمایه دومین متغیر تاثیرگذار بر روند بورس را تغییرات قیمتی نفت و سایر کالاهای اساسی و کامودیتی‌ها عنوان کرد و گفت: این کالاها طی چند ماه اخیر یک روند نزولی پرشتابی را به خود دیدند که یک بخشی از آن به واسطه تقویت قیمت دلار در بازارهای جهانی نسبت به سایر ارزها بوده و بخش دیگر به چشم‌انداز کاهش رشد اقتصادی در چین بر می‌گردد. وی ادامه داد: شرکت‌های وابسته به قیمت‌های جهانی در بورس کشور که وزن زیادی را نیز شامل می‌شوند کاملا متاثر از این نوسانات قیمتی در بازارهای جهانی هستند. این درحالی است که در بعد کلان‌تر نیز دولت در شرایط فعلی به لحاظ منابع درآمدی در مضیقه است و روند کاهشی قیمت نفت مشکلات دولت را افزایش می‌دهد. شکوریراد تثبیت قیمت دلار را سومین عامل مهم در شرایط فعلی بورس قلمداد کرد و گفت: با توجه به کاهش درآمدهای ارزی و کسری بودجه دولت انتظار برای کاهش قیمت ارز وجود نخواهد داشت. از همین رو به نظر می‌رسد سیاست بانک مرکزی در این ارتباط متعادل کردن قیمت دلار با شیب صعودی است تا به این طریق شوکی به بازار ارز وارد نشود. این کارشناس بازار سرمایه به چهارمین عامل اثرگذار که منجر به افزایش ریسک سیستماتیک بورس شده، اشاره کرد و گفت: مسایل امنیتی و منطقه‌ای نگرانی سهامداران را در پی داشته است.
چشم‌انداز تالار
شکوریراد در پاسخ به این سوال که چشم‌انداز بورس را تا پایان سال چطور ارزیابی می‌کنید، گفت: امید است با حل مسایل منطقه‌ای، اجرای «برجام» و تثبیت قیمت‌های جهانی نفت و سایر کالاهای اساسی در اواسط دی‌ماه سال‌جاری جریان ورود نقدینگی به صورت ملموسی افزایش پیدا کند و تا آخر فروردین‌ماه سال ۹۵ وضعیت مناسبی به خود ببیند. وی روند معاملات در هفته جاری را متعادل ارزیابی کرد و گفت: پیش‌بینی می‌شود به دلیل نبود محرک خاصی برای بهبود وضعیت بورس در کوتاه‌مدت ریسک‌پذیری خاصی را شاهد نباشیم و وضعیت معاملات در هفته جاری نیز همانند هفته گذشته خواهد بود. شکوریراد با تاکید بر اینکه تا زمانی که ریسک‌گریزی در بورس وجود دارد، نمی‌توان شاهد نوسانات مثبت و قابل توجه در معاملات بود، گفت: ممکن است در مواقعی ورود نقدینگی به سمت صنایع کوچک بورس رخ دهد اما بدون شک این نقدینگی پایدار نخواهد بود.
انواع شاخص های بورس چیست و چه کاربردهایی در بازار بورس دارند؟
برای انجام سرمایهگذاری موفق در بازار بورس نیازمند اطلاعات متعدد و مختلفی هستیم تا بتوانیم با بررسی و تحلیل آن داده‌ها به یک نتیجه‌گیری معقول و منطقی دست پیدا کنیم. اطلاعاتی از قبیل آمار فروش و بهای تمام شده شرکت‌ها, حجم و ارزش معاملات, تغییرات نرخ ارز و قیمت‌های جهانی و هم‌چنین میزان ورود و خروج اشخاص حقیقی و حقوقی. یکی از داده‌های مهم موجود در بازار که هر روزه در اثر معاملات بازار تغییر می‌کند شاخص بورس نام دارد که به مرور زمان و در نتیجه نیازهای موجود انواع مختلفی از آن تعریف شده است و در نتیجه هر کدام کارایی خاص خود را دارد. در ادامه در مقاله ((انواع شاخص های بورس چیست و چه کاربردهایی در بازار بورس دارند؟)) به معرفی انواع شاخص های بورس موجود در تاریخ تهیه این مقاله پرداخته می‌شود و تلاش می‌گردد تا جایگاه تحلیلی هر کدام از شاخص‌ها تبیین گردد.
فهرست این مقاله
شاخص چیست؟
در فرهنگ فارسی معین شاخص به این صورت تعریف شده است. عددی که میانگین ارزش مجموعه‌ای از اقلام مرتبط با یکدیگر را برحسب درصدی از همان میانگین در فاصله زمانی دو تاریخ بیان کند. همانطور که از تعریف فوق برداشت می‌گردد شاخص نماینده مجموعه‌ای از متغیرهای همگن است. برای مثال در معاملات بورس اوراق بهادار از آنجایی که دارایی اصلی مورد مبادله سهام است بنابراین قیمت سهام به عنوان متغیر اصلی تعریف شده و بر این اساس انواع شاخص های بورس تعریف می‌گردد. با عنایت به این توضیحات به تبیین انواع شاخص های بورس اوراق بهادار تهران مورد استفاده قرار گرفته می‌پردازیم. در بورس تهران، ۸ شاخص مهم وجود دارد که از جایگاه تحلیلی بالایی نزد سرمایهگذاران برخوردار هستند. شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ از جمله مهم‌ترین شاخص‌های مهم در بازار بورس تهران هستند. در ادامه به تشریح این شاخص‌ها می‌پردازیم.
شاخص کل قیمت چیست؟
همانطور که پیش از این نیز مطرح شد شاخص نماگری است که سطح عمومی قیمت یا بازدهی را برای گروهی یا کل سهام نشان می‌دهد. بنابراین شاخص کل قیمت نشان‌دهنده سطح عمومی قیمت کلیه سهام موجود در بازار بورس است. از آنجایی که شاخص یک عدد است و واحد اندازه‌گیری خاصی برای آن تعریف نشده است به منظور اینکه قابلیت تفسیر و تحلیل پیدا کند به این صورت عمل می‌گردد. یک سال مشخص را به عنوان سال پایه تعریف می‌کنند و تمامی ارقام شرکت‌ها در آن سال را به عنوان ارقام مبنا در سال پایه تعریف می‌کنند. پس از آن تغییرات قیمتی سهام در سال‌های بعد را نسبت به آن سال می‌سنجند و از این طریق رشد یا نزول شاخص اتفاق می‌افتد. فرمول محاسبه شاخص کل قیمت از رابطه زیر محاسبه می‌شود:
همانطور که مشاهده می‌فرمایید در مخرج کسر شاهد ارقام مذکور در سال مبدأ هستیم. منظور از ارزش جاری که در صورت و مخرج کسر به آن اشاره شده چیست؟ لازم به ذکر است که ارزش جاری هر سهم از حاصل‌ضرب قیمت پایانی سهام ضربدر تعداد سهام آن شرکت به دست می‌آید. هم‌چنین عنایت داشته باشید که سال مبدأ رصد متغیرهای بورس در بورس اوراق بهادار تهران سال ۱۳۶۹ تعریف شده است و قیمت سهام در آن سال به عنوان مبنای محاسبات لحاظ گردیده است. برای درک این موضوع سعی می‌کنیم تا در قالب یک مثال مواردی را خدمت شما شرح دهیم:
فرض کنید که کل رصد متغیرهای بورس بازار از سال ۱۳۶۹ تا الآن تنها از سه سهم الف، ب و پ تشکیل شده باشد. اطلاعات سهام در آن سال به شرح زیر است:
سهم الف: ۱۰۰۰ سهم به ارزش ۱۰۰۰ ریال
سهم ب: ۲۰۰۰ سهم به ارزش ۳۰۰۰ ریال
سهم پ: ۲۰۰۰ سهم به ارزش ۲۰۰۰ ریال
در نتیجه ارزش جاری بازار در سال ۱۳۶۹ در مثال ما برابر خواهد بود:
(۱۰۰۰*۱۰۰۰) + (۲۰۰۰*۳۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۰۰۰) = ۱۰۰۰۰۰۰ + ۶۰۰۰۰۰۰ +۴۰۰۰۰۰۰ = ۱۱۰۰۰۰۰۰
بنابراین ارزش جاری بازار در سال ۱۳۶۹ معادل ۱۱ میلیون ریال بوده است و طبق فرمول شاخص، رقم شاخص در آن سال ۱۰۰ واحد است. حال فرض کنید در سال ۱۳۷۰ قیمت سهام الف به ۲۰۰۰ ریال؛ سهام ب به ۲۷۵۰ ریال و سهام پ به ۲۵۰۰ ریال افزایش پیدا کند. بنابراین ارزش جاری بازار سهام در سال ۱۳۷۰ برابر خواهد بود:
(۱۰۰۰*۲۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۷۵۰) + (۲۰۰۰*۲۵۰۰) = ۲۰۰۰۰۰۰ + ۵۵۰۰۰۰۰ + ۵۰۰۰۰۰۰ = ۱۲۵۰۰۰۰۰
بنابراین همانطور که در محاسبات فوق مشاهده می‌فرمایید ارزش جاری بازار سهام در مثال ما در سال ۱۳۷۰ به ۱۲۵۰۰۰۰۰ افزایش پیدا کرده است. حال اگر شاخص کل را محاسبه نماییم شاهد رشد ۱۴ درصدی شاخص کل قیمت هستیم:
(۱۲۵۰۰۰۰۰/۱۱۰۰۰۰۰۰) * ۱۰۰ = ۱۱۴
همانطور که در بالا مشاهده می‌فرمایید شاخص کل نسبت به سال ۱۳۶۹ در حدود ۱۴ واحد افزایش داشته است که نشان از رشد ۱۴ درصدی شاخص بورس دارد.
نکاتی مهم در رابطه با شاخص کل قیمت:
در این شاخص زمانی که شرکت‌ها از محل آورده نقدی و مطالبات سهامداران افزایش سرمایه می‌دهد و یا تعداد شرکت‌ها کم و یا زیاد می‌شوند تعدیل می‌گردد که به دلیل رصد متغیرهای بورس پیچیدگی محاسبات از تشریح شیوه آن خودداری می‌گردد.
زمانی که یک سهم به دلایل مختلفی مانند شفاف‌سازی؛ برگزاری مجمع عمومی عادی و یا به طور فوق‌العاده بسته می‌شود قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی به عنوان مبنای قیمتی آن سهم در شاخص منظور می‌گردد.
از آنجایی که شاخص کل از تعداد سهام شرکت‌های مختلف اثر می‌پذیرد و بنابراین شرکت‌های بزرگ‌تر موجب تغییرات بزرگ‌تر شاخص بورس می‌گردند نبایستی صرفاً تغییرات این شاخص را مبنا قرار داد و برای تحلیل و ارزیابی وضعیت کلی بازار بایستی از سایر شاخص‌ها نیز کمک گرفت. یکی از اتفاقات رایج در بازار این هست که کلیت بازار نزولی است اما چون سه تا ۵ سهم بزرگ بازار صعود سنگین داشته‌اند شاخص کل رشد قابل‌توجهی را ثبت می‌کند.
سازمان بورس و اوراق بهادار سهام پذیرش شده در بازار بورس را بر اساس میزان نقدشوندگی، درصد شناوری سهام، وضعیت سودآوری، تعداد سهام و … در دو بازار اول و دوم تقسیم‌بندی می‌کند. شاخص قیمت کل برای سهام پذیرفته‌شده در هر کدام از این بازارها به تفکیک محاسبه می‌گردد و از آن به عنوان شاخص بازار اول و بازار دوم یاد می‌گردد.
شاخص کل هم‌وزن:
شیوه محاسبه شاخص کل هم‌وزن مشابه شاخص قیمت کل است با این تفاوت که از تعداد سهام شرکت در محاسبه شاخص استفاده می‌گردد. در واقع در این شاخص فارغ از اینکه شرکت‌ها چه اندازه‌ای دارند اثر یکسانی را خواهند داشت در حالی که در شاخص قیمت کل تعداد سهام یک شرکت به عنوان وزن قیمت‌ها اثر بااهمیتی در محاسبات دارند. با لحاظ توضیحات فوق مجدداً به محاسبه شاخص هم‌وزن می‌پردازیم:
سال ۱۳۶۹:
سهم الف: ۱۰۰۰ ریال
سهم رصد متغیرهای بورس ب: ۳۰۰۰ ریال
سهم پ: ۲۰۰۰ ریال
شاخص هم‌وزن در سال ۱۳۶۹:
((۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) * ۱۰۰ = ۱۰۰
سال ۱۳۷۰ :
سهم الف: ۲۰۰۰ ریال
سهم ب: ۲۷۵۰ ریال
سهم پ: ۲۵۰۰ ریال
شاخص هم‌وزن در سال ۱۳۷۰ برابر خواهد بود:
((۲۰۰۰ + ۲۷۵۰ + ۲۵۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) * ۱۰۰ = ۱۲۱
همانطور که مشاهده می‌فرمایید که شاخص هم‌وزن رشد قابل‌توجه‌تری را نسبت به شاخص کل قیمت در حالت عادی نشان می‌دهد.
تفاسیر مهم هم‌زمان از شاخص کل قیمت و شاخص کل هم‌وزن:
در بازار بورس تفاسیر هم‌زمان شاخص قیمت کل و شاخص هم‌وزن بسیار رایج است.
زمانی که شاخص کل صعودی است اما شاخص هم‌وزن نزولی است به این معنی است که اغلب سهام بازار نزول داشته‌اند در حالی که شاخص کل به دلیل رشد چند سهم مهم شاخص ساز مثبت شده است.
زمانی که شاخص کل نزولی است و شاخص هم‌وزن صعودی است به این معنی است که سهام شاخص ساز و بزرگ بازار به دلایل مختلف نزول کرده‌اند و در نتیجه شاخص کل کاهش پیدا کرده است اما عموم سهام بازار افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند. اگر این حالت طی دو الی ۴ روز کاری اتفاق بیفتد به این معنی خواهد بود که سرمایهگذاران برای کسب سود بایستی به سمت سهام کوچک و متوسط متمایل شوند.
اگر هر دو شاخص باهم نزول کنند: در این حالت عموم بازار با کاهش قیمت روبه‌رو شده است و اگر این موضوع براتی چندین روز متوالی اتفاق بیفتد بستگی به شرایط حاکم بر بازار ممکن است شاهد این تفسیر ایجاد گردد که بازار به سمت رکود پیش می‌رود.
اگر هر دو شاخص صعود کنند: در این حالت عموم سهام بازار بورس صعودی می‌شوند و رخداد این حالت در طی چند روز میتواند حکم به صعودی بودن بازار طی روزها یا ماه‌های آتی را بدهد.
شاخص قیمت و بازده نقدی چیست؟
شاخص قیمت و بازده نقدی بیانگر بازدهی کل بورس اوراق بهادار تهران است. لازم به ذکر است که سود حاصل از سرمایهگذاری در بازار بورس از دو محل است:
سود نقدی مصوب مجامع
سود ناشی از افزایش قیمت سهام. شاخص اخیر هر دو مورد را در خود دارد و هر دو را نمایش می‌دهد. این شاخص به شاخص TEDPIX معروف است و فرمول محاسبه آن مشابه شاخص قیمت است با این تفاوت که در مخرج کسر علاوه بر قیمت در سال ۱۳۶۹ سود نقدی پرداختی در آن سال نیز منظور می‌گردد.
شاخص بازده نقدی چیست؟
این شاخص تنها بازدهی ناشی از سود مصوب مجامع را که به سود نقدی معروف است محاسبه می‌نماید و از این دریچه بازدهی ناشی از کلیه سودهای پرداختی توسط شرکت‌های بورسی را محاسبه می‌نماید. نکته مهم آنکه وقتی این شاخص نزول نماید به این معنی است که در مجامع سود کمتری پرداخت می‌گردد و در این حالات نبایستی خیلی به انتظار کسب سود نقدی سنگین باشیم و انتظارات و یا سبک معامله‌گری خود را اصلاح نماییم.
شاخص صنعت و شاخص مالی:
پیش از اینکه بخواهیم در رابطه با این دو شاخص مطالبی را خدمت شما بیان کنیم لازم است تا به این نکته اشاره‌کنیم که شرکت‌ها را بر اساس ماهیت فعالیتشان می‌توان تقسیم‌بندی کرد. شرکت‌های تولیدی و خدماتی دو دسته اصلی شرکت‌های بورسی را شامل می‌شوند. بیش از ۶۰ درصد شرکت‌های فعال در بورس را شرکت‌های تولیدی تشکیل می‌دهند. هم‌چنین مشاوره مالی و شرکت‌های تأمین سرمایه جزو خدمات مالی محسوب می‌شوند. شرکت‌های حاضر در دسته اول را در زمره شاخص صنعت و شرکت‌های حاضر در حوزه دوم را در شاخص مالی تقسیم‌بندی می‌کنند. برای مثال شرکت پتروشیمی زاگرس و پتروشیمی فن‌آوران که به تولید متانول اشتغال دارند در شاخص صنعت و شرکت تأمین سرمایه نوین و تأمین سرمایه لوتوس پارسیان در شاخص مالی تقسیم‌بندی می‌گردند. لازم به ذکر است که شیوه محاسبه هر دو شاخص بر اساس میانگین موزون شرکت‌های فعال در آن شاخص هستند، در واقع مشابه شاخص کل قیمت محاسبه می‌گردند و تفاوت آن‌ها با شاخص مزبور در تعداد شرکت‌های حاضر در آن صنعت است.
شاخص سهام آزاد شناور(TEFIX) :
عموماً برخی از شرکت‌های حقوقی مالکیت اصلی و عمده شرکت‌های سهامی را بر عهده دارند. زمانی که یک شرکت یا شخص حقوقی یا حقیقی درصد بالایی از سهام یک شرکت را در اختیار داشته باشد به عنوان سهامدار اصلی آن شرکت شناخته می‌شود و سهام تحت مالکیت آن‌ها معمولاً جزو سهامی به حساب نمی‌آید که به صورت فعال در بازار معامله شود. شناوری سهام به درصدی از سهام یک شرکت اشاره دارد که نزد سرمایهگذاران خرد (غالبا حقیقی) قرار دارد و قابلیت فروش مجدد در آینده نزدیک را دارد و خرید سهام با هدف نگهداری و یا افزایش کنترل و نفوذ در شرکت خریداری نمی‌گردد.درصد شناوری یک سهم در سایت بورس اوراق بهادار نمایش داده می‌شود. شاخص سهام آزاد شناور، تغییرات آن بخش از سهام یک شرکت را محاسبه می‌کند که توسط سرمایهگذاران خرد مورد معامله قرار می‌گیرد. شیوه محاسبه مشابه شاخص کل قیمت است و تفاوت با آن شاخص در تعداد سهامی است که به عنوان ضریب قیمت لحاظ می‌گردد.
برای مثال در شاخص کل قیمت صد درصد سهام فولاد مبارکه یعنی ۱۳۰ میلیارد سهم به عنوان ضریب قیمت فولاد مبارکه لحاظ می‌گردد در حالی که در شاخص سهام آزاد شناور تنها ۲۵ درصد سهام این شرکت یعنی ۳۲٫۵ میلیارد سهم آن به عنوان ضریب قیمت لحاظ می‌گردد. یکی از نکات تفسیری حائز اهمیت این هست که هرچه درصد شناوری سهام پذیرفته شده در بازار بورس بیشتر باشد نتیجه این شاخص به تغییرات شاخص کل قیمت نزدیک‌تر خواهد بود و هر چه درصد شناوری پایین‌تر باشد به نظر می‌رسد که نتیجه حاصل از شاخص سهام شناور آزاد واقعی‌تر باشد.
شاخص ۵۰ شرکت برتر:
سازمان بورس اوراق بهادار هر سه ماه یک‌بار فهرست ۵۰ شرکت برتر بورس را که بالاترین درجه نقد شوندگی را دارند ارائه می‌نماید. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین وزنی این ۵۰ شرکت را ارائه می‌نماید. بنابراین شیوه محاسبه این شاخص مشابه شاخص کل قیمت است با این تفاوت که تعداد شرکت‌های لحاظ شده در این شاخص تنها ۵۰ شرکت است در حالی که در شاخص کل بیش از ۱۰۰ شرکت در آن لحاظ می‌گردند.
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ‌تر:
بزرگی شرکت‌ها در سایت سازمان بورس بر اساس ارزش روز یک شرکت محاسبه می‌شود. برای محاسبه ارزش روز سهام یک شرکت از رابطه زیر کمک گرفته می‌شود:
قیمت پایانی سهام × تعداد کل سهام شرکت = ارزش روز یک شرکت
۳۰ شرکت بزرگ‌تر شامل شرکت‌هایی می‌شود که در صدر ۳۰ شرکت بزرگ بورس قرار بگیرند و شاخص سی شرکت بزرگ‌تر میانگین وزنی این ۳۰ شرکت را برآورد می‌نماید و شیوه محاسبه آن مشابه شاخص کل قیمت است. معمولاً در دوران رکود بازار و زمانی که شاخص مسیر مشخصی ندارد با انجام معاملات بلوکی در سهامی که جزو ۳۰ شرکت بزرگ‌تر هستند رقم شاخص را تغییر بااهمیتی می‌دهند.
کلام آخر:
در بالا به تشریح مهم‌ترین شاخص‌های محاسبه شده در سازمان بورس پرداختیم. نکته مهم و حیاتی پیرامون شاخص این هست که با استفاده از تحلیل شاخص‌ها صرفاً می‌توان یک دیدگاه کلی از وضعیت جاری بازار کسب کرد و اینکه برای ارزیابی تغییر وضعیت در بازار (برای مثال از رکود به رونق) باید رفتار شاخص را طی چندین روز و یا چندین هفته بررسی کرد تا بتوان به نتیجه قطعی دست یافت.
مؤلف: احمد لحیم گرزاده
چطور با تخفیف کارمزد در صرافی های ارز دیجیتال ثبت نام کنیم؟
| نام صرافی | تخفیف کارمزد | IP خارج از ایران | لینک ثبت نام |
|---|---|---|---|
 کوکوین | دارد | نیاز دارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
 کوینکس | دارد | نیاز دارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
 بیت پین | دارد | نیاز ندارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
| آبان‌تتر | دارد | نیاز ندارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
| بیت 24 | دارد | نیاز ندارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
| نوبیتکس | دارد | نیاز ندارد | ثبت نام با تخفیف کارمزد |
توجه: با وجود اینکه دو صرافی کوینکس و کوکوین هر دو فعلا بدون نیاز به تغییر IP فعالیت می‌کنند اما بهتر است برای امنیت بیشتر از IP ثابت خارج از ایران استفاده کنید.
برای ورود به صرافی کوینکس حتما باید با IP خارج از ایران وارد شوید.
دیدگاه شما