گزینه خبره چیست؟

نرم افزار اکسپرت چویس

گزینه خبره چیست؟

نفقه چیست؟

نفقه از نظر لغوی یعنی خرج کردن یا تامین هزینه های زندگی زن و فرزند و در قانون مدنی نفقه در ماده ١١٠٧ اصلاحی سال ١٣٨١ اینگونه تعریف شده است:

“نفقه زوجه عبارت است از تمام احتیاجات متعارف زن که متناسب با وضعیت زن باشد از قبیل مسکن، پوشاک، خوراک، اثاث منزل، هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا نیاز به واسطه نقصان یا بیماری.”

از زمان وقوع عقد نکاح دائم، زن و مرد حقوق و تکالیفی در مقابل یکدیگر پیدا می کنند که یکی از این تکالیف که بر عهده مرد نهاده شده عبارت است از پرداخت نفقه زن. در قانون مدنی تکلیف مرد در پرداخت نفقه از زمان وقوع عقد نکاح دائم شروع می شود و اینکه مراسم عروسی و تشریفات آن برگزار بشود و یا نشود، تاثیری در این تکلیف ندارد.

اما در عمل و آنچه که در عرف شاهد آن هستیم اینگونه است که در دوران عقد و قبل از شروع زندگی مشترک، دختر در خانه پدرش است و بیشتر مایحتاج او توسط پدرش تامین می شود و اگر میان دوران عقد تا برگزاری تشریفات مراسم عروسی و آغاز زندگی مشترک فاصله طولانی باشد باز هم عقیده بر این است که مرد تکلیفی در پرداخت نفقه بجز خرید هدایای مناسبتی، ندارد. در حالیکه قانوناً و شرعاً پرداخت نفقه از لحظه اجرای خطبه عقد بر عهده مرد قرار می گیرد.

شرایط تعلق نفقه به زن

برای تعلق نفقه به زن دو شرط زیر لازم است:

1. عقد دائمی باشد.
2. زن از مرد تمکین نماید.

«تمکین زن از مرد یعنی انجام وظایف زوجیت مانند اطاعت از مرد و انجام امور خانه و فرزند مشترک، نظافت، آشپزی و غیره که به آن تمکین عام گفته می شود که در مقابل تمکین خاص قرار دارد که شامل رابطه زناشویی و تامین نیازهای جنسی می شود.»

در مورد گزینه اول اختلاف نظر وجود ندارد همچنان که در ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی آمده است، «در عقد دائم، نفقه زن بر عهده شوهر است». بنابراین در ازدواج موقت زن نفقه ندارد مگر این که در زمان عقد شرط شود که مثلاً مرد ماهیانه فلان مبلغ را به عنوان نفقه به زوجه بپردازد.

در خصوص شرط دوم باید اشاره کرد که تمکین باید به طور کامل و در هر مکان و زمان باشد اعم از تمکین عام و تمکین خاص لذا تمکین ناقص به این شکل که مدتی تمکین کند و مدتی تمکین نکند فایده ای ندارد. از این رو در ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی آمده است : «هرگاه زن بدون مانع شرعی از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود.»

مانع شرعی یعنی: اگر زن به دلیل عذر شرعی مانند در احرام بودن یعنی در سفر زیارت خانه خدا و اعتکاف بودن و یا به واسطه عذری مانند بیماری نتوانست از مرد تمکین کند، باز هم مستحق نفقه می باشد. یعنی اگر در این شرایط از شوهر تمکین نکند باز هم مرد باید به او نفقه پرداخت کند.

گاهی اوقات برخی بیماری های روحی و روانی و گاهی بیماری های جسمی و یا ژنتیکی مانع تمکین خاص زن از مرد می شود و کم کم به واسطه سردی روابط میان آن ها، اختلاف بروز می کند و دلیل و علت اصلی اختلافات نیز پس از مدتی فراموش شده و کار آنها به درگیری فیزیکی و توهین به یکدیگر کشیده می شود غافل از اینکه علت اصلی این اختلاف سرد مزاجی زن و یا مرد یا عذر پزشکی او بوده است. آگاهی زوجین از مشکلات این چنینی و اطلاع آنها از راه های درمانی آن می تواند کمک شایانی در جهت بهبود رابطه آنها و بهره مندی از یکدیگر را فراهم سازد.

نمی توان منکر این واقعیت شد که یکی از دلایل اختلافات زوجین وجود مشکلات جنسی آنها و نیز بعضا سرپوش گذاشتن آن و تامین نکردن این نیاز طبیعی برای شریک زندگی می باشد که در بسیاری از پرونده های اختلافات خانوادگی، به جز زوجین سایر اطرافیان نمی دانند که مشکل اصلی این درگیری ها از کجا نشات و ریشه می گیرد که فی الواقع مراجعه به روانشناس و متخصصین اعصاب و روان اثربخش تر از مراجعه نزد وکیل دادگستری ، یا مراجعه به دادگاه برای طرح دعواست.

حتی بسیاری از والدین زوجین و نزدیکان آنها نیز به جای راهنمایی و مشاوره درست به فرزندانشان آنها را تحریک به دعوا و درگیری می کنند و پای خود را به اصطلاح در یک کفش کرده و می گویند ما فقط طلاق می خواهیم!

به جای اینگونه رفتارهای غیرمنطقی بهتر است قبل از هر تصمیم زود هنگام و نسنجیده، نزد یک مشاور خانواده و یا یک روان شناس خبره و با تجربه بروند تا بلکه مشکلات و اختلافات زوجین ریشه یابی شود و با اصلاح و درمان آن، به جای طی مسیر دادگاه خانواده، در مسیر زندگی مشترک زناشویی قرار گیرند.

نفقه چیست و در چه صورتی به زن نفقه تعلق می گیرد؟ – عدالت سرا

نکات کلیدی در ارتباط با مطالبه نفقه

1. ظاهر زندگی مشترک زوجین در زیر یک سقف حاکی از پرداخت نفقه زوجه از جانب زوج است.
2. به صرف اثبات رابطه زوجیت، زوج مکلف به پرداخت نفقه است و باید دلیل برائت ذمه خویش را ارائه دهد؛ لذا اصل عدم پرداخت نفقه است.
3. تعهد به پرداخت نفقه از زمان انعقاد نکاح بر ذمّه زوج مستقر می شود و عدم آغاز زندگی مشترک خللی در این تعهد ایجاد نمی‌کند.
4. مطابق ماده ۱۲۰۶ قانون مدنی، اقارب منحصراً نسبت به آتیه می‌توانند مطالبه نفقه نمایند و با استفاده از مفهوم مخالف این ماده، اقربا، از جمله فرزند، نمی‌توانند نفقه گذشته را مطالبه نمایند.
5. اصل بر عدم پرداخت نفقه زوجه است و مرد باید پرداخت نفقه یا ناشزه بودن زن را ثابت کند.
6. هزینه دانشگاه فرزند از مصادیق نفقه وی نیست.
7. شرط پرداخت نفقه به زوجه، عقد نکاح است و نه زندگی مشترک، یعنی چنانچه زوجین زندگی مشترک را آغاز ننموده باشند باز هم زوج مکلف به پرداخت نفقه است.
8. عدم پرداخت نفقه زوجه قبل از شروع زندگی مشترک در صورت تمکین خاص زوجه، مصداق بزه ترک انفاق است.
9. اگر خروج زوجه از منزل زوج جهت اشتغال به کار، بدون اذن و رضایت شوهرش باشد موجب نشوز زوجه گردیده و در آن صورت استحقاق نفقه ندارد.

مستندات قانونی مرتبط با نفقه زوجه

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه: ۷/۹۶/۲۵۴۲ شماره پرونده: ۹۶-۹/۴-۱۶۱۹ ح تاریخ نظریه: ۱۳۹۶/۱۰/۲۴

۱- دعوی نفقه جاریه در چه صورتی غیر مالی و در چه صورتی مالی است؟ ۲- در صورتی که مالی باشد نحوه محاسبه هزینه دادرسی به چه نحو است؟ ۳- با توجه به اینکه دعوی نفقه جاریه با عناوین مختلف مطالبه نفقه جاریه تعیین نفقه جاریه تعیین تکلیف در مورد نفقه الزام به پرداخت نفقه جاریه مطرح می شود و با توجه به بند ج ماده ۹ قانون شوراها که با رعایت نصاب رسیدگی به دعوی نفقه را در صلاحیت شورا دانسته است آیا شامل نفقه جاریه همسر و سایر اقارب نیز می شود یا خیر؟

در کلیه موارد تعیین میزان نفقه جاریه و ترتیب پرداخت آن، برابر ماده ۴۷ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، که دادگاه به طور معمول، حکم به پرداخت نفقه صادر نمی‌کند و فقط میزان و ترتیب پرداخت را تعیین و اعلام می‌کند و صرف تعیین نفقه و میزان آن، به معنای صدور حکم به پرداخت نفقه نمی‌باشد؛ دعوا غیرمالی است و هزینه دادرسی دعاوی غیرمالی وصول می‌شود و موضوع از صلاحیت شورای حل اختلاف خارج است.

نشست قضائی استان لرستان/ شهر پلدختر مورخ ۱۳۹۱/۰۷/۱۰

آیا به زوجه در دوران عقد نفقه تعلق می‌گیرد؟ در فرض سؤال آیا دادگاه می تواند الزام به تمکین بدهد؟

زوجه بعد از زمان وقوع عقد با توجه به مواد ۱۱۰۲، ۱۱۰۶ و ۱۱۰۷ قانون مدنی، استحقاق نفقه را داراست؛ مگر آنکه بعد از وقوع عقد بدون مانع شرعی و قانونی از انجام تکالیف زوجیت خودداری کرده باشد. به طور کلی نفقه در مقابل تمکین است و از این لحاظ مستحق دریافت نفقه خواهد بود. ناشزه بودن ادعا است و باید مدعی نشوز آن را ثابت کند و زندگی جداگانه دلیل بر نشوز نیست و می تواند قرینه محسوب شود. دعوای الزام به تمکین نیز در صورت اثبات نشوز منعی ندارد.

جهت مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری به صفحه تماس با ما مراجعه فرمائید.

گزینه خبره چیست؟

آزمون تستی آمادگی نوبت دوم آموزش قرآن پایۀ هفتم - دورۀ کامل کتاب

تیم مدیریت گاما

آزمون درس 4 و 5 قرآن هفتم مدرسه ریحانه النبی قزوین

تیم مدیریت گاما

آزمون تستی درس 10قرآن هفتم

تیم مدیریت گاما

نمونه سؤال امتحان نوبت اول قرآن هفتم استان یزد

ارزشیابی مستمر آموزش قرآن هفتم دبیرستان شهید مطهری اهواز

سوالات تستی درک مفاهیم قرآن هفتم مدرسه مشکات | دروس 9 و 10

امتحان میان ترم اول قرآن هفتم | درس 5 و 6

ارزشیابی تستی قرآن هفتم مدرسه 22 بهمن زنجان | درس 7 تا 9

آزمون تستی قرآن پایه هفتم | درس های 7، 8 و 9

پاسخ فعالیت و انس با قرآن در خانه آموزش قرآن هفتم| جلسه اول درس 8: سوره اسرا و کهف

گزینه خبره چیست؟

روش SAW یا روش ساده وزنی احتمالا ساده ترین، شناخته شده ترین و رایج ترین روش تصمیم گیری چند معیاره است. روش SAW که مخفف Simple Additive Weighting است، امتیاز کلی یک راه حل کاندید با مجموع وزنی تمام مقادیر ویژگی تعیین می شود. این روش هدانگ و یون (۱۹۸۱)، روش ساده وزنی را ارائه کردند. روش ساده وزنیبه دلیل سهولتی که دارد محبوب ترین و رایج ترین روش در MADM است. روش SAW را می توان ساده ترین و مستقیم ترین روش مواجهه با مسائل تصمیم گیری چند معیاره در نظر گرفت. در این روش از یک تابع افزایش خطی برای نمایش ترجیحات تصمیم گیرندگان استفاده میشود . با این حال این تکنیک زمانی کاربرد دارد که فرض شود ترجیحات مستقل یا مجزا از هم هستند.

در این روش جهت تصمیم گیری، تنها به ماتریس تصمیم گیری و بردار وزن شاخص های ارزیابی نیاز است. این روش مانند روش ویکور و تاپسیس عمل می کند اما به روشی بسیار ساده تر. در این روش که با نام روش ترکیب خطی وزن دار نیز شناخته می شود، پس از بی مقیاس کردن ماتریس تصمیم، با استفاده از ضرایب وزنی معیارها، ماتریس تصمیم بی مقیاس وزن دار به دست آمده و با توجه به این ماتریس، امتیاز هر گزینه محاسبه می شود. روش SAW در نرم افزار EXCEL قابل انجام است.

مراحل تحلیل SAW

۱-تشکیل ماتریس تصمیم

۲-بی مقیاس کردن ماتریس تصمیم

۳-تشکیل ماتریس وزن دار

۴-انتخاب گزینه برتر

آموزش تحلیل SAW

گام اول تشکیل ماتریس تصمیم است. ماتریس تصمیم این روش شامل جدول است که ستون های آن را معیارها یا زیرمعیارها و سطرهای آن را گزینه ها تشکیل می دهند و هر سلول این ماتریس ارزیابی هر گزینه نسبت به هر معیار است.

وزن دهی در روش SAW

گام دوم در روش SAW بی مقیاس کردن ماتریس تصمیم است. برای بی مقیاس کردن ماتریس تصمیم در روش Saw به صورت زیر عمل می شود:
اگر معیار مثبت باشد: تک تک اعداد آن ستون را بر بزرگترین عدد تقسیم می کنیم.
اگر معیار منفی باشد: مینیمم آن ستون تقسیم بر تک تک اعداد می شود.

گام سوم تشکیل ماتریس وزن دار است. در این گام با توجه به وزن های محاسبه شده از روشهای دیگر (AHP، آنتروپی شانون و دیگر روش ها)، ماتریس وزن دار را بدست می آوریم.

در نهایت انتخاب گزینه برتر انجام می شود با جمع سطری ماتریس وزن ها امتیاز هر گزینه محاسبه می شود. و بر اساس آن گزینه ها رتبه بندی می شوند.

عطایی، محمد، ” تصمیم گیری چند معیاره “، انتشارات دانشگاه شاهرود، چاپ اول، ۱۳۸۹.

برای دانلود محاسبات روش SAW به صورت فایل اکسل، بر روی لینک زیر کلیک نمایید.

نرم افزار Expert Choice و انجام تحليل سلسله مراتبي(AHP)

نرم افزار اکسپرت چویس

نرم افزار اکسپرت چویس چیست؟

نرم افزار Expert choice (اکسپرت چويس) نرم افزاري براي انجام تحليل سلسله مراتبي يا AHP و مقايسات زوجي مي باشد و در جهت تصميم گيري و تصميم سازي در اکثر علوم از جمله در علم مديريت بکار مي رود.

این نرم افزار تنها نرم افزاری است که به صورت اختصاصی در کشورمان ایران، برای انجام روش تحلیل AHP به کار می رود. بنابراین هر فردی که مایل است تحلیل ای اچ پی و تجزیه و تحلیل پرسشنامه های مقایسات زوجی را به انجام برساند و در پایان نامه یا مقاله خویش به کار بگیرد، به این نرم افزار نیاز دارد.

این مرکز آماری به غیر از این وب سایت، دارای وب سایت دیگری نیز می باشد که در آن از سير تا پياز تحليل سلسله مراتبي (فازي يا غير فازي) و آموزش انجام آن با نرم افزار اکسپرت چويس، نحوه طراحي پرسشنامه AHP ، مقالات آموزشي و نحوه مشاوره گرفتن را گفته ایم:

روش AHP چیست؟

چنانچه مایلید بدانید روش AHP که مخفف فرآیند تحلیل سلسله مراتبی است، چیست و این روش را با یک مثال ساده و روشن فرا بگیرید، این صفحه را مطالعه نمایید: آموزش فرآیند AHP با یک مثال ساده

پرسشنامه های روش AHP به چه صورت هستند؟

در روش تحلیل سلسله مراتبی، پرسشنامه ها کاملا متفاوت با پرسشنامه های رایج SPSS می باشند. در پرسشنامه های ای اچ پی عوامل و معیارها به صورت زوجی و دو به دو مقایسه می شوند و این پرسشنامه ها با حجم نمونه کم (معمولا کمتر از ۱۰) در اختیار خبرگان قرار می گیرد تا به آن پاسخ گویی نمایند.

نتایج اظهار نظرات خبرگان و پرسشنامه ها در نرم افزار اکسپرت چویس ثبت شده و تحلیل مربوطه (شامل رتبه بندی عوامل و انتخاب بهترین گزینه) به دست می آید.

چنانچه مایلید قالب استاندارد پرسشنامه ahp را داشته باشید و طبق الگوی آن نسبت به طراحی پرسشنامه اقدام نمایید این صفحه را ملاحظه نمایید: پرسشنامه AHP

چطور داده های پرسشنامه AHP را وارد نرم افزار کنیم؟

پیش فرض این نرم افزار تنها یک پاسخگو و خبره است. چنانچه با این نرم افزار آشنا هستید و با یک پرسشنامه مشکلی ندارید، اما می خواهید بدانید که چطور باید داده های چندین پرسشنامه مقایسات زوجی را وارد نرم افزار EC کنید، صفحه نحوه ورود داده های چند پرسشنامه به اکسپرت چویس را ببینید. این آموزش به صورت فیلم می باشد.

انجام تحلیل فصل پایان نامه با روش AHP

اما به عنوان مجموعه ای تخصصی که دارای نماد اعتماد الکترونیک می باشد، آمادگی قبول سفارشات تحلیل ahp با نرم افزار اکسپرت چویس را داریم. از مرحله طراحی پرسشنامه تا ارائه فصل چهارم پایان نامه یا مقاله با شما هستیم.

چنانچه در خصوص خدمات آماری ما سوالی دارید، به ما واتساپ بزنید.

آموزش جامع، گام به گام و ویدئویی نرم افزار Expert Choice و روش AHP

اگر به دنبال یادگیری نرم افزار اکسپرت چویس و انجام روش ای اچ پی (تحلیل سلسله مراتبی) با آن هستید، در دریافت آموزش ویدئویی زیر تردید نکنید! از مرحله نصب نرم افزار و طراحی پرسشنامه تا مرحله نگارش فصل ۴ پایان نامه، طی ۸ گام ، روش ahp در نرم افزار اجرا شده و نتایج تحلیل و ارائه شده است:

آموزش جمع آوری داده و Data Collecting علوم پزشکی

جمع آوری دیتا

یکی از مهم ترین مراحل در روش تحقیق، جمع آوری داده ها یا Data Collecting است بطوری که نویسندگان هر مقاله باید برای رسیدن به اهداف و بررسی فرضیات و سوالات خود داده ها را جمع آوری کرده و سپس به آنالیز و تحلیل آن ها بپردازند. در این قصد داریم بطور مفصّل به بررسی این موضوع بپردازیم. در نگارش این مقاله از کتاب روش تحقیق کاربردی در علوم پزشکی استفاده شد.

تفاوت داده با اطلاعات

در ابتدا لازم است واژه ­های داده و اطلاعات را تعریف کنیم و بر تفاوت آن­ها تاکید کنیم. داده عبارت است از حاصل انجام یک سنجش. به جمع داده، دیتا گفته می ­شود. اگر شما نمرات درس روش تحقیق دانشجویان یک کلاس 35 نفری را روی یک برگه ثبت کنید، با نگاه ­کردن به این 35 عدد نمی­توانید درباره سطح آگاهی دانشجویان آن کلاس اظهار­نظر صحیحی داشته باشید. اما اگر همان نمرات را دسته ­­بندی کنیم و یا میانگین آن­ها را حساب کنیم، تصمیم­ گیری صحیح درباره وضعیت آگاهی دانشجویان برای ما بهتر میسر می ­شود. در­واقع با انجام یک فرایند (خلاصه ­سازی و یا محاسبه میانگین و ..) روی داده ها، آن­ها را به اطلاعات تبدیل می­ کنیم تا بتواند مبنایی برای تصمیم ­گیری­ ها قرار گیرد. محقق همواره علاقمند به بدست آوردن دقیق ­ترین اطلاعات مورد نیاز، به ارزان­ترین، سریع­ترین و صحیح­ترین روش ممکن است. روش ­های مختلفی برای گرد­آوری داده ­ها وجود دارد که در ادامه به پرکاربردترین آن­ها اشاره می­ شود. از میان روش­هایی که در ادامه آمده است، روش پرسش­نامه به دلیل کثرت استفاده اهمیت بیشتری دارد. نکته مهم دیگری که ذکر آن ضروری است این است که در قسمت روش ­های جمع ­آوری داده ­های پروپزال باید در خصوص هر ابزاری که در حین پژوهش مورد استفاده قرار خواهد گرفت، نام ابزار، مدل، شرکت و کشور سازنده، وضعیت پایایی و روایی آن­ها به طور­دقیق ذکر شود.

روش ­های گرد­آوری داده­ ها

• بررسی داده­ های موجود
• روش مشاهده
• روش مصاحبه
• روش پرسش­نامه

روش استفاده از داده­ های موجود

در این روش محقق از داده ­هایی که قبلاً جمع­ آوری شده است استفاده می ­نماید. یکی از منابع چنین داده ­هایی پرونده­ های بیمارستانی هستند. این روش در مطالعات گذشته ­نگر اهمیت زیادی دارد. معمولاً در این حالت محقق ابتدا یک فرم اطلاعاتی تهیه کند و در آن فرم متغیرهای مورد نیاز خود را مشخص نماید. در این مورد اولاً بهتر است متغیرهایی که در فرم آورده م ی­شوند به صورت کمی باشند و نه کیفی زیرا متغیر کیفی را نمی­توان به کمی تبدیل نمود. برای مثال اگر می­خواهید در فرم اطلاعاتی متغیر سن را وارد کنید بهتر است به صورت سن: …………….. سال است و نه به شکل:

• سن: 30-20 سال
• 40-30 سال

نکته دیگر اینکه تمام فرم­ های اطلاعاتی باید یک فیلد به نام شماره شناسایی داشته باشند. همه فیلدها و گزینه­ های مربوط به آن­ها بهتر است شماره و کد داشته باشند. این کار باعث تسهیل ورود داده­ ها به رایانه و کاهش احتمال خطا می­شود.

روش مشاهده

اولین و قدیمی­ترین راه جمع ­آوری داده ­ها مشاهده است. از آن­جا که این روش بیشتر در علوم انسانی کاربرد دارد، بطور خلاصه به آن اشاره می­ شود. در ساده ­ترین شکل مشاهده، مشاهده ­گر، مستقیماً، جامعه پژوهش را مورد مشاهده قرار می­ دهد. برای مثال می­توان نحوه تدریس یک مدرس را با حضور در کلاس او از طریق مشاهده ارزیابی کرد. در این حالت مدرس (مشاهده شونده) از حضور ارزیابی­ کننده (مشاهده­ گر) آگاه است و این امر ممکن است بر کیفیت تدریس او اثر بگذارد. این پدیده منجر به بروز خطا خواهد شد. یک راه برای کاهش احتمال چنین خطایی، این است که مشاهده ­گر خود را به عنوان بخشی از مشاهده شونده­ ها معرفی نماید. به این روش مشاهده غیرمستقیم می ­گویند. مثلاً پژوهشگری که می­خواهد روش تدریس مدرس را بررسی کند، خود را به عنوان یکی از دانشجویان معرفی نماید. با این کار آن­چه مشاهده می­کند احتمالاً به واقعیت نزدیک­تر است. گرچه مشاهده از روش ­های پرکاربرد گردآوری داده ­ها است. بسیار گران­قیمت است و بخصوص وقتی هدف جمع ­آوری داده­ های مربوط به مفاهیم ذهنی باشد، تربیت مشاهده ­گر حرفه ­ای مشکل است.

روش مصاحبه

از آنجا که همیشه امکان مشاهده متغیرهای تحقیق فراهم نیست. پژوهشگر می­تواند پرسش­ های خود را بپرسد. این روش با نام مصاحبه شناخته شده است و به دلیل انعطاف­ پذیری زیادی که دارد از بهترین روش­ های جمع ­آوری اطلاعات بشمار می­ آید. مصاحبه خود به دو نوع ساختارمند و غیرساختارمند تقسیم می ­شود. در مصاحبه ساختارمند، که شباهت زیادی به روش پرسش­نامه دارد، محقق از قبل نوع و ترتیب سوالاتی را که باید بپرسد را مشخص می ­نماید و سپس اقدام به مصاحبه می­ نماید. اگر تعداد مصاحبه ­گران بیش از یک نفر باشد، لازم است زمان، نحوه شروع مصاحبه، طول مدت و مکان مصاحبه برای همه آن­ها یکسان باشد. در مصاحبه غیرساختارمند مصاحبه­ کننده سوالات را از قبل آماده نمی­ کند و ترتیب و روند سوالات به طور آزاد و براساس پاسخ­ های مصاحبه ­شونده ادامه می­ یابد. معمولاً این نوع مصاحبه با یک پرسش آغاز می­ شود و با توجه به پاسخ­ های مصاحبه ­شوندگان موضوع­ های مرتبط مطرح می­ شود و این روند تا جایی که مصاحبه­ کننده به نتیجه برسد ادامه می یابد. مصاحبه غیرساختارمند در تحقیقات کمی علوم پزشکی کاربرد چندانی ندارد و به شدت تحت تأثیر مهارت مصاحبه­ گر است.

بهتر است در حین مصاحبه پاسخ­ ها ثبت شود. استفاده از ضبط صوت روش مناسب و شایعی است. روش مصاحبه محدودیت­ هایی نیز دارد. برای مثال حضور، جنسیت، ظاهر و .. مصاحبه ­گر در جریان مصاحبه می­تواند بر پاسخ مصاحبه ­شونده تاثیر بگذارد. به ویژه در مواردی که مسائل خصوصی مورد سئوال قرار می­ گیرند. برای مثال اگر مصاحبه­ کننده در رابطه با روش پیشگیری از بارداری افراد از آن­ها سوال کند، جنسیت مصاحبه ­کننده بر صحت پاسخ­ ها تاثیر زیادی دارد. از محدودیت ­های دیگر مصاحبه طولانی شدن زمان جمع ­آوری داده­ ها است. از طرفی تربیت مصاحبه­ گر حرفه ­ای، کاری دشوار است.

روش پرسش­نامه

زمانی که حجم نمونه مطالعه بالا باشد و یا دسترسی به پاسخ ­دهندگان مشکل باشد، (مثلاً در فاصله مکانی دوری نسبت به محل استقرار محقق زندگی کنند) گرد­آوری داده ­ها با مصاحبه و مشاهده مشکل می­ شود. بهترین گزینه در این موارد روش پرسش­نامه است

ساختار پرسش­نامه

هر پرسش­نامه، به طور کلی دارای سه بخش است:

در این قسمت لازم است به پرسش ­شونده اطمینان داد که او در پاسخ ندادن به پرسش ­ها آزاد است و پاسخ­ های او محرمانه خواهند ماند. سپس هدف پژوهش (مثلاً: معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی…. در نظر دارد آگاهی زنان خانه ­دار را نسبت به روش­ های دفع بهداشتی زباله ­های خانگی بررسی کند……….) و انتظارات پژوهشگر از پرسش ­شونده مطرح می­شود. (مثلاً: از شما درخواست می ­شود سئوالات را به دقت مطالعه کنید و به دور پاسخ مورد نظر خود خط بکشید و ….) همچنین در بخش راهنما می­توان شیوه پس دادن پرسش­نامه بعد از تکمیل آن را هم توضیح داد.

در این بخش اطلاعات کلی، شامل سن، جنس، شغل، وضعیت تاهل، تحصیلات و محل تولد و ….. پرسیده می­ شود. این سوالات ممکن است جزء اهداف پژوهش باشند یا نباشند.

بهتر است پرسش­نامه با پرسش­ های خنثی و غیرحساس (که هیچ ارتباطی با موضوع­ های خصوصی، مالی و عقیدتی و ……… نداشته باشند) شروع شود. پرسش ­های حساس بهتر است آخرین پرسش ­ها باشند. به این خصوصیت نظم روانشناختی گفته می ­شود. از طرفی سوالات پرسش­نامه باید دارای نظم منطقی باشند یعنی از سوالات کلی به سوالات جزیی­تر برسد. قاعده کلی این است که، به ترتیب پرسش ­ها به گونه ­ای باشد که پاسخ یک پرسش تاثیر منفی در پاسخ­ های دیگر نداشته باشد.

انواع پرسش

این نوع پرسش پاسخ ­دهنده را در پاسخ دادن آزاد می ­گذارد و در نتیجه منجر به جواب­ های واقعی ­تر می­شود. اما آنالیز پاسخ ­ها به ویژه در حجم نمونه­ های بالا، غالباً گزینه خبره چیست؟ دشوار است.

این نوع پرسش ­ها کاربرد بیشتری دارند. اما با وجود سرعت بالای آنالیز پاسخ­ ها، وجود گزینه ­ها می­تواند موجب القاء پاسخ و در نتیجه سوگرایی شود.

مراحل تهیه پرسش­نامه

اصولا برای یک پژوهش نیاز به پرسش­نامه دارد. دو حالت متصور است، یا پرسش­نامه استانداردی برای رسیدن به اهداف آن پژوهش وجود دارد و یا چنین پرسش­نامه ­ای وجود ندارد. اگر پرسش­نامه استاندارد موجود باشد (مثلاً پرسش­نامه استاندارد بررسی کیفیت زندگی بیماران دیابتی) بهتر است از آن استفاده شود. اما در بسیاری از مواقع پرسش­نامه استانداردی که بتواند تمام اهداف پژوهش ما را پوشش دهد موجود نیست. در چنین مواقعی محقق ناگزیر به طراحی پرسش­نامه می­ شود. مراحل تهیه پرسش­نامه عبارت­ند از:

• تعیین هدف
• رسم فلوچارت
• تهیه بانک سئوالات
• تعیین روایی و پایایی سئوالات
• انتخاب نهایی سئوالات

ابتدا باید هدف مطالعه تعیین شود (مثلاً سنجش کیفیت زندگی و ……) بعد از آن یک فلوچارت (نمودار درختی) رسم می­ شود. این فلوچارت در واقع تجزیه هدف به حیطه­ های مختلفی آن است. مثلاً کیفیت زندگی دارای دو بعد اجتماعی و شخصی است و بعد اجتماعی خود دارای زیر گروه­ هایی مانند شغل، وضع تاهل و روابط عمومی و ….. است. همچنین بعد شخصی می­تواند به امور تحصیلی، جنسی، مذهب، سیاست و ……. تقسیم شود. هر یک زا این زیر شاخه­ ها ممکن است به زیر شاخه ­های کوچک­تر قابل تقسیم باشند. در مرحله بعد به تمام زیر شاخه­ های نمودار درختی امتیاز داده می­ شود. جهت تعیین امتیازها باید از ریشه به سمت ساقه نمودار باشد. در مرحله بعد یک بانک سوال تهیه می­ شود. برای این منظور تعداد زیادی سوال طراحی می­ شود ( دو تا سه برابر پرسش ­های مورد نیاز). پس از این مرحله با انجام یک پیش آزمون و نظرخواهی از افراد صاحب­نظر، بهترین سوالات گزینش و در پرسش­نامه نهایی وارد می ­شود. گام بعدی تعیین روایی و پایایی پرسش­نامه است.

روایی ابزار سنجش

به طور کلی هر ابزار اندازه ­گیری (چه پرسش­نامه و چه غیر آن مثلاً ترازو و ……) دارای درج ه­ای از خطای اندازه­ گیری است. ابزاری روا است که آن­چه که مورد اندازه ­گیری بوده است، را به درستی بسنجد. روایی وجوه مختلفی دارد که مهمترین آن­ها روایی محتوا و سازگاری درونی است.

روایی محتوا

روایی محتوا بخصوص در مواردی که میزان آگاهی افراد سنجیده می ­شود بسیار اهمیت دارد و یعنی اینکه، سئوالات پرسش­نامه تا چه حد نمونه معرفی، از کل سئوالاتی است که می­توان درباره موضوع مورد نظر تهیه نمود. به عبارت دیگر میزان تحت پوشش قرار دادن جنبه ­های مختلف متغیر مورد سنجش توسط سئوالات پرسش­نامه است. هر چه مفهوم اندازه­ گیری عینی ­تر باشد، روایی محتوای بیشتری خواهد داشت. برای تعیین اعتبار محتوا معمولاً از روش هامیلتون استفاده می­ شود. برای این منظور از حداقل 2 فرد خبره می­خواهیم به طور جداگانه نظر خود را درباره هر سوال به 4 درجه (بی ­ارتباط- کم ­ارتباط- مرتبط- بسیار مرتبط) بیان کند و سپس میزان توافق بین آن افراد را تعیین می­ کنند.

سازگاری درونی

اگر برای سنجش یک متغیر خاص از بیش از یک سوال استفاده می­ شود لازم است تمام آن سوالات موید یکدیگر باشند و یا در اصطلاح سازگار باشند. برای تعیین میزان سازگاری درونی از روش­ های دونیم کردن، روش آلفا کرونباخ و یا روش کودر ریچاردسون استفاده می­ شود. روش دو نیم کردن در بخش پایایی توضیح داده شده است. در دو روش دیگر همبستگی نمره تک ­تک سوالات با نمره کل سوالات محاسبه می­شود. در واقع روش کرونباخ و کودر ریچاردسون یکسان هستند. تنها تفاوت­شان در این است که ضریب کودر ریچاردسون در مواقعی که پاسخ سوالات دو حالتی است استفاده می­ شود. پس از محاسبه این ضرایب برای تک­ تک سوالات، سوالاتی که ضرایب همبستگی کمی دارند، باید از مجموعه سوالات حذف شوند.

پایایی ابزار سنجش

پایایی درجه یکسانی و ثبات نتایج در تکرار یک سنجش است. برای اندازه گیری پایایی روش­ های گوناگونی وجود دارد که از همه معروف­تر روش آزمون- دوباره آزمون است. در این روش سنجش بار اول برای تعدادی از افراد انجام می ­شود، بعد از گذشت زمان کافی، سنجش دوباره در همان گروه اجرا می ­شود. با محاسبه ضریب همبستگی میان نمرات دوبار سنجش، پایایی سنجش معلوم می­ شود. هر چه همبستگی قوی­تر باشد سنجش پایاتر است. روش دیگر برای اندازه ­گیری پایای، روش دو نیم ­کردن است. در این روش پرسش ­ها به صورت زوج و فرد و همچنین افراد به دو گروه تقسیم می ­شوند. سپس به هر گروه از افراد یک گروه از سوالات را ارائه می­ دهند. پس از آن همبستگی بین نمرات محاسبه می­ شود و درجه پایایی آزمون مشخص می­ شود.

مزیت ­ها و محدودیت­ های پرسش­نامه

از مزیت­های پرسش­نامه می ­توان به هزینه و زمان کمتر و همچنین ناشناخته ماندن پاسخ­ دهنده ­ها اشاره نمود. برخی محدودیت­ های استفاده از پرسش­نامه عبارتند از:

• درصد پاسخ ­دهی کم: همیشه درصدی گزینه خبره چیست؟ از افراد پرسش­نامه را پس نمی ­دهند.( اگر این درصد زیاد باشد، اعتبار پژوهش کاهش می­ یابد)
• ممکن است پاسخ­ دهندگان تعدادی از پرسش­ ها را پاسخ ندهند.
• ممکن است پاسخ­ دهنده خود پرسش­نامه را تکمیل نکند و اطرافیان او آن را تکمیل کنند.
• استفاده از پرسش­نامه در جوامع کم ­سواد و یا کودکان مناسب نیست. در این موارد مصاحبه مناسب ­تر است.

سنجش نگرش

اصولاً هر فرد نسبت به هر مفهومی یک سطحی از آگاهی، نگرش خاص و شکلی از عملکرد دارد. برای مثال یک استاد دانشگاه ممکن است تمام مضرات سیگار کشیدن را به جزئیات بداند (آگاهی)، اما سیگار کشیدن را دوست داشته باشد (نگرش) ولی در نهایت سیگار نکشد (عملکرد). برای کمی کردن نگرش روش های مختلفی وجود دارد. روش لیکرت از همه معروف­تر است.

مقیاس لیکرت

پرکاربردترین روش برای اندازه ­گیری نگرش، استفاده از مقیاسی است که یک روان­شناس به نام لیکرت معرفی کرده است. در این روش درجه موافقت فرد با یک عبارت نگرشی سنجیده می­شود. برای مثال به این عبارت نگرشی توجه کنید:” من فکر می­کنم معتادها انسان­ های خوبی نیستند.” در اینجا آزمودنی نگرش خود را درباره این عبارت (به صورت کاملاً موافق، موافق، بی­نظر، مخالف، کاملاً مخالف) با گذاشتن علامت در کنار گزینه مربوط به آن مشخص می­کند. در اینجا هدف تعیین توزیع پاسخ­ دهندگان با نگرش ­های مختلف است. گزینه ها معمولاً از پنج درجه از موافقت تا مخالفت، تشکیل شده­ اند. اما بعضی از پژوهشگران ممکن است با توجه به متغیر مورد اندازه ­گیری از هفت درجه استفاده کنند. یعنی تا حدودی موافق و تا حدودی مخالف را بر پنج درجه قبلی اضافه کنند. مهم فرد بودن تعداد گزینه ­هاست. پس از سنجش، در عبارت­ های مثبت پاسخ­های موافق بالاترین نمره و در عبارت­ های منفی پاسخ ­های مخالف بالاترین نمره را می ­گیرند. یعنی در عبارت­ های مثبت مقیاس پنج درجه­ ای لیکرت، امتیاز 5 به کاملاً موافق و در عبارت­ های منفی امتیاز 5 به کاملاً مخالف (و امتیاز 1 به کاملاً موافق) داده می­ شود. کسانی که در مجموع بالاترین امتیاز را می آورند، موافق­ترین نگرش را گزینه خبره چیست؟ نسبت به موضوع اندازه ­گیری شده دارند و برعکس.

مقاله مقیاس لیکرت در مدیتورها

مقیاس گوتمن

در این روش پاسخ ­دهندگان تنها موافقت یا مخالفت خود را نسبت به عبارت­ ها مشخص می ­کنند. سپس به هر فرد به تعداد عبارت هایی که با آن­ها موافق بوده نمره داده می­ شود.