مفهوم EPS و DPS چیست؟

به چه دلیل P/E یک شرکت در یک گروه مشخص از P/E یک شرکت دیگر در همان گروه صنعتی کمتر است اما بازهم معامله‌گران به خرید شرکت با P/E بالاتر ادامه می‌دهند؟

ای پی اس (EPS) و پ به ای (P/E) در بورس تهران به چه معناست؟

ای پی اس نوعی آمار مالی در بازار بورس می باشد. که معمولا تمامی سرمایه گذاران بورس از آن استفاده می نمایند.

که از آن برای تحلیل قیمت سهام ها در بازار بورسی شرکت ها استفاده می کنند. به طور کلی ای پی اس به معنای درآمد هر سهم می باشد.

پ به ای نیز نسبت قیمت به درآمد می باشد. بسیار پر کاربرد و قدیمی می باشد. که نحوه محاسبه با آن بسیار راحت است. از همین رو سرمایه گذاران حرفه مفهوم EPS و DPS چیست؟ ای و هم مبتدی می توانند از آن استفاده نمایند. در ادامه شما را با مفهوم این دو اصطلاح در بورس، بیشتر آشنا خواهیم نمود

محدودیت های ای پی اس (EPS) در بورس

• ای پی اس فقط می تواند نحوه سود را به گونه ای که مدیریت تعیین نموده است، بررسی نماید. به همین منظور نمی تواند افزایش و یا کاهش نرخ رشد یک معامله را پیش بینی نماید.

• این برنامه معمولا بدون توجه و در نظر گرفتن تورم، میزان سود دهی را مورد بررسی قرار می دهد.

• در صورتی که از ای پی اس استفاده می کنید، بهتر است از اطلاعات بیشتری در رابطه با سهام استفاده نمایید.

• ساختار سرمایه تاثیر مستقیم بر روی ای پی اس دارد. به طور مثال با افزایش تعداد سهام یک شرکت، ای پی اس تاثیر مبلغ به دست آمده از آن را بر روی سهام های گذشته و آینده نیز محاسبه می کند. از همین رو مقایسه و رقابت میان شرکت ها را مشکل می کند.

برآورد پ به ای به معنای نسبت قیمت به درآمد می باشد.

که در ظاهر کار نه چندان مشکلی تصور می شود. اما تفسیر آن کار نسبتا پیچیده ای است. این معیار در برخی از مواقع می تواند اطلاعات مفیدی را در اختیار ما قرار دهد.

در برخی موارد نیز ممکن است، هیچگونه اطلاعات به درد بخوری به ما ندهد. که این از بزرگ ترین مشکلات پ به ای شناخته می شود.یکی از دغدغه های موجود در بازار بورس، بهای بیش از حد به این معیار است. سرمایه گذاران با وجود شناخت مشکلات آن، همچنان از این برنامه استفاده می نمایند.

تفاوت EPS و DPS چیست؟
EPS یکی از پرکاربردترین اصطلاحات بورسی در بین سرمایه گذاران است میتوان گفت EPS از مهم ترین مفاهیمی است که چه به صورت مستقیم وچه به صورت غیرمستقیم بر قیمت سهام شرکتها در بورس تاثیر می گذارد.

درنتیجه eps یک شرکت برابر است با میزان سودی که به ازای هر یک عدد سهم شرکت بدست می آید.

کلمه eps مخفف عبارت Earnings Per Share که به معنی درآمد هر سهم است وقتی که شما کل درآمد یک شرکت (پس از کسر مالیات ) را در پایان سال (سال مالی) بر تعداد کل سهام آن شرکت تقسیم کنید در واقع eps آن شرکت را محاسبه کرده اید

EPS و DPS

برای فعالیت در هر حرفه ای نیاز است با اصطلاحات رایج و کاربردی آن آشنا شوید. یکی از این حرفه ها معامله گری در بازار بورس است. یک سرمایه گذار در بازار بورس باید با یک سری اصطلاحات آشنا باشد. از جمله این که EPS و DPS چه هستند؟ و چگونه می توان آن دو را محاسبه کرد؟ اصلا دانستن آن ها چه فایده ای برای معامله گر در این بازار دارد؟

در این مقاله توضیحات لازم پیرامون EPS و DPS داده شده است تا تمام چرایی های شما در این زمینه پاسخ داده شود.

فهرست محتوای مقاله

EPS چیست؟

آن سود پیش بینی شده شرکت است یعنی گزارشات 3 ماهه ای که شرکت ارسال می کند یک بخشی به اسم EPS دارد. آن پیش بینی می کند که شرکت بنا به روند موجود در و بازاری که در آن فعالیت می کند تا چقدر عایدی به ازای هر سهمش در آخر سال شناسایی می کند.

آخر 3 ماهه ی اول یا به حساب آخر فصل بهار آن هایی که سال مالی شان با سال شمسی یکی است گزارش اولشان را ارائه می دهند. یک پیش بینی ای از عایدی آخر سالشان دارند.

6 ماه که می شود یا آخر شهریور که می شود مفهوم EPS و DPS چیست؟ گزارش بعدیشان را ارائه می دهند. آخر برج 9 گزارش بعدی و برای آخر سالشان هم که یک گزارش تکمیلی دارند که ارائه می دهند.

آن وقت این EPS ممکن است که در هر کدام از این گزارش ها متفاوت با گزارش قبلی اش شود. یعنی مثلا شرکت موفق شده یک قرارداد جدید را ببندد. خوب بالطبع آن قرارداد جدید یک عایدی خوبی را هم برایشان ایجاد می کند.

یا این که برعکس یک مشکلی در آن پیش آمده فروششان با مشکل مواجه شده است. یا یک قانون جدیدی آمده که باعث می شود عایدیشان کم شود.

این تفاوتی که در EPS شرکت ها در گزارش های فصلی شان می آید را تعدیل سود یا تعدیل EPS می گویند.

یک شرکت مثلا گزارش اولش پیش بینی کرده بوده که به ازای هر سهم مثلا 100 ریال سود شناسایی بکند بعد حالا یک اتفاقی افتاده این 100 ریالش 150 ریال شده است.

در واقع 50 ریال افزایش پیدا کرده یا 50 درصد تعدیل مثبت سود داشته است. برعکسش هم می تواند باشد مثلا 100 ریال بوده 50 ریال شده است. بالتبع 50 ریال تعدیل منفی شناسایی کرده است.

DPSچیست؟

آن سود تقسیمی هر سهم بعد از کسر مالیات است. یعنی آخر سال صورت های مالی بسته می شود. بعد در این زمان مجمع برگزار می شود.

در مجمع تصمیم می گیرند که حالا مثلا اگر آن شرکت 100 ریال سود به ازای هر سهم شناسایی کرده چقدرش بین سهامداران تقسیم می شود و چقدرش به سود انباشته آن اضافه می شود یا از زیان انباشته آن کم می شود (برای آن شرکت هایی که زیان انباشته داشتند).

البته اگر آن زیان انباشته داشته باشد، سودش زیان انباشته را پوشش می دهد و اگر سودی باقی ماند، تقسیم می گردد. پس اگر سودی تقسیم شود DPS شکل می گیرد.

در کل DPS آن مقدار سودی است که بین سهامداران برای تقسیم نقدی در نظر گرفته می شود.

محاسبه کردن EPS و DPS

سهامداران به روش زیر می توانند آن ها را محاسبه کنند:

(تعداد سهام های آن شرکت ÷ پیش بینی درآمد خالص شرکت)= EPS

(تعداد سهام شرکت ÷ کل سود پرداختی)= DPS

البته نیازی به محاسبه ی آن ها نیست. چون کسانی که قصد دارند در مورد EPS و DPS سهمی اطلاع کسب کنند می توانند به سایت کدال یا tsetmc مراجعه کنند و بعد از انتخاب سهم مورد نظر از میزان آن دو اطلاع کسب نمایند.

در هر دو سایت فوق تاریخچه ی آن ها آورده شده است.

EPS و DPS گزینه قابل بررسی برای خرید و فروش

موارد فوق برای بررسی روند سودآوری و روند تقسیم سود و نرخ تبدیل پیش بینی به سود واقعی شرکت بسیار مناسب است.

مثلا می توان دید که وقتی یک شرکت اول سال یک EPS پیش بینی می کند چند درصد احتمال دارد که همان EPS محقق شود. چند درصد احتمال دارد که آن بالاتر یا پایین تر برود.

همچنین بعضی از شرکت ها EPS خود را محتاطانه پیش بینی می کنند و معمولا در گزارش های 6 ماهه، 9 ماهه و گزارش آخر دوره یشان آن تعدیل مثبت می خورد.

بعضی شرکت ها هم هستند که اصلا از همان اول کار واقع بینانه تر آن را نشان می دهند. این امر باعث می شود مقدار آن در آخر سال تفاوت چندانی نداشته باشد.

بررسی DPS هم به همین شکل است. یعنی با کنکاش آن معامله گر می تواند بفهمد تقسیم سود شرکت بعد از اتخاذ در مجمع و کسر مالیات به چه شکل بوده است.

اصلا شرکت، سودی داشته که بخواهد آن را تقسیم کند یا سود حاصل از سهام فقط صرف پوشش زیان انباشته شرکت شده است.

بنابراین فعالان عرصه ی بورس می توانند با بررسی این موارد و آشنایی با تاریخچه ی سودآوری و تقسیم سود شرکت ها یک تصمیم درست برای خرید و فروش سهام بگیرند.

البته این بررسی ها باید در کنار تحلیل های دیگر نظیر تحلیل چارت ها و صورت های مالی و … انجام بگیرد و نمی تواند به تنهایی اثر بخش باشد.

جمع بندی EPS و DPS

دانستید که EPS سود پیش بینی شده شرکت و DPS سود تقسیمی هر سهم بعد از کسر مالیات است که میزان تقسیم سود باید در مجمع تصمیم گیری شود.

برای دیدن هر یک از آن ها می توانید به سایت کدال یا tsetmc مراجعه نمایید و از روند سودآوری و تقسیم سود شرکت ها مطلع شوید.

این بررسی می تواند در کنار تحلیل های دیگر برای خرید و فروش سهام به شما سیگنال بدهد.

اگر تمایل دارید از مقالات مرتبط دیگر در رابطه با بازارهای مالی اطلاع کسب نمایید به سایت آکادمی طهرانی مراجعه کنید و از فایل ها و کلاس های آموزشی آن بهره مند شوید.

نسبت P/E بازار چیست و مفهوم EPS و DPS چیست؟ چه عواملی بر آن اثرگذار است

قبل از بررسی، یک مرور کلی بر تعریف و مفهوم نسبت P/E می‌کنیم. نسبت P/E از تقسیم کردن قیمت سهم (price) بر سود هر سهم (Earning) به دست می آید. P/E شرکت‌های بورسی یک نسبت مالی معتبر و معروف است که توسط تحلیلگران مالی بسیار استفاده می‌شود ولی باید به خاطر داشته باشید که این نسبت نمی‌تواند به‌عنوان معیاری مستقل برای خریدوفروش استفاده شود. در این مقاله سعی میکنیم به این سوال پاسخ دهیم که نسبت P/E بازار چیست ؟

نسبت p/e چیست؟

اگر شما حتی برای مدت کمی در بورس فعالیت کرده باشید، حتما جملاتی مثل: p/e این سهم پایینه، p/e این سهم چندوقته خیلی بالا رفته، p/e این سهم خیلی مناسبه و…. به گوش شما خورده است. نسبت p/e یکی از اصطلاحاتی است که کاربرد زیادی در بین سرمایه گذاران بورس دارد. برای بسیاری از افرادی که آشنایی زیادی با این نسبت ندارند سوال است که این نسبت p/e چیست و چرا انقدر در بین سرمایه گذاران بورس کاربرد دارد.

نسبت p/e به چه معناست؟

یکی از فاکتورهایی که همیشه در بین سرمایه گذاران بورس کاربرد زیادی دارد نسبت p/e است. هر کدام از سرمایه گذاران به نوعی از این نسبت استفاده می کنند. برخی آن را درست و بسیاری نیز به شکل اشتباه مورد استفاده قرار می دهند. برای اینکه بتوانید از این نسبت به درستی استفاده کنید باید با مفهوم و کارکرد آن آشنایی پیدا کنید. به طور خلاصه نسبت p/e خلاصه شده عبارت price تقسیم بر eps است: price / earning per share = P/E

در فارسی اصطلاحا به نسبت p/e نسبت قیمت به درآمد نیز گفته می شود (کلمه price به معنی قیمت و کلمه eps به معنی سود هر سهم است). اگر با مفهوم eps آشنایی ندارید می توانید مقاله تفاوت eps و dps چیست را مطالعه کنید. حال سوال اینجاست که این نسبت چه چیزی به ما می گوید.

مفهوم نسبت p/e

نسبت p/e در واقع انتظارات سرمایه گذاران از بازدهی آینده یک دارایی را به ما نشان می دهد.به این معنی که یک سرمایه گذار حاضر است به ازای هر ۱ ریال بازدهی (در این مقاله بازدهی از سهام ) که بدست می آورد، چند ریال پرداخت کند. برای درک بهتر این مفهوم به مثال زیر توجه کنید. فرض کنید شما ۱ میلیون تومان در بانک سپرده گذاری می کنید. بانک به شما می گوید که به ازای این پولی که شما سپرده گذاری کرده اید سالیانه ۲۰% سود به شما پرداخت می کند.

یعنی در ازای ۱ میلیون تومان سپرده گذاری شما، سالیانه ۲۰۰ هزار تومان سود به شما پرداخت می کند. برای اینکه در این مثال p/e را محاسبه کنید باید قیمتی که یرداخت می کنید (یعنی ۱ میلیون تومان) را به سودی که بدست می آورید (یعنی ۲۰۰ هزار تومان) تقسیم کنید: ۵ = ۲۰۰,۰۰۰ / ۱۰۰۰,۰۰۰

پس در این مثال p/e سود بانکی برابر با ۵ شده است. اینجا p/e برابر ۵ به این معنی است که شما حاضر شده اید به ازای هر ۱ ریال سودی که از بانک دریافت می کنید ۵ ریال پرداخت بکنید. برخی نیز اینگونه تفسیر می کنند که اگر p/e برابر ۵ است به این معنی است که ۵ سال زمان می برد تا سرمایه شما از طریق بازدهی های بدست آمده برگردد.

نسبت p/e در بورس

در بورس نیز مفهوم کلی p/e شبیه به همین مثالی است که گفته شد. مثلا فرض کنید شرکتی در حال حاضر ۲۰۰ تومان قیمت دارد و eps (سودی) که برای سال جاری پیش بینی کرده است برابر با ۵۰ تومان است. برای محاسبه p/e این شرکت قیمت روز آن را بر سودی که دارد تقسیم می کنیم: ۴ = ۵۰ / ۲۰۰

اینجا نیز p/e برابر ۴ به این معنی است که سرمایه گذاران بورس حاضر هستند به ازای هر ۱ ریال سودی که این شرکت دارد ۴ ریال پرداخت کنند. در شکل زیر آخرین p/e شرکت فولاد مبارکه اصفهان با توجه به سودی که پیش بینی کرده برابر با ۸٫۸۴ است. این عدد از تقسیم قیمت فولاد به eps آن بدست آمده است.

این مفهوم کلی نسبت p/e است. اما این عدد فقط انتظارات سرمایه گذاران از آینده سهم را به ما نشان می دهد. ولی نمی گوید که چرا سرمایه گذاران حاضر هستند برای هر ۱ ریال سود این شرکت ۸٫۸۴ ریال پرداخت کنند. همچنین به ما نمی گوید که این انتظارات سرمایه گذاران درست است یا نه. در اینجا هرچه قیمت سهم بالاتر برود p/e نیز افزایش پیدا می کند و برعکس. حال باید ابتدا ببینیم که اصلا p/e باعث بالا و پایین شدن قیمت می شود و یا اینکه تغییر قیمت باعث بالا و پایین شدن p/e می شود. به همین دل یل لازم است ابتدا یک آشنایی با کاربرد این نسبت و همچنین انواع آن داشته باشیم.

نسبت p/e چه کاربردی دارد؟

اگر بخواهیم در یک جمله و خیلی ساده بگوییم که p/e چه کاربردی دارد، می توان گفت این نسبت یکی از ابزارهایی است که برای ارزش گذاری سهام مورد استفاده قرار می گیرد. تاکید می کنیم این نسبت فقط یکی از ابزارهای ارزش گذاری سهام است، نه تنها ابزار ارزش گذاری. اما چگونه از این نسبت برای ارزش گذاری استفاده می شود؟ یکی دیگر از نام های این نسبت، ضریب سهام است. برای ارزش گذاری با استفاده از p/e باید عکس رابطه ای که توضیح دادیم مورد استفاده قرار بگیرد. به این شکل که یک p/e برای سهم محاسبه می شود، سپس در سود آن ضرب می شود و ارزش آن سهم بدست می آید: P/E * eps = price

وقتی شما ارزش سهم را با این روش محاسبه می کنید، باید ببینید که قیمت آن سهم در بازار بیشتر از قیمت محاسباتی شماست یا کمتر. اگر قیمت سهم در بازار بیشتر از این عدد باشد، یعنی آن سهم ارزنده نیست. ولی اگر قیمت سهم در بازار کمتر از این عدد باشد، به این معنی است که آن سهم ارزنده است و قابلیت رشد دارد. نکته ای که اینجا وجود دارد این است که تمام این موارد به این بستگی دارد که شما نسبت p/e را به درستی محاسبه کنید. در غیر این صورت ارزشی که برای سهام بدست می آورید اشتباه خواهد بود. نحوه محاسبه نسبت p/e یک بحث مفصل و تخصصی است که از حوصله این مفهوم EPS و DPS چیست؟ مقاله خارج است.

مثال برای ارزش گذاری سهم با استفاده از نسبت p/e

فرض کنید که شما با استفاده از روش های محاسبه p/e، این نسبت را برای شرکتی ۶ محاسبه کرده اید. سود (eps) این شرکت نیز برابر با ۱۰۰ تومان است. با استفاده از روشی که توضیح دادیم. ارزش این شرکت برابر است با: تومان ۶۰۰ = ۱۰۰ * ۶

حال اگر قیمت روز این سهم در بازار ۵۰۰ تومان باشد،یعنی این سهم ارزنده است و جا دارد که تا قیمت ۶۰۰ تومان رشد بکند. پس می توان اقدام به خرید آن کرد. ولی اگر قیمت آن در بازار مثلا ۷۰۰ تومان باشد به این معنی است که این سهم گران است و جا دارد که تا ۶۰۰ تومان افت بکند. پس نباید این سهم را خرید. همانطور که گفته شد تمام این موارد و استراتژی ها مستلزم این است که شما p/e سهم را به درستی محاسبه کرده باشید.

انواع p/e

p/e دنباله دار: این نوع از p/e ساده ترین شکل و همان است که در مثال ابتدای مقاله برای شما توضیح دادیم. نحوه محاسبه آن به این شکل است که قیمت روز سهم بر سود (eps) آن تقسیم می شود و p/e سهم بدست می آید. این نسبت نشان می دهد که سرمایه گذاران حاضر هستند به ازای هر ۱ ریال سود شرکت، چند ریال پرداخت کنند. پس هر چقدر قیمت سهام تغییر بکند این نسبت نیز به دنبال آن تغییر خواهد کرد.

p/e برآوردی: به این نوع از p/e، تحلیلی یا پیشتاز هم گفته می شود. این نسبت با استفاده از روش های خاص و با در نظر گرفتن عواملی از قبیل نرخ رشد سود شرکت، نرخ بهره بانکی، تورم و …. محاسبه می شود. این نسبت همانی است که در ارزش گذاری مورد استفاده قرار می گیرد. بعد از محاسبه آن، نسبت را در سود (eps) برآوردی سال آینده شرکت ضرب می کنیم و ارزش شرکت بدست می آید. اگر سود شرکت نیز توسط ما تحلیل شود و خود سود اعلامی شرکت مورد استفاده قرار نگیرد، این کامل ترین نوع ارزش گذاری بر مبنای p/e خواهد بود.

تفاوت بین p/e دنباله دار و p/e تحلیلی چیست؟

اگر خیلی ساده بخواهیم تفاوت این دو را بررسی کنیم باید بگوییم p/e دنباله دار آن چیزی است که در حال حاضر برای یک سهم وجود دارد. ولی p/e تحلیل آن p/e مفهوم EPS و DPS چیست؟ است که ما انتظار داریم سهم به آن برسد. مثلا p/e سهمی در بازار ۵ است (p/e دنباله دار) و ما تحلیل کرده ایم که p/e آن باید ۶ باشد (p/e تحلیلی). پس انتظار داریم که قیمت آن سهم رشد بکند تا به آن نسبت p/e مورد انتظار ما برسد.

p/e بالا و p/e پایین نشان دهنده چه چیزی هستند

همانطور که در کتاب تکنیک های ساده و کاربردی در تحلیل بنیادی اشاره شده است، اگر مفهوم ۲ نوع p/e را به خوبی درک کرده باشید، می توانید متوجه شوید که چرا در بازار p/e برای بعضی از سهم های بازار بالا و برای بعضی سهم های دیگر پایین است. وقتی p/e یک سهم بالاست، نشان دهنده این است که بازار توقع دارد که سود آن شرکت در آینده رشد پیدا بکند. اگر انتظار بازار درست باشد وقتی سود شرکت زیاد شود، مخرج فرمول محاسبه p/e نیز بزرگ شده و در نتیجه نسبت p/e سهم مجددا متعادل می شود. همچنین اگر p/e یک سهم پایین باشد، نشان دهنده این است که بازار انتظار دارد در آینده سود آن شرکت کاهش پیدا کند. اگر انتظار بازار درست باشد، وقتی سود شرکت کم شود، مخرج فرمول محاسبه p/e کوچک می شود و در نتیجه نسبت p/e مجددا متعادل می شود.

نکاتی درباره p/e در بورس

• یکی از تاثیر گذار ترین آیتم های موثر در نسبت p/e یک شرکت سود یا eps آن شرکت است. وقتی شرکت ها برای محاسبه سود خود از روش های مختلف حسابداری استفاده می کنند، ممکن است این سود تحت تاثیر قرار بگیرد و کمتر یا بیشتر از مقدار واقعی خود نشان داده شود. پس باید این نکته را مد نظر خود قرار دهید.
• نسبت های p/e بالا یا پایین همیشه نشان دهنده ارزنده بودن و یا گران بودن سهم نیستند. بلکه همانطور که گفته شد بالا یا پایین بودن این نسبت، توقع بازار از آینده شرکت و سودآوری آن را نشان می دهد. در بسیار از موارد بازار اشتباه می کند، شما نباید به انتظار بازار بسنده کنید. سعی کنید خودتان نحوه صحیح محاسبه p/e را یاد بگیرید و از آن استفاده کنید.
• p/e یک ابزار مناسب برای ارزش گذاری شرکت است، ولی به تنهایی کافی نیست. بهتر است برای خرید سهام علاوه بر استفاده از این نسبت کاربردی، ابزارهای بیشتری را نیز مورد استفاده قرار دهید.
• برای شرکت هایی که سود ندارند و اصطلاحا زیانده هستند، محاسبه p/e عملا کاربردی ندارد. چرا که این نسبت از تقسیم قیمت به درآمد بدست می آید. وقتی که سود یک شرکت منفی است یعنی آن شرکت درآمدی نداشته است. پس نسبتp/eمنفی نداریم! برای ارزش گذاری شرکت هایی که اینگونه هستند از روش های دیگری استفاده می شود.

حدود P/E بازار ایران چقدر است و رابطه آن با سود بانکی

P/E شرکت‌های بورسی در ایران معمولاً حدود ۴ -۶ هست. علت آن هم سود بانکی در ایران هست که حدود ۲۰% است. پس P/E بانک ۵ است. اما نکته‌ای که مهم است عدم وجود ریسک در این سود است. یعنی اگر P/E شرکتی ۵ باشد و انتظار تغییری در سود آن شرکت نداشته باشیم، یک سرمایه‌گذار قطعاً بانک را انتخاب می‌کند. زیرا شرکت‌های بورسی دارای ریسک هستند. این شرایط در سایر کشورها با نرخ سود بدون ریسک کاملاً متفاوت است. برای مثال در آمریکا با سود بدون ریسک ۴% ( P/E = 25 ) یک سهم با سود سالانه ۱۰% (P/E =10) بسیار جذاب است (اکثر سهم‌های آمریکا با P/E 15 تا ۲۵ معامله می‌شود) درصورتی‌که همان شرکت در ایران حداقل باید ۵۰% افت قیمت را تجربه کند تا بازدهی آن با بانک برابر شود. پس هرچه قدر سود بانکی ( سود بدون ریسک ) کم‌تر باشد، P/E بازار سرمایه به اعداد بالاتری صعود می‌کند.

در بورس ایران یکی از روش‌های بررسی وضعیت شاخص کل بازار، بررسی P/E کل شرکت‌های بورسی است. در تاریخ بورس ایران P/E کل بازار ایران در سال ۸۴ نزدیک به انتخابات ریاست جمهوری به عدد ۲٫۸۸ رسید و در سال ۹۷ بعضاً کمی بالاتر از ۱۱ هم برای مدتی قرار گرفت. اما کارشناسان مالی برای بورس ایران عدد ۶ را P/E تعادلی و منطقی بازار بورس می‌دانند. یعنی اعتقاد دارند که P/E کل بازار حدود ۶ نوسان خواهد کرد و درصورتی‌که خیلی از این عدد فاصله بگیرد، با افزایش و کاهش قیمت سهم‌های بازار و یا تعدیل سود آن‌ها، این عدد به مفهوم EPS و DPS چیست؟ سمت ۶ حرکت خواهد کرد.

چرا P/E نمی‌تواند تنها مبنای تصمیم‌گیری یک معامله‌گر باشد؟

می‌دانیم که هرچقدر P/E یک شرکت کمتر باشد، بازدهی آن بیشتر خواهد بود. پس:

به چه دلیل P/E یک شرکت در یک گروه مشخص از P/E یک شرکت دیگر در همان گروه صنعتی کمتر است اما بازهم معامله‌گران به خرید شرکت با P/E بالاتر ادامه می‌دهند؟

چرا پس P/Eبعضی شرکت‌ها کمتر از ۴ یا ۳ بوده ولی کسی سهام آن‌ها را نمی‌خرد؟

مگر معامله‌گران همواره به دنبال سهام با سود بیشتر نیستند؟

در جواب باید پاسخ داد که: بله، تمام افراد به دنبال شرکت‌هایی هستند که سود بیشتری می‌دهند و قیمت سهام شرکت‌ها در طولانی‌مدت متناسب با سود آن‌هاست. اما پایین بودن P/E یک شرکت در یک‌زمان نشان می‌دهد که معامله‌گران معتقدند که آن شرکت در آینده با کاهش سود مواجه خواهد شد و P/E آن افزایش پیدا خواهد کرد. ولی اگر شرکت بتواند آن سود را تداوم بخشد و برای سال‌های بعدی آن را تحقق بخشد، بازار شروع به خرید آن سهم می‌کند و باعث افزایش قیمت و افزایش P/E آن سهم خواهد شد. معمولاً سهم‌هایی که در یک دوره با فروش دارایی‌های خود، سود غیرعملیاتی بالا می‌سازند، P/E آن‌ها به زیر ۵ افت می‌کند. ولی معامله‌گران حرفه‌ای این سود را از سود عملیاتی تشخیص داده و از خرید سهم خودداری می‌کنند. پس P/E را می‌توان به‌عنوان معیاری بر خوش‌بینی و بدبینی معامله‌گران نسبت به آینده بازار عمل کند. یعنی وقتی افراد نسبت به آینده بازار سهام بدبین هستند P/E بازار به زیر ۵ افت می‌کند(در دوران تحریم P/E بازار را بیشتر تحلیلگران ۴ مفهوم EPS و DPS چیست؟ در نظر می‌گیرند) و زمانی که نسبت به آینده بازار خوش‌بین باشند، P/E آن رشد می‌کند(مانند توافق‌های بعد از تحریم که باعث رشد قیمت سهم‌ها می‌شود).

نسبت p به e در بورس چیست؟ | p/e بالا و منفی چیست؟

یکی از اصطلاحات رایجی که در دنیای بورس بسیار به گوش می‌رسد، نسبت p به e است. برای مثال اگر تازه وارد بورس شده باشید امکان دارد عباراتی مانند “نسبت p به e خیلی پایین” و یا “p به e یک سهم مناسب است” را بشنوید. در حقیقت یک سرمایه‌گذار باید برای تصمیم‌گیری در رابطه با انتخاب سهام و انجام معاملات در کنار بررسی دیگر عوامل و متغیرها از این نسبت نیز استفاده کند. حال شاید برای بسیاری از افراد سوال پیش آید که نسبت p به e در مفهوم EPS و DPS چیست؟ بورس چیست و چه تاثیری دارد که در ادامه مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد.

نسبت p به e چیست؟

اصطلاح p/e کاربرد بسیاری در بورس دارد و افراد به فراوانی از آن استفاده می­‌کنند. گاه ممکن است برخی افراد آن را به درستی و در جای خود استفاده کنند و برخی به اشتباه. نسبت p به e که در فارسی به آن نسبت قیمت بر درآمد نیز گفت می­‌شود عبارت است از کلمه price تقسیم بر کلمه eps. همان­‌طور­ که می‌­دانید کلمه اول به معنای قیمت و کلمه دوم به معنای سود ناشی از هر سهم در بورس است.

چگونه سهام با نسبت P به e ارزش‌گذاری می‌شود؟

از مهم‌ترین کاربردهایی که می‌توان برای نسبت P به e در نظر گرفت، ارزش‌گذاری سهام است. در حقیقت این نسبت که همان نسبت قیمت به درآمد محسوب می‌شود، نشان می‌دهد که قیمت یک سهم در شرکت و بازار به چه صورت است. برای رسیدن به چنین موضوعی، باید آخرین قیمت بر سود شرکت تقسیم شود تا ارزش ذاتی به دست آید. سپس با توجه به نتیجه‌ای که از این نسبت به دست می‌آید، سرمایه‌گذار می‌تواند یک معامله با ریسک مناسب را انتخاب کند و به سرمایه‌گذاری مشغول شود.

حال برای آن که تشخیص دهید یک سهم ارزش خوبی دارد یا خیر باید نسبت قیمت به درآمد آن را بررسی کنید و ببینید که این نسبت بالا است یا پایین. بالا بودن نسبت P به e در حقیقت نشان می‌دهد که بازار به آینده این سهم خوش‌بین است و معامله آن می‌تواند سود مناسبی برای سرمایه‌گذار به همراه داشته باشد. از طرفی برخی از سهم‌ها در بازار رشد مناسبی ندارند که به دنبال این موضوع نسبت قیمت به درآمد آن‌ها پایین خواهد بود.

P به e مطلق و P به e نسبی چیست؟

گاهی اوقات ممکن است برای تحلیل‌گران سوال پیش آید که تمایز بین P به e مطلق و P به e نسبی چیست که برای پاسخ به این موضوع باید درباره نسبت مطلق و نسبی اطلاعات کاملی داشته باشید.

P/E مطلق: موضوعی که در این نسبت بسیار اهمیت دارد، این است که قیمت روز در معاملات و محاسبات نقش اساسی دارد و برای به دست آوردن این نسبت باید در صورت کسر فرمول قیمت روز سهام و در مخرج سود پیش‌بینی شده TTM یا سود برآورد شده ۱۲ ماه آتی را قرار دهید.

P/E نسبی: زمانی که تحلیل‌گر تصمیم بگیرد نسبت P به e مطلق با محدوده‌ای از همین نسبت در گذشته مقایسه شود، باید از نسبت P/E نسبی استفاده کند. حال اگر این نسبت بیشتر از ۱۰۰ درصد باشد، نشان می‌دهد که نسبت کنونی از نسبت گذشته عبور کرده و اگر این نسبت کمتر از ۱۰۰ درصد باشد، نشان می‌دهد که نسبت پی به ای هنوز به نسبت گذشته نرسیده است.

تفاوت نسبت P/E و نسبت PEG

تا به این‌جا جواب سوال نسبت قیمت به درآمد (p/e) چیست در اختیارتان قرار گرفت، حال شاید کنجکاو باشید که تفاوت نسبت P/E و نسبت PEG را بدانید. در رابطه با این موضوع باید گفت نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد (PEG) از تقسیم نسبت قیمت به درآمد بر نرخ رشد درآمد در یک بازه مشخص به دست می‌آید و بررسی آن می‌تواند در راستای ارزش‌گذاری سهام و همچنین رشد درآمد یک شرکت تاثیرگذار باشد. همچنین باید متذکر شد که در این نسبت (PEG)، رشد درآمد نیز استفاده شده و به همین دلیل دقیق‌تر است.

ارتباط P/E و بازدهی سود

همانطور که گفته شد، منظور از نسبت p به e در بورس، تقسیم قیمت سهم بر سود آن است که نتیجه این موضوع مشخص شدن ارزش سهام خواهد بود. البته می‌توان گفت این نسبت نشان می‌دهد که یک فرد سرمایه‌گذار حاضر است چند ریال در ازای یک ریال سود سهم بپردازد.

برای مثال یکی از کارهایی که می‌توان انجام داد، این است که صورت‌های مالی شرکت را مورد بررسی قرار دهید و به سود آتی سهم برسید؛ سپس باید سود تحلیلی را در نسبت p به e ضرب کنید تا قیمت انتظاری سهم مورد نظر بدست آید. حال اگر این عدد بیشتر از قیمت بازار باشد، می‌تواند سود مناسبی برای شما به همراه داشته باشد.

p به e در بازار ایران و ارتباط این نسبت با سود بانکی

سود بانکی در ایران ۲۰‌% است، بنابراین نسبت قیمت به درآمد آن را باید ۵ در نظر گرفت، در حالی که این نسبت برای شرکت‌های بورسی به‌طور معمول بین ۴ تا ۶ است؛ اما موضوعی که وجود دارد به ریسک معامله مربوط می‌شود. سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بورسی یک کار ریسکی است، ولی سرمایه‌گذاری در بانک چنین ریسکی ندارد و همین موضوع باعث شده که بسیاری از سرمایه‌گذاران بانک‌ را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند. البته به‌طورکلی باید متذکر شد هر چه سود بدون ریسک، مانند سود بانکی کم‌تر باشد، نسبت p به e افزایش پیدا خواهد کرد.

فرمول و نحوه محاسبه نسبت p به e

منظور ما از به کار بردن این عبارت این است که می­‌خواهند بازدهی یک سرمایه را به ما نشان دهند و سرمایه گذار راضی است برای به دست آوردن بازدهی برابر با ۱ ریال، چند ریال بپردازد. برای مثال اگر شما مفهوم EPS و DPS چیست؟ معادل یک میلیون تومان در بانک داشته باشید و سود سالیانه آن ۱۸ درصد باشد، یعنی در سال مبلغی معادل ۱۸۰ هزار تومان به شما پرداخت می­‌گردد. در این حالت برای به دست آوردن این نسبت کافی است عدد یک میلیون را به ۱۸ هزارتومان تقسیم کنید. برای مثال حاصل این عبارت برابر ۵.۵ است و به این معنی است که به ازای هر ریالی که از بانک سود دریافت می­‌کنید، ۵.۵ ریال پرداخت کنید.

در بورس نیز نسبت P به e مفهومی معادل آن چه مثال زدیم دارد. برای مثال اگر یک شرکت ۳۰۰ تومان داشته باشد و سودی برابر ۶۰ تومان برای آن پیش‌بینی کرده باشد کافی است عدد ۳۰۰ را بر ۶۰ تقسیم کنید تا نسبت p به e به دست آید که برابر ۵ است. عدد ۵ نشان می­‌دهد که برای هر یک ریال سود این شرکت باید ۵ ریال پرداخت ­‌گردد.

اما اگر بخواهیم در مورد کاربرد صحبت کنیم ابزاری است جهت ارزش­‌گذاری سهم‌­های مختلف در بورس. به این نسبت در بورس ضریب سهام نیز گفته می‌شود. برای به دست آوردن این ضریب لازم است این نسبت را در سود سهم ضرب نمایید تا ارزش سهم به دست بیاید.

پس از این که با استفاده از این روش ارزش سهم را به دست آوردید آن را با قیمتی که در بازار وجود دارد مقایسه نمایید. اگر عددی که در بازار وجود دارد از عددی که به دست آورده اید بیشتر باشد یعنی سهم ارزنده‌­ای نبوده. اگر کم­تر باشد به این معنا است که سهم مورد نظر می­‌تواند رشد کند و ارزنده است. در واقع شما هنگام محاسبه باید نهایت دقت خود را به کار ببرید تا در تخمین، صورت ارزشی سهم شما مشکلی پیش نیاید.

نکات ضروری که باید در مورد این نسبت بدانید

1. در کل سه نوع Eps وجود دارد: آینده، دنباله­‌دار و میانگین.
2. میانگین اندازه p/e عددی بین ۳.۲ تا ۱۳.۲ است.
3. در تعاریف نظری این مقدار به ما می­‌گوید که سرمایه گذاران به ازای هر ریال سود راضی می­‌شوند چند ریال بپردازند.
4. این نسبت را می­‌توان ابزاری برای خوش‌بینی به آینده یک شرکت دانست که می‌­تواند چقدر رشد داشته باشد.
5. هنگامی که این نسبت پایین تر از مقداری باشد که در بازار است باید آن را تفسیر نموده و علل این مشکل را برطرف نمود.
6. این نسبت تنها مفهوم EPS و DPS چیست؟ معیار لازم نیست که با توجه به آن سهمی را بخرید و یا بفروشید.
7. اگر سود یک شرکت منفی باشد محاسبه نسبت p به e بی معنا خواهد بود درواقع p بر e منفی نداریم و برای تحلیل آن از روش­‌های دیگری کمک می­‌گیرند.

انواع نسبت‌ها

اگر بخواهیم این نسبت را در دسته بندی خاصی قرار دهیم آن را به دو نوع دنباله­‌دار و تحلیلی تقسیم می­‌کنند اگر دوست دارید با هر کدام از این تعاریف آشنا شوید پس با ما همراه باشید.

نسبت p به e دنباله‌­دار

نسبت دنباله‌دار به ساده ترین نوع پی به ای معروف است. در این روش کافی است قیمت سهم روز را به سود آن تقسیم نماییم تا مقدار به دست آید. این نسبت به قیمت سهام بستگی دارد و با تغییر آن کاهش و یا افزایش خواهد یافت.

p/e تحلیلی

پی به ای تحلیلی یا برآوردی که به آن پیشتاز نیز گفته می­‌شود با روش‌­های خاصی محاسبه می­‌گردد. در محاسبه آن از عواملی مثل میزان بهره بانکی، میزان رشد سود یک شرکت، تورم و … نمی‌­توان چشم پوشی کرد. از این نسبت در ارزش­‌گذاری­‌ها استفاده می­‌شود و پس از محاسبه، لازم است آن را در سود برآوردی شرکت در سال بعد ضرب کرده و با توجه به آن در مورد ارزش داشتن و یا نداشتن شرکت تصمیم بگیریم. اگر بتوانیم سود شرکت را خودمان تحلیل کنیم در آن صورت محاسبه این نسبت و ارزش‌­گذاری شرکت به بهترین وجه ممکن انجام گردیده است.

بالا یا پایین بودن p به e به چه معناست؟

یکی از سوالات مهمی که در این مبحث وجود دارد این است که نسبت p/e بالا بهتر است یا پایین؟

با درک این مفهوم می توانید متوجه شوید، هنگامی که این مقدار بالا است انتظار داشته باشید که در آینده رشد کند و اگر رشد داشته باشد مخرج آن نیز زیاد می‌شود و دوباه تعادل برقرار خواهد شد. هنگامی که این عدد پایین است به این معنا است که در بازار انتظار می‌­رود سود شرکت در آینده کم شود و اگر این انتظار درست باشد در آینده مخرج این نسبت کم و دوباره متعادل می­‌شود.

محدویت های نسبت p به e چیست؟

نسبت پی به ای نیز مانند سایر ابزارهای مورد استفاده در بورس دارای کاستی‌­هایی است که نمی­‌توان با توجه به آن نتیجه گیری نهایی را به عمل آورد. بیشترین چالش در این زمینه برای شرکت­‌هایی است که این نسبت برای آن ها صفر و یا منفی بوده است. در این حالت برخی اعتقاد دارند باید آن را صفر در نظر گرفت و برخی دیگر بر این باور هستند که باید آن را غیر قابل تفسیر (N/A) بدانند.

از محدودیت­‌های دیگر این ابزار هنگامی ظاهر می‌­شود که بخواهیم نسبت p به e را برای دو شرکت با هم مقایسه کنیم در این حالت است که قطعا ارزش و همچنین نرخ رشد دو شرکت تفاوت خواهد داشت و زمان و میزان فعالیت نیز در این پروسه دخالت دارند. بنابراین برای رفع این مشکل لازم است حتما شرکت­‌هایی که در یک گروه هستند با هم مقایسه گردند.

سخن پایانی

نسبت P به e یکی از ابزار­هایی است که در تحلیل سوددهی شرکت به شما کمک بسیار مفهوم EPS و DPS چیست؟ زیادی خواهد کرد و لازم است نبست به آن و شیوه محاسبه آن آگاهی لازم داشته باشید. لازم به ذکر است که تنها نباید تصمیم­‌گیری­‌های خود را بر مبنای این ابزار در نظر گرفت و لازم است از چند ابزار برای تحلیل نهایی استفاده کنید. این روش مانند هر روش دیگری دارای مزایا و معایبی است که تلاش کردیم شما را با آن‌­ها آشنا سازیم. برای درک بهتر مفاهیم بهتر است آموزش بورس از صفر را فرا بگیرید.

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

سود تقسیمی هر سهم که آن را با DPS نمایش می‌دهیم و مخفف عبارت Dividend Per Share است، به سودی گفته می‌شود که به هر سهامدار در یک دوره زمانی معین (پایان سال مالی) به ازای هر سهم او داده می‌شود.

این موضوع به این معنا نیست که شرکت‌ها موظفند همه ساله بین سهامداران خود سودی را تقسیم نمایند زیرا ممکن است شرکت، در یک دوره مالی زیان‌ده شود و اصلاً سودی ساخته نشود تا قابل تقسیم در بین سهامداران باشد، یا در مواردی ممکن است در مجمع عمومی تصمیم گرفته شود که در آن دوره مالی، سودی بین سهامداران تقسیم نشود.

اما در صورت تصویب سود تقسیمی می‌توان مقدار آن را از فرمول زیر محاسبه نمود:

DPS = (D-SD) ÷ S

DPS سود تقسیمی هر سهم

D مجموع سودهای سهام در یک دوره مالی (۱سال)

SD مجموع سود سهامداران ممتاز

S تعداد سهام عادی طی یک دوره مالی (۱سال)

است ولی چون سهام ممتاز در ایران با قوانین مغایر است و مبلغ آن، صفر می‌باشد لذا با تقسیم این سود تقسیمی تصویب شده در مجمع (درصدی از سود سالیانه که در مجمع تصمیم میگیرند تا آن را بین سهامداران تقسیم کنند)، بر تعداد سهام عادی شرکت، سود تقسیمی هر سهم به دست می‌آید.

نحوه تعلق گرفتن DPS به هر سهامدار :

اگر شما سرمایه‌گذار باشید، سهام شرکتی را خریداری کنید و این سهام را تا برگزاری مجمع عمومی سالانه شرکت نفروشید، یا حتی اگر سهام شرکتی را چند روز قبل از برگزاری مجمع خریداری نمایید؛ در زمان برگزاری مجمع عمومی، جزء سهامداران شرکت محسوب می‌شوید و علاوه بر اینکه اجازه شرکت در مجمع و حق رای و تصمیم‌گیری در خصوص موضوعات مطروحه در مجمع را متناسب با تعداد سهام‌تان خواهید داشت، سود تقسیمی هر سهم شرکت نیز به شما تعلق می‌گیرد.

شرکت‌ها تمام سود محقق شده در یک دوره مالی خود را بین سهامداران تقسیم نمی‌کنند و بخشی از آن را برای سرمایه‌گذاری، طرح‌های توسعه، خرید تجهیزات و رشد شرکت به حساب سود انباشته شرکت واریز می‌نمایند.

بنابراین در مجمع عمومی سالیانه، درصدی از سود محقق شده شرکت به عنوان سود تقسیمی تصویب می‌شود و همانطور که گفته شد اگر این سود تقسیمی تصویب شده در مجمع عمومی را بر تعداد سهام عادی شرکت تقسیم کنیم، سود تقسیمی هر سهم به دست خواهد آمد.

زمانبندی پرداخت سود سهام تقسیمی:

چنانچه در جلسه مجمع عمومی سالیانه، مقدار سود تقسیمی تصویب شود، شرکت موظف می‌شود حداکثر تا ۸ ماه بعد از زمان تصویب سود تقسیمی، سود سهامداران را پرداخت نماید.

نحوه زمانبندی و پرداخت سود سهام نیز به این صورت است که ابتدا سود سهامداران خُرد و نهایتاً سود سهامداران عمده، طی این ۸ ماه پرداخت می‌شود.

نحوه دریافت سود سهام تقسیمی:

برای دریافت سود سهام تقسیمی دو راه وجود دارد:

· واریز سود تقسیمی به حساب بانکی هر سهامدار: در این روش سهامدار باید اطلاعات حساب بانکی خود را برای شرکت ارسال نماید یا اگر شرکت سود سهام تقسیمی را به حساب بانک خاصی واریز می‌نماید که سهامدار در آن بانک حساب ندارد، ابتدا افتتاح حساب نموده و سپس اطلاعات حساب را برای شرکت ارسال نماید تا سود تقسیمی به حساب او را واریز گردد.

· دریافت سود تقسیمی با مراجعه به بانک: در این روش بانک خاصی توسط شرکت انتخاب خواهد شد تا سود سهامداران توسط آن بانک پرداخت گردد. لذا در چنین شرایطی سهامدار باید با مراجعه حضوری به بانک و همراه داشتن کارت ملی، کپی آن و کد معاملاتی خود، سود تقسیمی واریز شده را دریافت نماید.

نرخ بازده سود دریافتی:

با تقسیم سود سالیانه بر قیمت فعلی هر سهم، نرخ بازده ناشی از دریافت سود سهم ، بدست می‌آید.

درصد سود تقسیمی:

اگر سود تقسیمی هر سهم را به سود هر سهم تقسیم نموده و حاصل را در ۱۰۰ ضرب نماییم، درصد سود تقسیمی به دست خواهد آمد.