شاخص هموزن در بورس چیست؟
به گزارش همشهری آنلاین، شاید همواره این ذهنیت در اذهان اغلب سرمایهداران بازار سرمایه و بورس خطور کرده باشد که آیا شاخص کل بورس میتواند معیار خوبی برای وضعیت کلی بازار بورس و سرمایه محسوب شود یا خیر؟ از آنجایی که بارها شاهد این مسئله بودهایم که معاملات بلوکی شده روی تابلوی اصلی در سهام شاخصساز منجر به جهتدهی شاخص کل بورس شده است، پس نمیتوان به طور حتم با مشاهده وضعیت شاخص کل بورس پی به وضعیت کلی بورس ببریم.
بنابراین شاخص هموزن در سال ۱۳۹۳ در بازار بورس ایران به یک باره سر برآورد تا در اختیار سرمایهگذاران فعال بازار بورس و سرمایه قرار گیرد تا در این فرآیند سرمایهگذاران بر پایه آموزش تحلیل تکنیکال و آموزش تحلیل بنیادی با دقت نظر بیشتری نسبت به ورود و خروج نقدینگی و نیز وضعیت کلی بازار بورس و سرمایه بهترین تصمیم را بگیرند.
امتیاز شاخص هموزن این است که بر اساس میزان بازدهی اکثر شرکتها و نه بر اساس سرمایه بیشتر است و برخلاف شاخص کل بورس میزان مثبت و منفی بورس را نشان میدهد.
در محاسبه شاخص هموزن به همه شرکتها وزن یکسانی داده میشود در نتیجه اگر شاخص هموزن مثبت شود یعنی اینکه تعداد بیشتری از شرکتها در بورس مثبت هستند. امکان دارد در بورس تهران شاخص کل منفی باشد اما شاخص هم وزن مثبت. معنی آن این است که اگرچه سهامهای شرکتهای خیلی بزرگ در بورس منفی هستند اما تعداد زیادی از شرکتها (با حجم کوچک و متوسط) مثبتاند.
- تفاوت شاخص هم وزن با شاخص بورس
در این قسمت با توجه به درهمتنیدگی این دو اصطلاح رایج در علم بورس درصدد تفاوت میان این دو بر آمده تا با وجود قائل شدن تفاوت میان شاخص کل بورس با شاخص هموزن بهتر بتوان هر مفهومی را درک نمود. به واقع میتوان گفت تفاوت میان شاخص کل بورس با شاخص هموزن در این است که وزن شرکتها در شاخص هموزن چندان تأثیرگذار نیست و سرمایه آنها یکسان در نظر گرفته میشود و تأثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکتها در شاخص در واقع به یک میزان تأثیر خود را مینهد.
پس شاخص هموزن میانگین بازدهی شرکتها را با ضریب یکسان مورد محاسبه قرار میدهد و آنها را در نمودار نشان میدهد. با آموزش تحلیل تکنیکال و آموزش تحلیل بنیادی میتوان از این اعداد و ارقام بیشترین بهرهوری را داشت.
نکته دیگر اینکه در شاخص هموزن تمام شرکتهای بزرگ و کوچک یکسان و با یک دید در نظر گرفته میشوند. زمانی که شاخص هم وزن منفی است، بیانگر این مسئله است که بازدهی بیش از نصف شرکتهای بازار رو به کاهش رفته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد، بیانگر رشد بازدهی بیش از نصف شرکتهای بازار است. این در حالی است که در شاخص کل بورس این احتمال وجود دارد که اکثر شرکتها بازدهی منفی داشته باشند، اما مثبت بودن چند شرکت بزرگ به تنهایی کافیست که شاخص کل بورس مثبت گردد و این برخلاف شاخص هموزن است که بر اساس میزان بازدهی آیا شاخص کل بورس اکثر شرکتها و نه بر اساس سرمایه بیشتر مثبت و منفی بورس نشان داده میشود؛ لذا شاخص هم وزن قابل اعتمادتر است.
شاخص کل یا هم وزن؟
در ذهن اهالی بازار سرمایه همواره این سوال وجود دارد که آیا شاخص کل معیار خوبی برای وضعیت کلی بازار می باشد یا خیر؟
بارها دیده شده که معاملات بلوکی روی تابلو اصلی در سهام شاخص ساز منجر به جهت دهی شاخص کل شده است و از این جهت ما نمیتوانیم با مشاهده وضعیت شاخص کل به وضعیت کلی بازار پی ببریم.
لذا از سال ۱۳۹۳ شاخص هم وزن در اختیار فعالین بازار سرمایه قرار گرفته است که افراد می توانند با استفاده از آن با دقت بیشتری نسبت به ورود و خروج نقدینگی و وضعیت کلی بازار تصمیم گیری کنند.
در این قسمت سعی داریم پیرامون این موضوع صحبت کنیم.
مطالب مرتب
6 پاسخ به “شاخص کل یا هم وزن؟”
سلام و عرض ادب. ۲ تا سوال داشتم ممنون میشم راهنمایی بفرمایید. سوال اولم اینه که ایا معاملات بلوکی در شاخص کل تاثیری می گذارد یا خیر؟ در سایت tsetmc در قسمت تاثیر در شاخص، معاملات بلوکی رو هیچوقت ندیده ام.
سوال دومم هم که بیشتر جنبه کنجکاوی داره اینه که ارزش بازار در سال پایه ۱۳۶۹ چند میلیارد بوده حدودا؟ چون من هرچی گشتم نتونستم سابقه ارزش بازار رو پیدا کنم جایی.
ممنون میشم اگه جواب این ۲ سوال رو بفرمایید. با تشکر
سلام دوست عزیز،معاملات بلوکی در محاسبه قیمت پایانی و شاخص های بورس و فرابورس لحاظ نمی شوند و در خصوص سوال دوم،شما می توانید از گزارشات بانک مرکزی و سازمان بورس اطلاعات لازم را بدست آورید.
یکی از مواردی که درروند مطالعه بازار سرمایه و انتخاب سهام مطلوب جهت خرید، به آن برمیخوریم، شاخصهای ارزیابی بازار سهام است. در هر فعالیتی که توسط انسان صورت میگیرد، نتایج قبلی و معیارهای ارزیابی پیشین میتواند به اون کمک کند تا در فرآیندهای بعدی باتجربه بهتری پیش رود. فعالیت در بازارهای مالی نیز از این قاعده مستثنی نیست. شاخصهای ارزیابی در بازار سهام میتواند در ارتباط با اندازهگیری برخی پارامترها و ارزیابی آنها کمک شایانی کند.در مطلب حاضر، قصد داریم به شاخصهای ارزیابی بازار سهام با تأکید ویژهبر شاخص کل هم وزن بورس بپردازیم. در حالت کلی، سهامدار از طریق قیمت سهام، وضعیت صورتهای مالی و میزان بازدهی صنعت، اقدام به خرید و فروش سهم میکند. هر یک از این موارد دارای معیارهایی هستند که در این تصمیمگیری به وی کمک خواهند کرد. قیمت به مثابه مهمترین ویژگی ظاهری یک سهم دیده میشود و شاخصهای قیمتی و بررسی آنها از اهمیت ویژهای برخوردار است. در بازار بورس شاخصهای زیادی توسط فعالان استفاده میشود و کاربرد دارند. این شاخصها در تحلیلهای بازار از گذشته تا آینده و پیشبینی روندها به کمک ابزارهای نموداری استفاده میشوند. هر شاخص متغیر خاص مورد تعریف خود را شامل میشود و نمیتوان نتایج حاصل از شاخصها را نسبت به هم مقایسه کرد بلکه باید هر شاخص را نسبت به خودش و در بازه زمانی بررسی و تحلیل کرد. ازجمله شاخصهای مهمی که فعالان بازار با آن آشنا هستند میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار TEPIX
شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) TEDPIX
شاخص صنعت و شاخص مالی
شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)
شاخص بازار اول و بازار دوم
شاخص ۵۰ شرکت برتر
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
بورس همچنان با خروج حقیقی ها دست به گریبان است
بررسی روند بازار سهام در روزهای گذشته حکایت از این امر دارد که میل بهفروش درمیان سهامداران خرد خاموششدنی نیست و بازار سهام احتمالا در روزهای پیشرو همچنان با چالش خروج حقیقیها دستبهگریبان خواهد بود.
به گزارش صدای بورس، بررسی شاخصهای کل و هموزن حکایت از این دارد که هماکنون دو نماگر یادشده در همسویی با یکدیگر مسیری نزولی را در پیش گرفتهاند؛ این در حالی است که به گفته بسیاری از کارشناسان، سهام تعداد زیادی از شرکتها در محدوده ارزندهای قرار دارد و در شرایط عادی این بازار نباید در چنین روند نزولی قرار بگیرد؛ این در حالی است که هماکنون تحت اخبار منفی اقتصاد جهانی و افزایش ریسکهای سیاسی بورس رو به کاهش گذاشته و شاخصهای آن مسیری نزولی را میپیمایند، بهطوریکه در صورت آیا شاخص کل بورس تداوم این مسیر ماندگاری شاخصکل در محدوده یکمیلیون و ۳۰۰هزار واحد با اما واگرهای جدی مواجه خواهد شد.
حال ناخوش شاخصهای بورسی
بورس تهران ماههاست که روند نزولی نسبتا پرقدرتی را درپیش گرفته است. بررسیها حکایت از آن دارد که از اواخر اردیبهشتماه سال۱۴۰۱ تا به امروز بیش از ۱۸درصد بازدهی منفی در شاخصکل رقم خورده است. در میانه مسیر افت شاخص، سهامداران بارها شاهد اخبار و گزارشهای مختلفی بودند که برخی از آنها توانست تنها برای چند روز، رشد نماگرهای بازار را برای سهامداران به ارمغان بیاورد. بر این اساس بازار سرمایه در روز یکشنبه ۱۷ مهر سال۱۴۰۱ روز خوبی را پشتسر نگذاشت و نمادهای منفی بیشتر از نمادهای مثبت به چشم میخوردند. شاخصکل در روزی که سپری شد افت ۱۱هزار و ۶۳۹ واحدی معادل ۸۸/ ۰درصد را شاهد بود. در پایان معاملات، این شاخص به عدد یکمیلیون و ۳۰۵هزار واحد رسید. شاخص هموزن نیز مانند شاخصکل بازدهی منفی ۵هزار و ۶۲۸ واحد معادل ۴۷/ ۱درصد را به ثبت رساند و شاخص هموزن به نزدیک ۳۷۶هزار واحد رسید. این نشان میدهد ریزش شاخص هموزن بیشتر از شاخصکل بوده و میتوان متوجه شد کمبود تقاضا در سهمهای کوچکتر، بیشتر از این کمبود در سهمهای بزرگتر بوده است. یکی از عواملی که میتوان با استفاده از آن میزان رونق در بازارهای مالی را سنجید، ارزش معاملات خرد است. ارزش معاملات خرد بازار سرمایه (سهام و حقتقدم) در روز یکشنبه بیش از ۱۴۶۰میلیاردتومان بود و اگر با میانگین روزانه شهریور مقایسه شود، میتواند بیانگر وجود یا نبود رونق در این روز کاری باشد. میانگین روزانه ارزش معاملات خرد در شهریورماه برابر با ۱۶۸۵میلیارد تومان بود که نشان میدهد این آمار در روزی که گذشت در حدود ۱۳درصد کمتر از میانگین ماه گذشته بوده است. از دیگر اعدادی که در این روز خبر از وضعیت بازار میدهند، خالص تغییر مالکیت افراد حقیقی در بازار است. اگر در بازار سهام رونق خوبی وجود داشته باشد، خالص ورود پول افراد حقیقی در بازار مشاهده میشود که نشاندهنده خالص تغییر مالکیت سهام از افراد حقوقی به حقیقی است. در بازار روز یکشنبه مانند بسیاری از روزهای قبل از آن خالص خروج پول افراد حقیقی بیشتر از ورود پول این افراد بوده که باعثشده خالص تغییر مالکیت سهام به میزان ۴۷۳میلیاردتومان از افراد حقیقی به افراد حقوقی باشد.
در بررسیهای انجامشده، در ماه گذشته بهطور میانگین، روزانه ۱۴۴میلیارد تومان پول افراد حقیقی به حقوقی انتقال یافته و اگر آمار خروج روز گذشته با آن مقایسه شود، میتوان متوجه شد، روز یکشنبه میزان خالص تغییر مالکیت افراد حقیقی به حقوقی به اندازه ۲۲۸درصد بیشتر از میانگین شهریورماه بوده که این بهمعنای عدماستقبال مردم از بازار اوراقبهادار تهران است. درمیان صنایع بورسی تنها دو صنعت محصولات فلزی و محصولات کاغذی با ورود پول سهامداران خرد مواجه شده و از دیگر صنایع خروج پول افراد حقیقی بهطور خالص مشاهده شده است. ۵ صنعتی که بیشترین خروج پول سهامداران خرد را به خود دیدهاند عبارتند از: خودرو و ساخت قطعات، فرآوردههای نفتی، محصولات شیمیایی، فلزات اساسی و چندرشتهای صنعتی که هر کدام به ترتیب ۶۴میلیارد تومان، ۵۹میلیارد تومان، ۵۵میلیارد تومان، ۴۵میلیارد تومان و ۵/ ۴۱میلیاردتومان بهطور خالص تغییر مالکیت افراد حقیقی به حقوقی را ثبت کردهاند. با نگاه به نقشه بازار در آخرین روز معاملاتی، ۵صنعت خودرو و قطعات، شیمیایی، فلزاتاساسی، غذایی بهجز قند و شکر و بانکها و موسسات اعتباری در بالای لیست صنایعی بودند که بیشترین ارزش معاملات را بهثبت رساندند. با بررسی صنعت خودرو و قطعات درمییابیم که اکثر نمادهای موجود در درصدهای منفی در حال معامله بودهاند و در این روز کمتر نمادی پیدا شده که بالای صفر تابلو، کار خود را به پایان رسانده باشد. در صنعت شیمیایی بیشتر نمادها در حوالی صفر تابلو در حال معامله بوده و دیگر سهمها در درصدهای منفی نسبتا قابلتوجه معامله شدند. در صنعت فلزات اساسی دو نماد فولاد و فملی با بیشترین ارزش معاملات همراه شده و در صفر تابلو در حال نوسان بودند. با توجه به اینکه در روز شنبه صنعت فرآوردههای نفتی از استقبال خوبی ناشی از رشد قیمت جهانی نفت در چند روز گذشته همراه شد، اما در روز گذشته نمادهای این صنعت در درصدهای متعادل و منفی بسته شدند.
در روز معاملاتی گذشته تعداد نمادهای مثبت و منفی نشان میدهد که بورس و فرابورس روز خوبی را پشتسر نگذاشتهاند. در پایان معاملات دیروز از مجموع ۶۵۹نماد معاملهشده در بورس و فرابورس، ۱۰۸نماد بادرصد مثبت و ۵۳۰نماد در درصدهای منفی کار خود را به پایان رساندند.
ادامه تورم جهانی
چند ماهی است که اقتصادهای بزرگ جهان دچار تورم شدهاند و این موضوع ناشی از اتخاذ سیاستهای حمایتی در دوران شیوع کرونا بوده و تاکنون منجر به نوسان قیمت در بازارهای کالایی شده است، اگرچه تورم تا حدی برای هر کشور لازم و بودن آن برای ایجاد رونق ضروری است، اما اگر مقدار آن از حدی بیشتر افزایش پیدا کند که دیگر از کنترل بانک مرکزی کشور خارج شود، میتواند به یک عامل تضعیفکننده اقتصاد تبدیل شود. در پی افزایش مداوم تورم در کشورهایی با اقتصاد قدرتمند نظیر ایالاتمتحده و حوزه پولی یورو، بانکهای مرکزی این کشورها یکی پس از دیگری اقدام به افزایش نرخ بهره و حفظ ارزش پول ملی خود کردند. این سیاست پولی گامی مفید در جهت کنترل تورم اما اقدامی مضر برای بازارهای جهانی و بهخصوص قیمت کامودیتیها بود. این اقدامات همچنان نیز ادامه دارد و دلیل آن ناشی از آمارهای ماهانهای است که توسط هرکدام از اقتصادهای بزرگ جهان در حال انتشار بوده و حاکی از افزایش تورم و انتظارات تورمی برای این کشورها است.
در این میان پس از وقوع جنگ میان روسیه و اوکراین، قیمت نفت و زغالسنگ در جهان به دلیل کاهش عرضه، شروع به رشد کرد و توانست قلههای جدیدی را نیز تشکیل دهد. قیمت نفت در ادامه به دلیل آزادسازی ذخایر استراتژیک آمریکا و همینطور آرامتر شدن تنش میان دو کشور روسیه و اوکراین، با یک روند نزولی همراه شد که سرانجام پس نوسانهای متعدد در پی خبرهای گوناگون، نفتبرنت با آمدن خبر کاهش ۲میلیون بشکهای تولید نفت توسط اوپکپلاس، طی چند روز با رشد ۱۶درصدی، به بیش از ۹۸ دلار رسید. به دلیل اینکه نفت یک منبع ارزشمند انرژی در حیطههای گوناگون محسوب میشود، با بالارفتن قیمت آن، بهای تمامشده محصولات مختلف افزایش پیدا میکند و این افزایش بهای تمامشده بهطور مستقیم به رشد قیمت محصولات نهایی منجر خواهد شد که این بهمعنای افزایش قیمت کالاها و تداوم افزایش تورم در کشورهای نامبرده است.
این عوامل بهطور کلی باعث میشود سیاستهای ضدتورمی در این کشورها نهتنها کمتر شده، بلکه احتمال میرود بیشتر از گذشته نیز شود و همانطور که مطرح شد، این سیاستها اثر منفی بر نرخ کامودیتیها دارد. علاوهبر آن افزایش قیمتها میتواند با کاهش در تقاضا نیز همراه شود که این خود ممکن است در صورت تشدید منجر به ایجاد رکود هم بشود. با توجه به این موضوع که در حدود دوسوم نمادهای بورس کامودیتیمحور هستند این موارد در آیا شاخص کل بورس کنار عوامل دیگر، تاثیر منفی بر بورس تهران میگذارند و رغبت سرمایهگذاری را در این بازار مالی از فعالان آن میربایند.
شکست حمایت تا کی؟
در بررسیهای گذشته «دنیایاقتصاد» به سطوح حمایتی پیشروی شاخصکل اشاره شدهبود. شاخصکل در روزهای گذشته نوسان قابلتوجهی را تجربه کرد که منجر به ازدستدادن سطح حمایتی داینامیک شده و شاخصکل به آن نفوذ کرد. با شکستهشدن این سطح حمایتی، چشم بازار به حمایتهای پیشروی نماگر اصلی بوده که آیا شاخص این سطح را هم خواهد شکست یا یک اصلاح در خلال این روند نزولی پیشروی شاخصکل قرار دارد؟ در جواب به این سوال بررسیها نشان میدهد که شاخصکل در روز جاری محدوده حساسی را پیشروی خود دارد، چراکه با گذر از حمایت داینامیک یادشده هماکنون باید شاخصکل در مقابل ریزش از محدوده یکمیلیون و ۳۰۵هزار واحد جان سالم بهدر ببرد. بررسیها نشان میدهد که در صورتیکه این امر محقق نشود، احتمالا شاخص باید با محدوده حمایتی یکمیلیون و ۲۰۰هزار واحدی دستوپنجه نرم کند که در شرایط کنونی با توجه به مسائل مطرحشده درخصوص اقتصاد جهانی این امر چندان دور از انتظار نیست. در تحلیل شاخص هموزن یکی از مهمترین سطوح حمایتی که چند هفتهای است چشم فعالان بازار سرمایه به آن بوده، محدوده سطح حمایتی ۳۸۰هزار واحدی یا همان کف قبلی است که در روز شنبه نسبت به آن یک واکنش مثبت نشان داده شد، با اینحال در روز معاملاتی بعد این واکنش اندک جای خود را به افت ۴۶/ ۱درصدی داد که حکایت از اوضاع نامطلوب تقاضا در نمادهای کوچکتر بازار سهام دارد. در حالحاضر به موجب این افت، شاخص مطروحه افتی جدی را به نمایش گذاشت و به آسانی از سطح ۳۸۰هزار واحدی گذر کرد. در روز یکشنبه سهمهای بورس تهران با کمبود تقاضا مواجه شدند که این امر باعث شد تا در روز گذشته، سهامداران شاهد یک بازار نزولی باشند.
به گزارش دنیای اقتصاد، فعالیتهای دو شاخصکل و هموزن حاکی از آن است که فعالان بازار نسبت به سهمهای بزرگ و سهمهای کوچک دید خوبی نداشته و همین موضوع باعث افت پابهپای این نماگر با شاخص اصلی بازار سهام شده است. حال باید صبر کرد و دید که در کشاکش این روزهای سخت اعداد و ارقام نزولی کار بازار سهام را به کجا میکشد و میل خروج از این بازار سرمایه مردم را به کدامسمت خواهد برد.
شاخص بورس چیست؟ و انواع آن کدامند؟
امیر شاملویی
- اشتراکگذاری
مهمترین و آشناترین شاخصی که به گوش بسیاری از اهالی بورس رسیده، شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص کل است. به این شاخص TEDPIX هم گفته میشود. در این شاخص هر شرکتی که بزرگتر است، وزن بیشتری هم دارد و تاثیر شدیدتری روی شاخص میگذارد.
اگر شما هم در بورس سرمایهگذاری کرده باشید، حتما اصطلاحاتی مانند شاخص بورس، شاخص کل، شاخص هم وزن و برخی از کلمات مشابه را شنیدهاید. شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که شاخص چیست و چه چیزی را نشان میدهد یا چه فایدهای دارد. در ادامه به بررسی مفهوم شاخص میپردازیم و انواع شاخص بورس، از جمله شاخص قیمت و بازده نقدی را شرح میدهیم.
شاخص چیست؟
نخستین موضوعی که مطرح میکنیم، مفهوم کلمه شاخص است. هدف استفاده از شاخص آن است که معیاری برای مقایسه تحولات یک متغیر در طول زمان در دست باشیم. به عنوان مثال فرض کنید بخواهیم بدانیم قیمت محصولات یک بازار نسبت به یک ماه قبل چه تغییراتی کرده است. در این صورت یک راه حل آن است که قیمتها را مقایسه کنیم اما اگر آن بازار بزرگ و پر از محصولات مختلف باشد، معمولا بهتر است از شاخص استفاده کنیم. در این صورت یک لحظه زمانی را مشخص میکنیم و آن را عدد 100 در نظر میگیریم. با معیار قرار دادن این لحظه زمانی، اعداد به دست آمده برای سایر زمانها را نیز مشخص میکنیم. به این ترتیب یک شاخص به دست آمده که معیاری برای سنجش تغییرات در طول زمان به ما ارائه میکند.
انواع شاخص بورس
همان طور که گفتیم برخی از سرمایهگذاران تازهوارد و افراد ناآشنا با بازار سهام، تنها با شاخص کل آشنایی دارند و وقتی حرف از شاخص برای بازار سهام به میان میآید، تنها شاخص کل و تغییرات آن به ذهنشان میرسد. اما شاخصهای بازار سهام بسیار بیشتر و متنوعتر هستند. این شاخصها دامنه گستردهتری دارند و شامل شاخص هموزن، شاخص قیمت و برخی شاخصهای دیگر میشوند.
شاخص قیمت و بازده نقدی
مهمترین و آشناترین شاخصی که به گوش تمام اهالی بورس رسیده، شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص کل است. به این شاخص TEDPIX هم گفته میشود. در این شاخص هر شرکتی که بزرگتر است، وزن بیشتری هم دارد و تاثیر شدیدتری روی شاخص میگذارد. در محاسبه این شاخص باید توجه کرد که کسانی که در شرکتهای کوچکتر بورسی سرمایهگذاری میکنند، هنگام رشد شاخص کل احتمالا به همان اندازه بازدهی کسب نکردهاند. این شاخص وابستگی زیادی به شرکتهای بزرگتر و عملکرد آنها دارد و هنگام افت و صعود آن دسته از شرکتها بیشتر تغییر میکند.
شاخص کل هموزن
به دلیل این که شرکتهای بزرگ بورسی تاثیر زیادی روی شاخص کل میگذارند، برخی از شاخص دیگری استفاده میکنند تا تغییرات بازار بهتر درک شود. در شاخص کل هموزن، وزن تمام شرکتها برای تاثیرگذاری روی شاخص یکسان فرض میشود. این به معنای آن است که شاخص به یک میزان از هر شرکتی تاثیر میپذیرد و وزن یک شرکت کوچک با یک شرکت بزرگ برابر است. این شاخص آیا شاخص کل بورس وضعیت کلی بازار را بهتر نشان میدهد.
شاخص قیمت در بورس چیست؟
شاخص قیمت از جمله مهمترین شاخصهای بورس است که روند قیمت کلی شرکتهای پذیرفته شده در بورس را مورد بررسی قرار میدهد. میزان رشد شاخص قیمت در بورس نشان دهنده آن است که قیمت شرکتهای حاضر در بورس اوراق بهادار چقدر تغییر کرده است. شاید برایتان این سوال پیش بیاید که با این تفاسیر، شاخص قیمت با شاخص کل چه تفاوتی دارد؟ درست است که هر دو این شاخصها شرکتهای یکسانی را مورد بررسی قرار میدهند، اما در شاخص کل میزان پرداخت سود سالانه شرکتها هم علاوه بر قیمت در محاسبه منظور میگردد، در صورتی که در شاخص قیمت تنها افزایش قیمتها به حساب میآید. با این حال، شباهت دو شاخص بالا این است که هم در شاخص کل و هم در شاخص قیمت، شرکتهای بزرگتر وزن بیشتری در شاخص دارند. به این شاخص TEPIX هم گفته میشود.
شاخص TEFIX
یکی دیگر از شاخصهایی که مهم است و در این بازار رواج دارد، شاخص TEFIX یا شاخص سهام آزاد شناور است. سهام شناور آزاد به بخشی از سهام یک شرکت گفته میشود که گمان میرود در آیندهای نه چندان دور مورد معامله قرار گیرند. در واقع مالکان این بخش از سهام یک شرکت دید بلندمدت و حفظ آن سهام را ندارند. برای محاسبه این شاخص باید بگوییم مانند شاخص کل محاسبه میشود، البته با این تفاوت که به جای وزن شرکتها و بزرگی و کوچکی آنها از سهام شناور استفاده میشود.
شاخص بازار اول و دوم
شرکتهایی که در بازار سهام وجود دارند را به طور کلی میتوان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول از نظر میزان سرمایه، میزان سودآوری، افراد سهامدار و مواردی از این قبیل سطح بالاتری نسبت به دسته دوم دارند. شرکتهایی که وضعیت بهتری دارند و در دسته اول جای دارند، در شاخص بازار اول و مابقی شرکتها در بازار دوم جای میگیرند. طبیعتا شرکتهای دسته اول بزرگتر و معروفتر از بازار دوم هستند.
نگاهی به شاخص 50 شرکت برتر
یکی از مهمترین شاخصهایی که در بازار مالی هر کشوری وجود دارد، این است که تعدادی از شرکتهای مطرح آن را در یک فهرست وارد میکنند و شاخصی از آنها تشکیل میدهند. در بازار سهام ما نیز چنین شاخصی وجود دارد. هر سه ماه یک بار، بورس اقدام به انتشار گزارشی میکند که بر اساس آن 50 شرکتی که سهامشان نقدشوندگی بیشتری دارند، در آن درج میشود. میانگین ارزش این 50 شرکت را شاخص 50 شرکت برتر میگویند.
شاخص 30 شرکت بزرگ
از سوی دیگر، شاخصی هم وجود دارد که به شرکتهای بزرگ بازار سهام میپردازد. هر سه ماه یک بار، بورس 30 شرکتی که بیشترین ارزش را در بورس دارند، فهرست میکند. میزان تغییر ارزش این شرکتهای بزرگ به شاخص 30 شرکت بزرگ معروف است. به دلیل تاثیرگذاری بالای این 30 شرکت معدد و ارزش بالایی که دارند، سمت و سوی بازار سهام از روی تغییرات آنها قابل بررسی است.
شاخص صنعت چیست؟
در بازار سهام شرکتهای مختلفی وجود دارند که برخی از آنها در صنایع مختلف فعالیت میکنند. این شرکتهای صنعتی در بخشهای تولیدی مانند ساخت خودرو، محصولات پتروشیمی، فلزات و برخی موارد دیگر کار میکنند. برای این که صنعت به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد، از شاخص صنعت استفاده میشود. این شاخص، سطح عمومی ارزش سهام شرکتهای صنعتی را به سرمایهگذاران و سهامداران اطلاع میدهد و برای تحلیل در این حوزه مناسب است. علاوه بر این، تمام صنعتها در سطح کوچکتری نیز شاخص مخصوص به خود را دارند که از جمله آنها میتوان به شاخص صنعت خودرو یا شاخص محصولات شیمیایی اشاره کرد.
شاخص واسطهگریهای مالی
این شاخص به بررسی وضعیت و عملکرد شرکتهای فعال در حوزه واسطهگری مالی همچون هلدینگها، سرمایهگذاریها و لیزینگها میپردازد. در این شاخص ارزش و قیمت سهام این شرکتها بررسی میشود.
جمعبندی
در بالا به بررسی شاخصهای مختلف بازار سهام پرداختیم و تا حدودی نیز آنها را شرح دادیم. در پایان میخواهیم نکتهای را ذکر نماییم. درست است که شاخصها میتوانند دید خوبی به ما بدهند و در تحلیل بازار یا روند حرکت آن ما را کمک کنند، با این حال باید توجه داشت که ممکن است سهام یک شرکت در مواردی از روند آن شاخص تبعیت نکند. به عبارت دیگر ممکن است در یک شاخص نزولی، سهامی با صعود و در یک شاخص صعودی، سهامی با افت ارزش داشته باشیم.
شاخص بورس اهرمی تاثیر گذار بر روند قیمتی سهام
چرا ما به تحلیل شاخص بورس نیاز داریم؟ تمام تحلیل هایی که معامله گر برای پیدا کردن سهام مستعد رشد انجام میدهد. برای این است که احتمال موفقیت سیگنال را بیشتر کند؛ یعنی قیمتی را شناسایی آیا شاخص کل بورس کند. که احتمال رشد سهم بسیار بیشتر از ریزش آن باشد. یکی از آیتمهای که میتواند خرید معامله گر را مطمئن کند. توجه به وضعیت بازاری است که سهام مورد نظر در آن بازار قرار دارد. وضعیت بازار را برای ما، شاخص ها مشخص میکنند. و میتوانیم با بررسی شاخص ها، از آنها در خرید و فروش های خود کمک بگیریم. من، محمد علی نوبخت مدرس کالج تی بورس در این مقاله به بررسی شاخص ها خواهم پرداخت. با ماه همراه باشید.
شاخص چیست؟
شاخص، معیاری است برای مقایسه حال حاضر بازار با گذشته آن و وضعیت بازار را از زمان مبدا تا لحظه آخر به ما نشان میدهد. شاخص های متعددی در بازار بورس و فرابورس وجود دارد. که هر کدام نکته و مفهم خاصی را به ما گوشزد میکند. و میتوانیم از آن ها در تحلیل برای خرید سهام استفاده کنیم.
در ادامه در دو بخش متفاوت به بررسی انواع شاخص ها خواهیم پرداخت با ما همراه باشید.
بخش اول: انواع شاخص ها
انواع شاخص ها در بازار بورس و فرابورس عبارتند از:
شاخص کل بورس
شاخص کل فرابورس
شاخص کل هم وزن
شاخص صنعت
شاخص سهام آزاد شناور
شاخص ۵۰ شرکت فعالتر
شاخص کل بورس
میتوان گفت مشهور ترین شاخص، شاخص کل است. که وضعیت بازار را نشان میدهد. و وقتی صحبت از افت یا رشد شاخص در اخبار شنیده میشود منظور همین شاخص کل بورس است. تنها سهامی که در بازار بورس قرار دارند بر روی این شاخص تاثیر گذار هستند. و شرکت هایی که در بازار فرابورس قرار دارند شاخص مختص به خود را دارند. به این شاخص، شاخص میانگین هم گفته میشود. به این دلیل که با رشد یا ریزش آن میتوان میانگین بازدهی (سود یا زیان) سرمایه گذاران در بازار را تعیین کرد. به طور مثال وقتی در یک سال شاخص از ۱۰۰ هزار واحد موفق شود به ۱۵۰ هزار واحد برسد یعنی سرمایه گذاران موفق شده اند. به طور میانگین ۵۰ درصد سود در یک سال کسب کنند. از نام های دیگر این شاخص میتوان به شاخص بازده نقدی، شاخص TEDPIX و شاخص قیمت اشاره کرد.
نحوه محاسبه شاخص کل بورس
شاخص کل بر اساس ارزش سهام است و رشد و ریزش آن نشان دهنده کم یا زیاد شدن میانگین ارزش کل سهام بازار بورس است.
ارزش هر شرکت = تعداد کل سهام شرکت × قیمت پایانی آخرین روز
ارزش کل بازار بورس = جمع ارزش شرکت های بورس
در عکس بالا نحوه محاسبه ارزش هر سهم و ارزش کل بازار توضیح داده شد. با توجه به اینکه قیمت سهام در هر روز کاری، ممکن است رشد یا ریزش داشته باشد. ارزش هر شرکت در هر روز میتواند کم یا زیاد شود و دلیل رشد یا ریزش های روزانه شاخص کل همین تغییرات قیمتی است.
شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که عدد هر روز شاخص کل به چه صورت محاسبه میشود؟
در عکس زیر نحوه محاسبه شاخص کل توضیح داده شده است.
آیا تاثیر سهام بر روی شاخص کل یکسان است؟
خیر، با توجه به اینکه تعداد کل سهام شرکت و همچنین قیمت شرکت ها با هم آیا شاخص کل بورس متفاوت است. پس تاثیر سهام هم بر روی آن یکسان نیست. با ذکر یک مثال به توضیح این آیتم خواهیم پرداخت. در عکس بالا اطلاعات دو شرکت فولاد و سنیر نمایش داده شده است. که از ضرب تعداد کل سهام شرکت در قیمت پایانی آخرین روز میتوان ارزش هر نماد را محاسبه کرد که در قسمت ارزش بازار هم درج شده است.
ارزش شرکت فولاد حدود ۵۸ هزار میلیارد تومان میباشد در حالتی که سنیر ارزشی حدود ۲۸۰ میلیارد دارد. با توجه به اینکه ارزش شرکت فولاد بسیار بیشتر از شرکت سنیر است. تاثیر فولاد بر روی شاخص کل هم به همان اندازه بیشتر است و سهام شرکت های بورسی با توجه به ارزشی که دارند بر روی سهام تاثیر گذار خواهند بود. به طور مثال اگر چند شرکت تاثیر گذارمثبت باشند اما باقی سهام منفی باشند شاخص کل مثبت خواهد بود. و بلعکس اگر سهام های تاثیر گذار منفی باشند اما کل بازار مثبت باشد شاخص کل منفی خواهد بود.
آیا معاملات بلوکی بر روی شاخص تاثیر گذار است؟
وقتی حجم بسیار زیادی قرار باشد در یک نماد مورد معامله قرار بگیرد برای اینکه این حجم زیاد، بر روی قیمت سهم تاثیر زیادی نگذارد، با نظارت سازمان بورس یک نماد با عدد ۲ در تابلو جداگانه در بازار خرده فروشی باز خواهد شد. (مانند چکاپا ۲ و شاملا ۲) و فروشنده و خریدار در این نماد معاملات خود را انجام میدهند. به این معاملات، معاملات بلوکی گفته میشود و این نوع معاملات بر روی شاخص کل تاثیر گذار هستند.
مزایا معایب شاخص کل
شاخص کل، نشان دهنده ارزش بازار است. وضعیت کلی بازار به به ما نشان نمیدهد.
شاخص کل، نشان دهنده ورود و خروج نقدینگی است.
شاخص کل، نشان دهنده ورود و خروج معامله گران به بازار است.
شاخص کل فرابورس
شاخص کل فرابورس، دقیقا مانند شاخص کل بورس میباشد. با این تفاوت که برای سهام بازار فرابورس استفاده میشود. و فقط سهام بازار فرابورس در این بازار تاثیر گذارند. میتوان گفت این شاخص در اکثر مواقع دنبال کننده شاخص کل بورس خواهد بود. و برای تحلیل آن نیازی به استفاده از شاخص فرابورس نیست و همان شاخص کل بورس کفایت میکند.
شاخص کل هم وزن
بزرگی یا کوچکی شرکت ها تاثیری در شاخص کل هم وزن نخواهد داشت. و همه سهام به یک اندازه بر روی این شاخص تاثیر گذارند. یعنی به همان اندازه که فولاد بر روی شاخص تاثیر میگذارد سنیر هم تاثیر خواهد داشت. این طور در نظر بگیرید که ارزش تمامی سهام برابر است. مبدا این شاخص ۱ فرودین ۱۳۹۳ است و مبنا اولیه این شاخص ۱۰۰۰۰ واحد در نظر گرفته شده است. مهم ترین مزایا این شاخص این است که وضعیت کلی بازار را به ما نشان میدهد. یعنی اگر بیشتر سهام بازار مثبت باشند این شاخص مثبت خواهد شد. و بالعکس بیشتر سهام بازار منفی باشد شاخص هم منفی خواهد شد.
شاخص صنعت
نحوه محاسبه شاخص صنعت دقیقا همانند شاخص کل است. با این تفاوت که برای هر صنعت به طور جداگانه محاسبه خواهد شد. با استفاده از این شاخص متوجه وضعیت آیا شاخص کل بورس هر صنعت خواهید شد. و میتوانید صنعت های در حال رشد را شناسایی و اقدام به خرید آنها کنید.
شاخص سهام آزاد شناور
پیش از آنکه شاخص سهام آزاد شناور را بررسی کنیم. باید با مفهوم سهام شناور آشنایی داشته باشیم. سهام شناور به تعداد سهام از کل سهام شرکت گفته میشود که در حال گردش است یعنی قابلیت خرید و فروش دارد. همانطور که در عکس بالا میبینید اطلاعاتی وارد شده که در سایت سازمان بورس قابل مشاهده است. از تعداد کل سهام این شرکت ۵۰ میلیون سهم قابل معامله است. و باقی این سهام بلوکه است و قابلیت خرید و فروش ندارد که این سهام در دست سهامداران عمده قرار دارد. نحوه محاسبه این شاخص دقیقا همانند شاخص کل است. با این تفاوت که برای وزن دهی سهام، به جای استفاده از تعداد کل سهام شرکت از سهام شناور استفاده میشود..
شاخص ۵۰ شرکت فعالتر
همانطور که از اسم این شاخص پیداست، وضعیت ۵۰ شرکت فعال بازار را نشان میدهد. ۵۰ شرکت فعال به این صورت انتخاب میشود که شرکت هایی که در بازه های ۳ ماهه بیشترین تعداد روزهای داد و ستد را داشته باشند جز شرکت های فعال محسوب میشوند. این شاخص به دو روش محاسبه میشود روش اول به صورت میانگین ساده است. (شاخص هم وزن) و روش دوم به صورت میانگین موزون میباشد که همانند شاخص کل محاسبه میشود
بخش دوم: تحلیل شاخص ها
تحلیل شاخص کل
تحلیل شاخص کل، اصلی ترین شاخص بازار است. و باقی شاخص ها تاثیر بسیار زیادی از این شاخص خواهند گرفت. و روند تکنیکالی این شاخص برای معامله گران از اهمیت بسیار زیادی برخوردار خواهد بود. در ادامه انواع روند شاخص کل را بررسی خواهیم کرد. در عکس بالا قسمت زرد رنگ روند تکنیکالی صعودی شاخص کل را میبینید. در این بازه ها خرید سهم ریسک بسیارکمی دارد و اکثر سهام رشد قیمت را نیز خواهند داشت. بیشتر فعالیت معامله گران حرفه ای در این روند ها خواهند بود. و با تمام سرمایه خود نیز در بازار به خرید و فروش خواهند پرداخت. در این تصویر روند نزولی شاخص کل را مشاهده میکنید. معامله گران حرفه ای کمترین فعالیت را، در این بازار ها دارند و خرید سهام در این بازار ها ریسک بسیار زیادی به همراه خواهد داشت.
وقتی با این روند در شاخص کل بورس مواجه شدیم میتوان دو روش را پیش گرفت:
۱- خروج کل سرمایه
در این روش معامله گر هیچ فعالیتی در بازار نخواهد داشت. و کل سرمایه معامله گر یا از پرتفوی خارج میشود یا بر روی اوراق مطمئن سرمایه گذاری میشود.
۲- خروج مقداری از سرمایه
در این روش معامله گر ۵۰ تا ۷۰ درصد سرمایه خود را از بازار خارج میکند. و با باقی مانده سرمایه اقدام به خرید و فروش میکند. با این روش سرمایه معامله گر دچار زیان شدید نخواهد شد. در تصویر بالا روند تکنیکالی رنج را مشاهده میکنید. به این نوع بازارها، بازار کم قدرت هم گفته میشود. بهتر است معامله گر در این بازار در تحلیلگری، بسیار سختگیرتر باشد و خرید و فروش های زیادی نداشته باشد. همچنین در این نوع بازار ها بهتر است اقدام به خرید سهامی کرد که تاثیر کمتری بر روی شاخص کل دارند. مانند سهم های صنعت های کوچک مانند صنعت غذایی، دارو و زراعت.
استراتژی کلی شاخص ها
حالت اول: روند شاخص کل بورس صعودی
میتوان گفت تمامی شاخص ها با کمی تاخیر یا تعجیل از شاخص کل پیروی خواهند کرد. و از همین رو وقتی شاخص کل صعودی باشد میتوان اقدام به خرید سهام بازار کرد. وظیفه اصلی معامله گر در هر بازاری متفاوت است. در بازار صعودی معامله گر وظیفه دارد که بیشترین سود ممکن را از بازار بگیرد. و در بازار نزولی وظیفه اصلی معامله گر، حفاظت از آن سود است. به این نکته هم باید دقت کرد که شاخص در کدام قسمت از موج صعودی خود قرار دارد در ابتدای موج هست یا در میانه موج. به طور مثال در تصویر بالا مشاهده میکنید که شاخص در ابتدای موج قرار دارد. در این بازه حتما باید در واچ لیست معامله گر، شرکت های بزرگ بازار که تاثیر زیادی بر روی شاخص دارند، قرار داشته باشند. زیرا رشد قیمت این شرکت ها باعث شده که شاخص از روند رنج به روند صعودی تبدیل شود. و خرید این سهام در این منطقه تکنیکالی میتواند سود بسیار خوبی داشته باشد. تصویر بالا شاخص را پس از یک رشد بسیار زیاد نشان میدهد. در این محدوده بهتر است بسیار محتاط تر عمل کرد؛ زیرا هر لحظه امکان شروع یک ریزش شارپی وجود دارد. در این محدوده باز هم بهتر است سراغ سهام بزرگ بازار بروید. زیرا این دسته سهام قابلیت نقد شوندگی بهتری نسبت به سایر سهام دارند. به اصطلاح در این سهام گرفتار صف های فروش نخواهید شد.
حالت دوم: شاخص کل نزولی یا رنج، ولی شاخص هم وزن بورس صعودی
در بالا گفته شد در زمان هایی که شاخص کل در وضعیت نزولی یا رنج قرار دارد بهتر است معامله گر از بازار دور باشد. یا فعالیت کمتری در بازار داشته باشد. سوالی که ایجاد میشود این است در این وضعیت بهتر است معامله گر اقدام به خرید چه سهامی بکند؟ در زمان هایی که شاخص کل صعودی نیست ممکن است شاخص هم وزن روند صعودی داشته باشد. این وضعیت به ما میگوید که سهام بزرگ بازار در وضعیت نزولی یا رنج هستند. اما سهام کوچک بازار روند صعودی دارند و میتوان اقدام به خرید آنها کرد. پس در این وضعیت بهتر است سراغ سهام کوچک بازار بروید سهامی که در صنعت هایی مانند غذایی، دارو، زراعت و قندی ها قرار دارند.
حالت سوم: شاخص کل بورس نزولی شاخص هم وزن نزولی اما شاخص صنعت صعودی
ممکن است بازار در وضعیتی قرار بگیرد که هم شاخص کل هم شاخص هم وزن روند نزولی یا رنجی را داشته باشند. در این مواقع باید سراغ شاخص صنایع رفت. صنعت هایی در بازار بورس وجود دارد که هم ارزش بسیار کمی دارند. و تاثیر بسیار کمی بر روی شاخص کل دارند. همچنین تعداد سهام آن صنعت کم است و از همین رو تاثیری بر روی شاخص هم وزن هم ندارند. و اگر این دسته از سهام روند صعودی را در پیش بگیرند فقط از طریق شاخص آن صنعت میتوانید این سهام را شناسایی کنید. پس در بازار نزولی (شاخص کل و شاخص هم وزن) سراغ شاخص صنایع بروید و صنعت های صعودی را شناسایی و اقدام به خرید آن ها کنید. در تصویر بالا نمودار شاخص کل و شاخص صنعت قند و شکر را مشاهده میکنید. همانطور که میبینید شاخص کل در اواخر اسفند ماه روند صعودی خود را آغاز کرد. اما شاخص صنعت قند و شکر حدود یک ماه زودتر این روند را آغاز کرد. در این فاصله حدودا یک ماه، شرکت های این صنعت رشد قیمت بسیار خوبی را تجربه کردند. و در آن زمان میتوانستیم با بررسی شاخص صنایع، آیا شاخص کل بورس این صنعت را شناسایی و اقدام به خرید شرکت های این صنعت کرد
در مورد کدام یک از شاخص های بورس جهانی زیر اطلاعات کمتری دارید؟
نتیجه گیری شاخص های بورس
ما برای خرید هر شرکت عوامل داخلی تاثیر گذار بر روی همان شرکت را بررسی میکنیم. مانند تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و تحلیل رفتار شناسی؛ اما وضعیت بازاری که سهام معامله گر در اون بازار قرار دارد. قطعا بر روی رشد یا ریزش قیمت سهام شرکت تاثیر گذار است و نباید به آن بی اهمیت بود. بررسی روند قیمتی سهام در گذشته نشان داده است حتی شرکت هایی که عوامل داخلی بسیار مناسبی داشته اند. اما در بازار نزولی قرار داشتند، نتوانستد رشد قیمت را تجربه کنند و بلعکس وضعیت بازار باعث ریزش قیمت آن شرکت ها هم شده است. در این مقاله وضعیت شاخص ها را به طور کامل با هم بررسی کردیم. در صورت تمایل پس از خواندن کامل مقاله به دو سوال زیر پاسخ بدید: ۱- آیا بررسی شاخص ها در شناسایی سهام مستعد رشد کمکی به معامله گر میکند؟ ۲- شاخص ها به چه اندازه در رشد یا ریزش قیمت سهام شرکت ها تاثیر گذارند؟
دیدگاه شما