جمع بندی استخر نقدینگی

AMM چیست؟ بازارساز خودکار یا AMM چگونه کار می کند؟

AMM یا بازارساز خودکار و چگونگی عملکرد آن در این مطلب به صورت کامل شرح داده شده است. اگر می خواهید از بازارساز خودکار یا AMM استفاده کنید، این مطلب را مطالعه نمایید.

AMM چیست؟ در این مطلب با مفهوم بازار ساز خودکار یا Automated Market Maker در ارزهای دیجیتال و به طور خاص حوزه دیفای و نحوه کارکرد آن آشنا می‌شویم.

بکارگیری بازار ساز خودکار منجر به رشد چشم گیر کاربرد حوزه امور مالی غیر متمرکز یا DeFi شد. تا پیش از ابداع AMM ها، صرافی‌های غیر متمرکز (DEX) مانند لوپرینگ (Loopring)، همانند همتایان متمرکز خود مانند صرافی بایننس یا صرافی کوینکس، از دفتر سفارشات یا Order Book استفاده می‌کردند. اما اکنون بسیاری از DEX ها مانند کرو (Curve)، بلنسر (Balancer) و یونی سواپ (Uniswap)، از Automated Market Maker بهره می‌برند. در این نوشته، با نحوه کارکرد بازارساز خودکار و مزایا و معایب آن آشنا خواهیم شد.

این مقاله به بخش‌های مختلفی تقسیم شده است. برای دسترسی سریع به هریک از آن‌ها می‌توانید از فهرست زیر استفاده کنید.

مقدمه

شما می‌توانید یک بازار ساز خودکار (Automated Market Maker) که به اختصار آن را AMM می‌نامیم، به عنوان یک ربات تصور کنید که همیشه قیمت بین دو دارایی را برای شما اعلام می‌کند. برخی مانند یونی سواپ از فرمول‌های ساده استفاده می‌کنند، در حالی که کرو، بلنسر و دیگر پروتکل‌ها از فرمول‌های پیچیده‌تر بهره می‌برند.

نه تنها می‌توانید با استفاده از بازار ساز خودکار بدون نیاز به اعتماد به طرف مقابل ترید کنید، بلکه می‌توانید به تامین‌کننده نقدینگی (Liquidity Provider) در یک استخر لیکوئیدیتی (Liquidity Pool) تبدیل شوید. این مسله اساسا به هر کسی اجازه می‌دهد تا در صرافی به یک سازنده بازار یا مارکت میکر (Market Maker) تبدیل شود و بخاطر تامین نقدینگی کارمزد کسب کند.

بازار ساز خودکار به دلیل ساده و آسان بودن استفاده از آن، در فضای دیفای جای خود را باز کرده‌ است. غیر متمرکز ساختن بازار به این روش، چشم انداز دنیای ارزهای رمزنگاری شده است.

سیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) در اتریوم و سایر پلتفرم‌های قرارداد هوشمند مانند اسمارت چین بایننس (Binance Smart Chain)، رشد چشمگیری کرده است. ییلد فارمینگ به روشی محبوب برای توزیع توکن تبدیل شده؛ توکن BTC در اتریوم در حال رشد بوده و حجم وام‌های فلش (Flash Loans) یا همان وام‌های بدون نیاز به وثیقه، به میزان قابل توجهی بالا رفته است.

در همین حال، پروتکل‌های بازار ساز خودکار مانند یونی سواپ به طور منظم شاهد حجم‌های بالای قابل رقابت با صرافی‎‌های سنتی، نقدینگی بالا و افزایش تعداد کاربران هستند. اما این صرافی‌ها چگونه کار می‌کنند؟ چرا راه‌اندازی چنین بازاری بسیار سریع و آسان است؟ آیا بازارساز خودکار واقعا می‌تواند با صرافی‌های سنتی بر پایه دفتر سفارشات رقابت کند؟ در ادامه سعی می‌کنیم به این پرسش‌ها پاسخ دهیم.

AMM چیست؟

بازارساز خودکار (AMM) نوعی پروتکل صرافی غیر متمرکز (DEX) بوده که برای قیمت‌گذاری دارایی‌ها به یک فرمول ریاضی متکی است. دارایی‌ها به جای استفاده از دفتر سفارش مانند صرافی‌های سنتی و متمرکز، بر اساس یک الگوریتم قیمت‌گذاری می‌شوند.

فرمول بازار ساز خودکار می‌تواند در هر پروتکلی متفاوت باشد. به عنوان مثال، یونی‌سواپ از یک معادله ساده x * y = k پیروی می کند، در این معادله K یک ثابت است. در یک موقعیت فرضی، تصور کنید استخری دارای 50 واحد ETH و 10،000 واحد USDT باشد. در این معادله، K را معادل کل تترهای استخر یعنی 10,000 و x را معادل تعداد اتریوم‌ها یعنی 50 در نظر بگیرید. در این صورت Y قیمت اتریوم خواهد بود.

در این حالت برای بدست آوردن قیمت اتر کافیست ثابت K را به مقدار اتریوم موجود (x) تقسیم کنیم. بدین شکل 10000/50=200. اگر کسی اقدام به خرید اتریوم کند، اتریوم موجود نسبت به دلار کم شده و در واقع قیمت دلاری ETH افزایش پیدا می‌کند.

فرض کنید دو اتر با قیمت 200 دلار خریداری می‌شود. این خرید، اتریوم‌های موجود را به 48 واحد تبدیل می‌کند و مقدار ارزش آن را تغییر می دهد. از آنجایی که مقدار K در اینجا یک ثابت است، برای یکسان بودن دو طرف فرمول، قیمت اتریوم باید تغییر کند و قیمت جدید اینگونه محاسبه می‌شود: 10،000/48 = 208 دلار.

سایر بازارسازهای خودکار، با توجه به موارد استفاده خاصی که هدف قرار می‌دهند، فرمول‌های دیگری را بکار می‌گیرند. شباهت بین همه آن‌ها این است که آن‌ها قیمت‌ها را به صورت الگوریتمی تعیین می‌کنند. اگر اکنون کمی این موضوع گیج کننده است، نگران نباشید. امیدواریم که در پایان به جمع‌بندی مناسبی برسیم.

بازارسازی سنتی معمولا توسط شرکت‌هایی با منابع گسترده و استراتژی‌های پیچیده انجام می‌شود. سازندگان بازار به شما کمک می‌کنند تا در دفتر سفارشات صرافی، قیمت مناسب و قیمت پیشنهادات خرید و فروش نزدیکی را بدست آورید. بازارساز خودکار این فرآیند را غیر متمرکز می‌کند و در واقع هر کسی می‌تواند از طریق بلاک چین یک بازار (استخر نقدینگی) ایجاد کند.

بازارساز خودکار چگونه کار می‌کند؟

یک بازارساز خودکار از این حیث که جفت ارز برای معامله وجود دارد، به عنوان مثال ETH/DAI، مشابه معامله بر اساس دفتر سفارش است. با این حال، برای انجام معامله نیازی به تریدر دیگری در طرف مقابل نیست. در عوض، شما با یک قرارداد هوشمند ارتباط برقرار می‌کنید که برای شما بازارسازی می‌کند.

در یک صرافی غیر متمرکز مبتنی بر دفتر سفارشات مانند Binance DEX، معاملات مستقیما بین والت‌های کاربر انجام می‌شود. اگر BNB را با BUSD در Binance DEX می‌فروشید، شخص دیگری در آن طرف معامله BNB را با BUSD خود خریداری می‌کند. ما می توانیم این را معامله همتا به همتا (P2P) بنامیم.

در مقابل، شما می توانید بازار ساز خودکار را به عنوان همتا به قرارداد (P2C) تصور کنید. در این صورت دیگر نیازی به طرفین و شناخت آن‌ها نیست، زیرا معاملات بین کاربران و قراردادها اتفاق می‌افتد. از آنجایی که هیچ دفتر سفارشی وجود ندارد، هیچ نوع سفارشی در بازارساز خودکار نیز وجود نخواهد داشت. بنابراین تعیین قیمت توسط کاربر انجام نمی‌شود و به جای آن، فرمول قیمت را تعیین می‌کند. اگرچه شایان ذکر است که برخی از طرح‌های بازار ساز خودکار در آینده ممکن است این محدودیت را از میان بردارند.

اگرچه در بازار ساز خودکار نیازی به وجود طرف معامله نداریم، اما هنوز نیازمند کسی هستیم که بازارسازی کند. نقدینگی در قرارداد هوشمند باید توسط کاربرانی ارائه شود که آن‌ها را تامین‌کنندگان نقدینگی (LP) می‌نامیم.

استخر نقدینگی در بازار ساز خودکار چیست؟

تامین‌کنندگان نقدینگی (LP)، بودجه‌ای را به استخر نقدینگی اضافه می‌کنند. شما می‌توانید یک استخر لیکوییدیتی را به عنوان انبوهی از وجوه در نظر بگیرید که تریدرها می‌توانند با آن معامله کنند. در ازای تامین نقدینگی پروتکل، LPها از معاملات انجام شده در استخر کارمزد دریافت می‌کنند. در مورد یونی سواپ، تامین‌کنندگان نقدینگی باید معادل دو توکن – مثلاً 50 درصد ETH و 50 درصد DAI – به استخر ETH/DAI واریز کنند.

بنابراین چه کسی می‌تواند یک بازارساز باشد؟ در واقع، افزودن وجوه به صندوق نقدینگی کاملا آسان است و دریافتی‌ها توسط پروتکل تعیین می‌شود. به عنوان مثال، ورژن 2 یونی سواپ از معامله‌گران 0.03 درصد کارمزد دریافت می‌کند که مستقیماً به تامین‌کنندگان نقدینگی می‌رسد. سایر پروتکل‌ها ممکن است کارمزد بیشتری را دریافت کرده تا تامین‌کنندگان لیکوئیدیتی بیشتری را به استخر خود جذب کنند.

چرا جذب نقدینگی مهم است؟ به دلیل نحوه کار بازار ساز خودکار ، هرچه نقدینگی بیشتری در استخر وجود داشته باشد، امکان اسلیپج (Slipage) سفارشات بزرگ‌تر کمتر می‌شود. اجازه دهید با مثالی مفهوم را توضیح دهیم. یک استخر آب را تصور کنید، هر چقدر استخر بزرگتر باشد، برای اینکه سطح آب را به میزان مشخصی بالا آوریم، به جسمی با حجم بیشتر نیازمندیم. در این مثال، نقدینگی موجود مانند آب استخر و جسم خارجی مانند سفارش جدید است. در نتیجه به هر میزان نقدینگی استخر بیشتر باشد، سفارشات در تناسب فرمول قیمت‌گذاری بازارساز خودکار مربوط به آن استخر نقدینگی، تغییر کمتری ایجاد خواهند کرد. این حجم بالا خود نیز مشوقی برای ورود نقدینگی بیشتر و بیشتر است.

مشکلات اسلیپج با طرح‌های مختلف بازارساز خودکار متفاوت خواهد بود، اما ذکر یک نکته ضروری است. به یاد داشته باشید، قیمت‌گذاری توسط یک الگوریتم تعیین می‌شود. به روشی ساده، میزان تغییر بین توکن‌های موجود در استخر نقدینگی، پس از معامله تعیین می‌شود. اگر نسبت با اختلاف زیادی تغییر کند، مقدار زیادی اسلیپج اتفاق خواهد افتاد.

برای اینکه این موضوع شفاف شود، تصور کنید بخواهید تمام ETH موجود در استخر ETH/DAI را از طریق یونی سواپ خریداری کنید. خب، شما نمی‌توانید! برای هر اتر اضافی، باید به صورت نمایی مبلغ بالاتر و بالاتری بپردازید، حتی اگر این مبلغ را بپذیرید، هنوز هم هرگز نمی‌توانید همه اتریوم‌های استخر را خریداری کنید. چرا؟ به دلیل فرمول x * y = k. اگر x یا y صفر باشد، به این معنی است که ETH یا DAI در استخر صفر است و معادله دیگر معنی ندارد.

AMM – بازارساز خودکار

اما این تمام داستان بازار ساز خودکار و استخرهای نقدینگی نیست. هنگام تأمین نقدینگی به AMM ها، باید نکته دیگری را نیز به خاطر بسپارید – ضرر ناپایدار.

ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) چیست؟

ضرر ناپایدار یا Impermanent Loss زمانی اتفاق می‌افتد که پس از واریز نقدینگی به یک استخر، با گذشت زمان نسبت قیمت توکن‌های سپرده شده تغییر کند. هرچه تغییر بزرگتر باشد، ضرر ناپایدار نیز بزرگتر است. به همین دلیل است که بازار ساز خودکار با جفت‌های توکن که دارای ارزش مشابه هستند، مانند استیبل کوین‌ها یا توکن‌های بر پایه شبکه اتریوم، بهترین عملکرد را دارند. اگر نسبت قیمت توکن‌ها در محدوده تقریبا کوچکی باقی بماند، ضرر ناپایدار نیز ناچیز است.

از طرف دیگر، اگر نسبت تغییرات قیمت توکن‌های سپرده شده زیاد باشد، ممکن است تامین‌کنندگان نقدینگی به جای افزودن وجوه به یک استخر، ترجیح دهند دارای‌هایشان را نزد خود نگه دارند. با این حال، استخرهای یونی سواپ مانند ETH/DAI که کاملا در معرض ضرر ناپایدار قرار دارند، به لطف کارمزدهای معاملاتی که به تامین‌کنندگان لیکوئیدیتی تعلق می‌گیرد، سودآور بوده‌اند.

با این اوصاف، ضرر ناپایدار نام‌گذاری مناسبی برای این پدیده نیست. ناپایداری فرض می‌کند اگر دارایی‌ها به قیمت‌هایی که در ابتدا واریز شده‌اند برگردند، ضررها کاهش می‌یابد. با این حال، اگر وجوه خود را با نسبت قیمتی متفاوت از قیمت زمان سپرده‌گذاری خود برداشت کنید، ضررهای آن دیگر دائمی است. در برخی موارد، کارمزدهای معاملاتی ممکن است ضررها را کاهش دهد، اما هنوز هم در نظر گرفتن خطرات مهم است. هنگام واریز وجه به یک بازار ساز خودکار ، مراقب باشید و مطمئن شوید که پیامدهای ضرر ناپایدار را درک می‌کنید.

جمع‌بندی

بازار ساز خودکار جزء اولیه و اصلی فضای دیفای است. این پروتکل‌ها اساسا هرکسی را قادر می‌سازند تا بازارها را به صورت یکپارچه و کارآمد ایجاد کند. در حالی که AMM ها در مقایسه با صرافی‌های دارای دفتر سفارشات محدودیت‌های خود را دارند، اما نوآوری کلی آن‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال بسیار ارزشمند است.

بازارسازهای خودکار هنوز در مراحل ابتدایی هستند. AMM هایی که امروزه مانند یونی سواپ و کرو می‌شناسیم و از آنها استفاده می‌کنیم، به لحاظ طراحی زیبا، اما از نظر ویژگی‌ها کاملا محدود هستند. احتمالاً بسیاری از طرح‌های نوآورانه بازارساز خودکار در آینده به وجود خواهند آمد. این امر باید منجر به کاهش کارمزدها، اصطکاک کمتر و در نهایت نقدینگی بهتر برای هر کاربر دیفای شود.

استخر لیکوییدیتی چیست؟ لزوم استفاده از استخرهای نقدینگی

استخر لیکوییدیتی یا « Liquidity Pools» که به آن‌ استخر‌ نقدینگی نیز می‌گویند، در واقع استخرهایی از توکن‌ها هستند که در یک قرارداد هوشمند قفل شده‌اند. آنها برای تسهیل تبادل ارز‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و بطور گسترده توسط برخی از صرافی‌های غیرمتمرکز استفاده می‌شوند.

حتما شما هم در زمینه استخرهای نقدینگی سوال‌هایی از قبیل استخر لیکوییدیتی چیست ؟ چطور کار می‌کند؟ و چرا ما حتی در امور مالی غیرمتمرکز به آنها نیاز داریم؟ ما در این مقاله تمام این موارد را بررسی خواهیم کرد.

استخر لیکوییدیتی چیست؟

استخر لکوییدیتی مجموعه‌ای از توکن‌های قفل شده در قراردادهای هوشمند است که نقدینگی را در مبادلات غیرمتمرکز فراهم می‌کند. این استخرها تلاش می‌کنند تا مشکلات ناشی از عدم نقدینگی در سیستم‌های مبادلات را کاهش دهند.

مبادلات غیرمتمرکزی که از منابع نقدینگی استفاده می‌کنند، همان مواردی هستند که از سیستم‌های مبتنی بر بازارساز خودکار استفاده می‌کنند. در چنین سیستم عامل‌های معاملاتی، دفتر سفارش سنتی با ذخیره نقدینگی از قبل تأمین شده، جایگزین می‌شود.

مزیت استفاده از استخرهای نقدینگی این است که نیازی به خریدار و فروشنده برای تصمیم‌گیری در مورد مبادله دو دارایی با قیمت معین نیست. در عوض از استخر نقدینگی که از قبل تأمین مالی شده استفاده می‌شود. به این ترتیب، معاملات در جفت‌ ارزهایی با کمترین نقدینگی نیز انجام می‌شود البته به این شرط که یک استخر لیکوییدیتی به اندازه کافی بزرگ وجود داشته باشد.

وجوه موجود در استخرهای نقدینگی توسط کاربران تأمین می‌شود. این کاربران از طریق کارمزد معاملات بر اساس درصد استخر لیکوییدیتی، درآمد غیر فعال از سپرده خود کسب می‌کنند. یکی از اولین پروتکل‌های استفاده از استخرهای لیکوییدیتی، « Bancor» بود، اما رفته رفته محبوبیت سیستم یونی سواپ «Uniswap» به طور گسترده‌ای افزایش یافت.

برخی دیگر از صرافی‌های معروف مانند «Balancer»، «Curve» و «SushiSwap» از استخرهای نقدینگی اتریوم استفاده می‌کنند. استخرهای نقدینگی این صرافی‌ها دارای توکن‌های « ERC-20» هستند.

استخر لیکوییدیتی چگونه کار می‌کند؟

در واقع یک استخر لیکوییدیتی منفرد، 2 توکن را در خود جای می‌دهد و هر استخر، بازار جدیدی را برای آن جفت توکن ایجاد می‌کند. DAI / ETH می‌تواند نمونه خوبی از استخر نقدینگی در یونی سواپ باشد.

وقتی یک استخر لیکوییدیتی جدید ایجاد می‌شود، اولین تأمین‌کننده نقدینگی، قیمت اولیه دارایی‌های موجود در مجموعه را تعیین می‌کند. وقتی نقدینگی به استخر عرضه می‌شود، تأمین‌کننده متناسب با میزان نقدینگی مورد نیاز خود، توکن‌‌های ویژه‌ای به نام توکن‌های LP دریافت می‌کند. هنگامی‌که معامله توسط استخر تسهیل می‌شود، سود به طور متناسب بین تمام دارندگان توکن LP توزیع خواهد شد. اگر تأمین‌کننده بخواهد نقدینگی اساسی خود را به علاوه هرگونه هزینه تعلق گرفته پس بگیرد، باید توکن‌های LP خود را بفروشد.

هر مبادله توکنی که یک استخر لیکوییدیتی آن را تسهیل می‌کند، منجر به تعدیل قیمت با توجه به الگوریتم قیمت‌گذاری می‌شود. البته میزان حرکت قیمت، متناسب با اندازه استخر است و به میزان بزرگی معامله بستگی دارد. هرچه استخر در مقایسه با یک معامله بزرگ‌تر باشد، تأثیر قیمت آن کاهش می‌یابد، بنابراین استخرهای بزرگ می‌توانند معاملات بزرگ‌تری را انجام دهند، بدون اینکه قیمت را بیش از حد جابه‌جا کنند.

مقایسه استخر لیکوییدیتی و ثبت سفارش

برای درک تفاوت استخرهای لیکوییدیتی، بیایید به بخش اصلی تجارت الکترونیک، یعنی ثبت سفارش، نگاهی بیندازیم. به زبان ساده، سفارشات ثبت شده مجموعه‌ای از سفارشات باز در حال حاضر، برای یک بازار مشخص است. سیستمی که سفارشات را با یکدیگر منطبق می‌کند، موتور انطباق نامیده می‌شود. موتور انطباق هر ثبت سفارش را روی هسته اصلی متمرکز می‌کند و این سبب تسهیل مبادلات می‌شود.

معامله دیفای، شامل معاملات بصورت زنجیره‌ای است، بدون اینکه یک منبع مالی متمرکز وجود داشته باشد. این مسئله هنگام ثبت سفارش، مشکلاتی را به وجود می‌آورد. هر معامله با ثبت سفارش به هزینه نیاز دارد که این مسئله انجام معاملات را بسیار گران می‌کند. مهم‌تر از همه، اکثر زنجیره‌های بلوکی توان مورد نیاز را برای معامله میلیاردها دلار در هر روز ندارند.

موارد استفاده از استخر لیکوییدیتی چیست ؟

محبوب‌ترین موارد استفاده از استخرهای لیکوییدیتی AMMها یا همان بازارساز خودکار (Automated Market Maker) است که تا کنون در مورد آن بحث کردیم. اما از استخرهای نقدینگی می‌توان به روش‌های مختلف استفاده کرد، که عبارتند از:

ییلد فارمینگ یا استخراج نقدینگی

استخر لیکوییدیتی اساس سیستم عامل‌های خودکار کسب بازده سالانه هستند، جایی که کاربران وجوه خود را به استخرها برای کسب سود واریز می‌کنند.

توزیع توکن‌های جدید در میان افراد مناسب، یک مشکل بسیار بزرگ برای پروژه‌های رمزنگاری است. استخراج نقدینگی یکی از موفقیت آمیزترین رویکردها بوده است. درواقع، توکن‌ها با استفاده از یک الگوریتم بین کاربرانی توزیع می‌شوند که توکن‌های خود را در یک استخر نقدینگی قرار می‌دهند. سپس، توکن‌های تازه ضرب شده، متناسب با سهم هر کاربر از استخر توزیع می‌شود.

توجه داشته باشید این حتی می‌تواند توکن‌هایی از سایر استخرهای نقدینگی باشد که توکن استخر نامیده می‌شوند. به عنوان مثال، اگر نقدینگی به یونی سواپ پرداخت کنید یا وجوهی را به کامپاند (Compound) وام دهید، توکن‌هایی دریافت می‌کنید که نشان دهنده سهم شما است. شاید بتوانید آن توکن‌ها را در یک استخر دیگر واریز کرده و بازپرداخت نمایید. این زنجیره می‌تواند پیچیده شود، زیرا پروتکل‌ها، توکن‌های استخر سایر پروتکل‌ها را در محصولات خود ادغام می‌کنند.

بیمه در برابر ریسک قرارداد هوشمند

قسمت عمد‌ه‌ای از اجرای این بخش، توسط استخرهای لیکوئیدیتی تأمین می‌شود.

استفاده از ترنچ

یکی دیگر از کاربردهای جالب توجه استخرهای نقدینگی، استفاده از ترنچ (tranche) است. این مفهومی است که از بازارهای مالی سنتی گرفته شده که شامل تقسیم محصولات مالی بر اساس ریسک و بازده آن‌ها است. ترنچ به تامین‌کنندگان نقدینگی اجازه می‌دهد تا مدل‌های ریسک و بازده سفارشی مورد نظر خود را انتخاب کنند.

ایجاد دارایی‌های مصنوعی در بلاک چین

یکی دیگر از مواردی که توسط استخر لیکوییدیتی امکان‌پذیر شده است، ایجاد دارایی‌های مصنوعی در بلاکچین می‌باشد. وجهی به عنوان وثیقه به یک استخر نقدینگی واریز شده و به یک اوراکل (Oracle-نوعی پایگاه داده) معتبر متصل می‌گردد. حال یک توکن مصنوعی برای خود خواهید داشت که به دارایی مورد نظر وابسته خواهد بود. البته این مشکل پیچیده‌تر از این توضیحات است، اما در بیان ساده، ایده اصلی همین است.

به احتمال زیاد کاربردهای بیشتری برای استخرهای لیکوییدتی وجود دارد که هنوز کشف نشده‌اند و همه این‌ها به هوشمندی توسعه‌دهندگان دیفای مربوط می‌شود.

چرا به استخر لیکوییدیتی نیاز داریم؟

اگر با مبادلات رمزنگاری استاندارد مانند کوین‌بیس (Coinbase) یا بایننس (Binance) آشنا باشید، حتما دیده‌اید که معاملات آنها براساس ثبت سفارش انجام می‌شود. بورس‌های سهام سنتی مانند NYSE یا Nasdaq نیز بر همین اساس کار می‌کنند.

در این روش، خریداران و فروشندگان گرد هم می‌آیند و سفارشات خود را ثبت می‌کنند. خریداران یا پیشنهاد دهندگان سعی می‌کنند دارایی خاصی را با کمترین قیمت ممکن خریداری کنند. در حالی که فروشندگان سعی می‌کنند همان دارایی را با بالاترین قیمت ممکن بفروشند.

برای اینکه معامله انجام شود هم خریدار هم فروشنده باید روی قیمت به توافق برسند (یا با افزایش قیمت از طرف خریدار یا باکاهش قیمت از طرف فروشنده).

اما اگر کسی حاضر به سفارش خود در سطح قیمت عادلانه نباشد چه می‌کنید؟ اگر پول کافی برای خرید نداشته باشید چه می‌کنید؟

اینجاست که بازار سازان خودکار (AMM) روی کار می‌آیند. دراصل بازار سازان، ارگان‌هایی هستند که تمایل به خرید و فروش یک دارایی را راحت می‌کنند. این ارگان‌ها، نقدینگی را تامین کرده و کاربران همیشه می‌توانند معامله کنند (نیازی نیست منتظر قیمت از طرف مقابل باشند).

چون صرافی‌های متکی بر ثبت سفارش، همیشه سفارش‌های خرید و فروش خود را با توجه به نوسانات بازار تنظیم می‌کنند. درواقع بازار سازها کافی است که دارایی‌های خود را وارد استخر لیکوییدیتی کنند و بقیه کارها را به قراردادهای هوشمند بسپارند.

انواع مختلف استخر لیکوییدیتی چیست؟

معروف‌ترین استخر لیکوییدیتی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد «یونی سواپ» است. یونی سواپ اساسی‌ترین شکل استخر نقدینگی است و لیکوییدیتی پول‌های دیگر از این استخر الگو برداری کرده و چند ایده جالب ارائه داده‌اند.

برای مثال «Curve» یک پلتفرم بازارساز خودکار محبوب (AMM) است که با حفظ هزینه‌های کم و افت قیمتی بسیار کم، فقط با استفاده از استخرهای نقدینگی متشکل از دارایی‌هایی که رفتار مشابهی دارند، راهی بسیار کارآمد برای تبادل رمزها ارائه می‌دهد.

بررسی خطرات استخر لیکوییدیتی

استخرهای لیکوییدیتی ریسک‌هایی دارند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ضرر ناپایدار

اگر بخواهید برای بازارساز خودکار نقدینگی تأمین کنید، باید اطلاعات کافی درباره مفهومی به نام ضرر ناپایدار (impermanent loss) داشته باشید. به طور خلاصه، هنگامی که نقدینگی به AMM واریز می‌شود، امکان کم شدن ارزش دارایی وجود دارد. حال گاهی این ضرر بسیار ناچیز و گاهی بسیار زیاد است.

قرارداد هوشمند

خطر دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، خطرات قرارداد هوشمند است. وقتی وجوه خود را به یک استخر نقدینگی واریز می‌کنید، آن‌ها در استخر هستند. بنابراین، از نظر فنی هیچ واسطه‌ای به عنوان مالک وجوه وجود ندارد و تنها می‌توان قرارداد را متولی آن وجوه دانست. به عنوان مثال، اگر اشکال یا نوعی سوء استفاده از طریق وام‌های بدون نیاز به وثیقه (Flash loans) رخ دهد، امکان دارد وجوه استخر برای همیشه از بین برود.

اختیارات توسعه‌دهندگان

همچنین در مورد توسعه‌دهندگان، در پروژه‌هایی آنها اجازه تغییر قوانین حاکم بر استخر را دارند. گاهی اوقات، توسعه‌دهندگان می‌توانند یک کلید مدیریتی یا دسترسی‌های خاصی در کد قرارداد هوشمند داشته باشند. این مسئله به آنها امکان انجام کارهای مخربی را مانند کنترل منابع مالی موجود در استخر، می‌دهد.

جمع بندی

با مقاله استخرهای لیکوییدیتی چیست ، با آکادمی کیوسک همراه بودید. استخرهای لیکوییدیتی یکی از هسته‌های اصلی فناوری‌های موجود در دیفای است. استخر نقدینگی، معاملات غیر متمرکز، وام‌دهی، ییلد فارمینگ و مواردی از این دست را امکان‌پذیر می‌کند. این قراردادهای هوشمند همواره حضور قدرتمندی داشته و احتمالا در آینده این رویه ادامه خواهد داشت و شاهد رشد بیشتر انواع آن‌ها خواهیم بود.

لطفا نظرات و تجربه‌های خود را در مورد استخرهای نقدینگی، با تیم آکادمی کیوسک به اشتراک بگذارید.

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟ + کاربرد استخر نقدینگی در دیفای

استخر نقدینگی به کاربران اکوسیستم دیفای اجازه می‌دهد تا دارایی‌های دیجیتال را به‌صورت آنچین در یک صرافی غیرمتمرکز بدون نیاز به بازارسازهای سنتی یا مدل صرافی مبتنی بر دفتر سفارش، معامله کنند. استخر نقدینگی یک عنصر کلیدی در دنیای دیفای است که در عملکرد بازارسازهای خودکار، زراعت بازده، پروتکل‌های وام‌دهی و بسیاری از کاربردهای دیگر نقش بسیار مهمی دارد.

در بازارساز خودکار (AMM) به‌جای استفاده از مدل‌های مبتنی بر دفتر سفارش، معاملات آنچینِ کاربران به‌صورت خودکار و بدون مجوز از طریق یک استخر نقدینگی (liquidity pool) انجام می‌شوند. استخرهای نقدینگی علاوه‌بر تأمین پیوسته نقدینگی، بازارهایی آسان، دسترس‌پذیر، متنوع، شفاف و سریع برای مبادله ارزهای دیجیتال در اکوسیستم دیفای (Defi) فراهم کرده‌اند.

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟

برای درک ماهیت استخر نقدینگی نیاز است به ضرورت وجود نقدینگی در بازار پی برده باشیم. نقدینگی در بازار رمز ارز به معنای درجه‌ی آسانیِ مبادله رمز ارز با یک ارز دیگر بدون اثرگذاری بر قیمت آن‌هاست. بدون وجود نقدینگی کافی، خرید و فروش دارایی به قیمت دلخواه دشوار است و در کل هزینه‌های معاملاتی برای دو طرف معامله بالاتر است.

استخر نقدینگی درواقع مجموعه‌ای از دارایی‌های قفل‌شده در یک قرارداد هوشمند است که با هدف تسهیل معاملات غیرمتمرکز استفاده می‌شود. این مفهوم، بخش جدایی‌ناپذیرِ پلتفرم‌های بازارساز خودکار (AMM)، پروتکل‌های وام‌دهی، زراعت بازده، دارایی‌های سینتتیک، بیمه آنچین و بازی بلاک‌چین است.

ایده استخر نقدینگی به‌ خودی خود آسان است؛ یک مخزن دیجیتال که وجوه کاربران از طریق یک قرارداد هوشمند در آن قفل می‌شود. اما در یک محیط غیرمتمرکزِ بدون مجوز، چگونه می‌توان از آن استفاده کرد؟ اجازه دهید در ادامه ببینیم که چگونه صنعت دیفای توانسته با استفاده از استخرهای نقدینگی، خود را به همه نشان دهد.

استخر نقدینگی و دیفای (DeFi)

پیش از راه‌اندازی اولین نمونه‌های بازارساز خودکار (AMM)، نقدینگی ناکافی یک معضل جدی در دنیای مالی غیرمتمرکز و صرافی‌های آن بود. این موضوع به‌ویژه برای انواع جدید صرافی‌ غیرمتمرکز (DEX) با تعداد محدودی کاربر، جدی‌تر بود. به‌ علاوه، به‌علت توان عملیاتی محدود و هزینه گس‌ تراکنش در بلاک‌چین، پیاده‌سازی معاملات آنچین مبتنی بر دفتر سفارش و صف خریدار و فروشنده، غیرممکن بود. سوال اصلی این بود که چگونه می‌توان این مشکل را بدون استفاده از واسطه‌های بازارساز که با طبیعت غیرمتمرکز رمز ارزها در تناقض است، رفع و رجوع کرد؟

درست همین‌جا بود که اولین بازارساز‌های خودکار با استفاده از مفهوم استخر نقدینگی راه‌اندازی شدند؛ یک پروتکل صرافی غیرمتمرکز که با حذف فرد از یک طرف تراکنش، نقدینگی مبادله رمز ارز را با استفاده از قرارداد هوشمند تأمین می‌کند. در این مدل، قیمت دارایی‌ها به‌جای دفتر سفارش، توسط یک الگوریتم قیمت‌گذاری تعیین می‌شود.

دسترس‌پذیری بازار‌های مالی با پیدایش استخرهای نقدینگی به‌شدت افزایش یافته است. به دلیل ماهیت بدون مجوز بلاک‌چین‌هایی که این استخرها در آن‌ها مستقر هستند، هرکسی می‌تواند به نقدینگی استخر اضافه کند. همه می‌توانند تأمین‌کننده نقدینگی باشند.

یکی از نخستین پروتکل‌های به‌کار‌گیرنده نوآوری استخر نقدینگی پروژه‌ی جمع بندی استخر نقدینگی بنکور (Bancor) بود. این مفهوم اما با محبوبیت پروتکل یونی‌سواپ توجه بیشتری را به خود معطوف کرد. پروژه‌های سوشی‌سواپ، کِرو (Curve) و بلنسِر (Balancer) از صرافی‌های غیرمتمرکز دیگری هستند که از استخرهای نقدینگی روی شبکه اتریوم استفاده می‌کنند. به همین صورت در بلاک‌چین بایننس، پروژه‌های پنکیک سواپ (PancakeSwap)، بیکری سواپ و برگر سواپ و در بلاک‌چین سولانا پروژه‌های Raydium و Serum از این نوآوری بهره می‌برند.

استخر نقدینگی در برابر دفتر سفارش

برای درک تمایز استخر نقدینگی اجازه دهید ابتدا به سنگ بنای پلتفرم‌های معاملات الکترونیک آنلاین یعنی دفتر سفارش نگاهی بیندازیم. دفتر سفارش، به بیان ساده، یک مجموعه از سفارش‌های باز لحظه‌ای (Real-time) است که نشان‌دهنده قیمت‌هایی است که خریدار و فروشنده متمایل به انجام معامله در آن‌ها هستند.

سیستمی که سفارش‌های خریدار و فروشنده را با هم جور می‌کند موتور تطابق (matching engine) نام دارد. به هر حال جدا از بحث‌های فنی موتور تطابق، این مفهوم دفتر سفارش است که هسته اصلی اغلب صرافی‌های متمرکز است. این مدل برای تسهیل مبادلات با کارایی بالا، بسیار عالی است و به ایجاد بازارهای مالی پیچیده رنگ واقعیت پاشیده است.

معاملات در دنیای مالی غیرمتمرکز به‌صورت آنچین انجام می‌شوند و خبری از وجود یک واسطه متمرکز که وجوه و نقدینگی دراختیار او باشد، نیست. این یعنی برای پیاده‌سازی مدل صرافی سفارش‌محور در این دنیای غیرمتمرکز مشکل جدی وجود دارد. هرگونه تعامل با دفتر سفارش نیازمند هزینه تراکنش بلاک‌چین (برای مثال هزینه گس) است که هزینه‌های معاملاتی را به‌شدت بالا می‌برد. کار بازارسازها که نقدینگی کافی برای بازار جفت‌های معاملاتی ایجاد می‌کنند، پرهزینه خواهد شد.

به علاوه سریع‌ترین بلاک‌چین‌ها نیز توان عملیاتی کافی برای انجام معاملات روزانه میلیارد دلاری را ندارند. این یعنی ایجاد یک صرافی سفارش‌محورِ آنچین روی یک بلاک‌چین در عمل امکان‌پذیر نیست. البته گرچه می‌توان از زنجیره‌های جانبی (sidechains) یا راه‌حل‌های لایه دو استفاده کرد، اما باز هم شبکه در شکل فعلی خود قادر به انجام این حجم از فعالیت‌ها نیستند.

لازم به ذکر است که صرافی‌های غیرمتمرکزی وجود دارند که به‌خوبی با دفتر سفارش آنچین کار می‌کنند. صرافی غیرمتمرکز بایننس و پروژه صرافی سرام (Serum) در بلاک‌چین سولانا، به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که از معاملات بی‌واسطه سریع و ارزان پشتیبانی می‌کنند.

استخر نقدینگی چگونه کار می‌کند؟

برای درک مناسب از استخر نقدینگی بهتر است نحوه کارکرد آن را در بازارسازهای خودکار (AMM) بررسی کنیم. برخلاف بازارهای سنتی، در این بازار شما درواقع با نقدینگی یک استخر (برای مثال استخر ETH/DAI) به معامله می‌پردازید. به زبان ساده، برای این‌که یک خریدار بتواند خرید کند، نیاز نیست در همان زمان فروشنده‌ای با همان قیمت وجود داشته باشد. اگر یک صرافی سفارش‌محور (برای مثال صرافی غیرمتمرکز بایننس) را یک مرکز معاملات فرد‌به‌فرد تصور کنیم، می‌توان گفت که معاملات در یک بازارساز خودکار، فرد ‌به ‌قرارداد هستند. از همین نظر، خبری از دفتر سفارش و انواع مختلف سفارش (مثل سفارش بازار، سفارش محدود و سفارش توقف) نیست.

تأمین‌کنندگان نقدینگی برای مشارکت دارای انگیزه هستند زیرا به‌عنوان پاداش، درصد مشخصی از کارمزدهای انجام‌شده در استخر را دریافت می‌کنند که متناسب با سهم آن‌ها از کل نقدینگی استخر است. آن‌ها توکن‌های LP را به‌عنوان نماینده‌ای از توکن‌های قفل‌شده خود دریافت می‌کنند. وقتی بخواهند دارایی خود را از استخر خارج کنند، باید آن‌ها را بسوزانند.

برای مثال وقتی در پلتفرم یونی‌سواپ ترید می‌کنید، این فعالیت توسط الگوریتم قرارداد هوشمندِ حاکم بر استخر، مدیریت می‌شود. قیمت‌گذاری نیز براساس تریدهای انجام‌شده در استخر نقدینگی تعیین می‌شود. هرچه نقدینگی بیشتری در یک استخر باشد، سفارش‌های بزرگتر دچار لغزش قیمتی (slippage) کمتری می‌شوند. همین پیامد به‌نوبه‌ی خود می‌تواند باعث جذب بیش از پیش تأمین‌کنندگان نقدینگی به پروتکل موردنظر شود.

مزایای استخر نقدینگی

• بازارهای مالی با سادگی استفاده، دسترس‌پذیری بیشتر و تنوع بیشتر دارایی‌ها
• ورود و خروج آسان به موقعیت‌های جفت‌های معاملاتی که در صرافی‌های معمول نقدینگی کمی دارند
• عرضه پیوسته نقدینگی با یک روش غیرمتمرکز
• استفاده از قراردادهای هوشمند و امکان برنامه‌نویسی براساس خواسته‌ها
• ارائه فرصت کسب درآمد از طریق دارایی‌های هولدشده برای تأمین‌کنندگان نقدینگی
• عدم نگرانی برای پیدا کردن طرف مقابل معامله در قیمت دلخواهتان
• قطعیت‌پذیری بالای تراکنش‌ها نسبت به مدل دفتر سفارش

کاربرد استخر نقدینگی چیست؟

این نوآوری بسیار ساده است و می‌تواند با اهداف متفاوتی به‌کار گرفته شود:

رایج‌ترین کاربرد استخر نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز مبتنی بر فناوری بازارساز خودکار (AMM) است. پلتفرم یونی‌سواپ یکی از این موارد است. تأمین‌کنندگان نقدینگی، ارزشی برابر از دو توکن را در یک استخر قفل می‌کنند تا در ساخت یک بازار و تأمین نقدینگی آن شریک باشند. در ازای آن، از کارمزد معاملات انجام‌شده در استخر، سهمی متناسب با مشارکت خود دریافت می‌کنند.

استخر لیکوئیدیتی پایه اصلی برای زراعت بازده (yield farming) با استخراج نقدینگی مثل پلتفرم Yearn است. این پلتفرم جایی است که در آن کاربران وجوه خود را به استخرهایی اضافه می‌کنند که برای تولید بازده استفاده می‌شوند. استخرها، پلتفرم‌ها و بازارهای دیفای متعددی وجود دارند که هر یک به کاربران در ازای تأمین نقدینگی، با نرخ‌های متفاوتی پاداش می‌دهند. توکن‌های LP یک استخر می‌توانند در استخرهای نقدینگی دیگری استفاده شوند زیرا پروژه‌ها توکن‌های استخر پروژه‌های دیگر را در پروتکل خود ادغام می‌کنند و این زنجیره‌ها پیچیده و پیچیده‌تر می‌شوند. ایده‌ی زراعت بازده این است که چگونه کاربران دیفای، توکن‌های خود را در پروتکل‌های غیرمتمرکز گوناگون قفل کنند تا بتوانند پاداش و درآمد خود را حداکثر کنند.

توزیع توکن‌های جدید به یک جامعه‌ی مورد هدف یک مشکل دشوار برای پروژه‌های کریپتو است. استفاده از استخراج نقدینگی یکی از موفق‌ترین رویکردها به این چالش بوده است. توکن‌ها به‌صورت الگوریتمی بین کاربرانی که وجوه خود را در یک استخر نقدینگی قرار داده‌اند، توزیع می‌شوند. سپس، توکن‌های به‌تازگی صادرشده به‌ تناسب سهم کاربر از استخر، برای آن‌ها ارسال می‌شوند.

استخرهای نقدینگی می‌توانند در حکم‌رانی پروتکل‌ها نیز استفاده شوند. برخی مواقع، به حد بالایی از توکن‌های رأی‌دهی نیاز است تا یک پروپوزال حکم‌رانی تصویب شود. اگر توکن‌ها با هم در یک استخر نقدینگی ترکیب شوند، مشارکت‌کنندگان می‌توانند انگیزه‌های مشترک جمعی را که برای آینده پروتکل مهم است، به شکل موثرتری دنبال کنند.

یک کاربرد دیگر استخر نقدینگی، در حوزه بیمه غیرمتمرکز در برابر خطرات قرارداد هوشمند است. به‌تازگی برای پیاده‌سازی این نوآوری از راه‌حل استخرهای نقدینگی استفاده شده است.

صدور دارایی سینتتیک (دارایی ترکیبی) در یک بلاک‌چین به استفاده از استخر نقدینگی نیاز دارد. کاربران وجوهی را به‌عنوان وثیقه به یک استخر اضافه می‌کند، پروتکل آن را به یک اوراکل قابل‌اعتماد وصل می‌کند و قرارداد هوشمند توکن‌هایی را به کاربر می‌دهد که به دارایی دلخواه کاربر، برای مثال سهام یک شرکت خاص مثل اپل یا مایکروسافت، متصل است.

در نهایت به‌نظر می‌رسد که کاربران‌ فراوانی هنوز کشف نشده‌اند. همه‌ی این‌ها به نبوغ و مهارت توسعه‌دهندگان و برنامه‌نویسان در دنیای بلاک‌چین و کریپتو بستگی دارد.

ریسک و خطرات استخر نقدینگی

اگر برای یک بازارساز خودکار تأمین نقدینگی می‌کنید، ضروری است که نسبت به مفهوم زیان موقت (impermanent loss) آگاه و هشیار باشید. در یک جمله، به زیان دلاری تأمین‌کنندگان نقدینگی برای استخرهای نقدینگی یک بازارساز خودکار نسبت به هولد کردن ساده توکن‌ها، زیان موقت می‌گویند. زیان موقت زمانی سنگین می‌شود که نسبت ارزش بین دو توکن قفل‌شده در یک استخر نقدینگی تغییر بزرگی داشته باشد.

برای مثال، فرض کنید قیمت اتر برابر با هزار تتر باشد. شما یک عدد اتر و 1000 عدد تتر را در یک استخر نقدینگی پروتکل یونی‌سواپ قفل می‌کنید. فرض کنید حالا در این استخر 10 اتر و 10هزار تتر وجود دارد. این یعنی شما 10درصد از نقدینگی کل (000,10*10) را دارید. حال اگر در دنیای بیرون از این استخر، ارزش اتر بالا رود و به چهارهزار تتر برسد چه؟ چون طبق فرمول، ارزش کل لیکوئیدی نباید تغییر کند، درواقع حالا در استخر 5 اتر و 20هزار تتر وجود دارد. حال اگر شما توکن‌های خود را از استخر خارج کنید، ده درصد خود را از نقدینگی استخر خواهید گرفت. این یعنی 0.5 اتر و 2هزار تتر. با نرخ مبادله جدید، جمع ارزش دارایی شما 4هزار دلار است. اما اگر اصلا در این استخر تأمین‌کننده نقدینگی نمی‌شدید، الآن 5هزار دلار می‌داشتید. این یک مثال برای فهم پدیده زیان موقت بود.

موضوع مهم دیگر، ریسک قراردادهای هوشمند است. وقتی وجوهی را در یک استخر نقدینگی قفل می‌کنید، با این‌که به لحاظ فنی واسطه‌ای آن‌ها را دراختیار ندارد، اما قرارداد هوشمند به تنهایی متصدی آن‌هاست. برای مثال اگر یک باگ فنی یا نوعی روش برای سوءاستفاده از قرارداد هوشمند یک پروتکل وام فوری باشد، وجوه کاربران می‌تواند برای همیشه ناپدید شود.

به علاوه همواره مراقب پروژه‌هایی باشید که تیم توسعه آن‌ها اجازه تغییر قوانین حاکم بر استخر لیکوئیدیتی را دارند. گاهی برنامه‌نویسان می‌توانند کلمه عبور یا برخی دسترسی‌های انحصاری را در درون کدهای قرارداد هوشمند تعبیه کنند. با این وجود، پتانسیل انجام اقدامات خراب‌کارانه برای آن‌ها وجود دارد.

جمع‌بندی

استخر نقدینگی یک نوآوری پرکاربرد در دنیای دیفای است که بر مشکل نقدینگی محدود در مدل‌های سنتی صرافی غیرمتمرکز غلبه کرده است. با حذف دفتر سفارش، برای انجام معامله نیازی به طرف مقابل نیست و کاربران درواقع با یک مخزن ارز معامله می‌کنند که توسط یک قرارداد هوشمند اداره می‌شود. تأمین‌کنندگان نقدینگی توکن‌های خود را در یک استخر قفل می‌کنند و متناسب با سهم خود، درصدی مشخص از کارمزد معاملات انجام‌شده در استخر را دریافت می‌کنند. دارایی‌های قفل‌شده در استخر برای انجام معاملات غیرمتمرکز در دنیای دیفای استفاده می‌شوند.

استخر نقدینگی، یک راه‌حل غیرمتمرکز قوی برای مشکل نقدینگی در بازار دیفای شد و در ادامه نقش برجسته‌ای در رشد صنعت دیفای داشت. با این‌که پیدایش استخر نقدینگی بنا به نیاز بود اما درنهایت روش مبتکرانه‌ای برای تأمین نقدینگی به‌صورت الگوریتمی و غیرمتمرکز ارائه داد.

در پایان شایان ذکر است که قبل از تصمیم‌گیری، شناخت کارکردهای خاص انواع استخر نقدینگی موجود در بازار اهمیت بالایی دارد. در کل، استخرهایی بهترین انتخاب هستند که به اندازه کافی برای حذف ریسک و نوسانات نرخ مبادله بزرگ باشند، سابقه طولانی داشته و حجم مبادلات روزانه بالایی دارند.

این مقاله صرفا برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به‌عنوان مشاوره‌ی تجاری و سرمایه‌گذاری از طرف کوین ایران و نویسندگانش قلمداد شود.

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟، استخرهای نقدینگی یکی از فناوری های اساسی در اکوسیستم DeFi کنونی هستند و بخش مهمی از سیستم بازار ساز خودکار (AMM)، پروتکل های وام دهی، دارایی های دیجیتال، بازی های بلاک چین و … را تشکیل می دهند. استخر نقدینگی Liquidity Pool مجموعه ای از وجوهی است که در یک قرارداد هوشمند قفل شده است. استخرهای نقدینگی برای تسهیل تجارت غیرمتمرکز، اعطای وام و بسیاری از موارد دیگر، استفاده می شوند. استخرهای نقدینگی ستون اصلی بسیاری از صرافی های غیرمتمرکز (DEX) مانند Uniswap را تشکیل می دهند. کاربرانی که ارائه دهندگان نقدینگی (LP) نامیده می شوند، ارزش مساوی دو توکن را در یک استخر برای ایجاد بازار اضافه می کنند. آن ها در ازای تأمین وجوه خود، متناسب با سهم خود از کل نقدینگی موجود، از تمامی معاملاتی که در استخر نقدینگی آن ها انجام می شود، کارمزدهای معاملاتی دریافت می کنند.یکی از اولین پروتکل هایی که از استخرهای نقدینگی استفاده کرد Bancor بود، اما این مفهوم با محبوبیت Uniswap توجه کاربران بیشتری را به خود جلب کرد. برخی از صرافی های محبوب دیگر که از استخرهای نقدینگی در اتریوم استفاده می کنند SushiSwap، Curve و Balancer هستند که دارای توکن های ERC-20 هستند. معادل های مشابه در BNB Smart Chain (BSC) PancakeSwap، BakerySwap و BurgerSwap هستند که در آن استخرهای نقدینگی توکن های BEP-20 را ارائه می کنند. در ادامه این مقاله با صرافی تتر همراه باشید تا هر آنچه باید در رابطه با استخرهای نقدینگی بدانید را بخوانید.

استخر نقدینگی چیست و چگونه کار می کند؟

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟

استخر نقدینگی چیست و چگونه کار می کند؟ استخر نقدینگی به کاربران برای قرار دادن دارایی های دیجیتال خود در یک استخر، پاداش می دهد. این پاداش ها می توانند به شکل ارزهای رمزنگاری یا کسری از کارمزدهای معاملاتی از صرافی هایی باشند که دارایی های خود را در آن استخر ارائه می دهند. استخرهای نقدینگی با استفاده از سیستم بازارساز خودکار (AMM) ستون اصلی DEX را تشکیل می دهند. AMM سیستمی است که در آن سرمایهگذاران، یا ارائه دهندگان نقدینگی (LPs)، مقادیر مساوی از استیبل کوین ها و سکه های ارز دیجیتال ( برای مثال ETH/USDC) را به مجموعه اضافه می کنند. به این ترتیب، افراد می توانند با مبادله همان ارزش اتر با USDC یک استیبل کوین را با دیگری مبادله کنند. LP ها ارائه دهندگان نقدینگی، با تجهیز استخرها به توکن هایی که به راحتی در یک بلاک چین قابل مبادله هستند، خدماتی را به خریداران و فروشندگان DEX ارائه می کنند.
استخرهای نقدینگی همبستگی مستقیمی با قیمت معاملات و حجم آنها دارند، بنابراین بر قیمت ارزهای دیجیتال و همچنین حجم معاملات تأثیر می گذارند. توکن هایی که نقدینگی بالاتری دارند، حجم معاملات بالاتر و نوسانات کمتری دارند، در حالی که ارزهای دیجیتال با نقدینگی کم یا بدون نقدینگی، نوسان بیشتری دارند. همانطور که پلتفرم های غیرمتمرکز همچنان به رشد خود ادامه می دهند، استخرهای نقدینگی نیز به بخشی جدایی ناپذیری از بازار کریپتو تبدیل می شوند.

چگونه در استخر نقدینگی شرکت می کنند ؟

استخر نقدینگی Liquidity pool در واقع، قراردادهای هوشمندی است که به معامله گران اجازه می دهد بدون توجه به حضور خریداران یا فروشندگان، توکن ها و ارزهای رمزنگاری معامله کنند. هدف اصلی استخرهای نقدینگی، تسریع معاملات دارایی های دیجیتال است. استخرهای نقدینگی به کاربران اجازه می دهد تا توکن هایی را که در صرافی های بزرگ مانند کوین بیس یا بایننس فهرست نشده اند، معامله کنند. اما چگونه می توان در استخر نقدینگی شرکت کرد؟
دسترسی به استخرهای نقدینگی در پلتفرم های مختلف، متفاوت است. شرکت در برخی از استخرهای نقدینگی کمی پیچیده است و به تخصص بیشتری نیاز دارند، اما برخی دیگر بسیار کاربرپسند هستند و پیوستن به آن ها بسیار آسان است. برای شرکت در یک استخر نقدینگی، اولین قدم ثبت نام برای یک حساب کاربری در پلتفرمی است که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می کند و کیف پول Metamask را به آن پیوند می دهد. در مرحله بعد باید جفت ارز دیجیتال و استخر نقدینگی که می خواهید دارایی رمزنگاری خود را به آن منتقل کنید، تعیین کنید. همچنین، باید تأیید کنید که مقادیر کافی از دو دارایی دیجیتال که قصد سپرده گذاری آنها را دارید، دارا می باشید. سپس، این دو دارایی را برای دریافت توکن های LP خود سپرده گذاری کنید.

نحوه ی کسب درآمد از استخر نقدینگی

یکی از بهترین ویژگی های ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز بودن آنها است. امور مالی غیرمتمرکز، (DeFi) توجه بسیاری از معامله گران را به خود جلب کرده است. استخرهای نقدینگی جزء اصلی یک پلت فرم DeFi یا DEX (صرافی غیرمتمرکز) هستند و بازار DEX را تثبیت می کنند. با به کارگیری تکنیک مناسب، می توانید از استخر نقدینگی Liquidity Pool، درآمد غیرفعالی داشته باشید. در این بخش از مقاله، عملکرد استخرهای نقدینگی و نحوه کسب درآمد آنها به صورت واضح توضیح داده می شود. سوالی که ممکن است حول محور استخرهای نقدینگی مطرح شود این است که چگونه می توان از استخرهای نقدینگی برای کسب سود و شروع سرمایه گذاری استفاده کرد؟ و آیا می توان با استخرهای نقدینگی کریپتو درآمد کسب کرد؟ استخرهای نقدینگی مشوق هایی را برای استفاده از LP ها فراهم می کنند. برخی از استخرهای نقدینگی پاداش بیشتری نسبت به سایرین دارند و با شرکت در آنها، یک معامله گر می تواند توکن های LP، کارمزد معاملات و دارایی های رمزنگاری بیشتری را دریافت کنند. این روش بهینه معامله، استخراج نقدینگی است و زمانی اتفاق می افتد که یک معامله گر حداکثر سود ممکن را از کارمزدهای درون استخر بدست می آورد. هر زمان که یک ارائه دهنده نقدینگی ارز دیجیتال در یک استخر نقدینگی معامله می کند، کارمزدی را بابت سهم خود دریافت می کند. Yield Farming، یکی دیگر از روش های رایج برای کسب سود از استخرهای نقدینگی است و زمانی انجام می شود که معامله گران سهمی از ارزهای دیجیتال را در یک بلاک چین قفل می کنند. با نگه داشتن ارز دیجیتال به جای تعویض آن، LP پاداش های توکن بیشتری دریافت می کند. یک سهام بلند مدت با گذشت زمان توکن های بیشتری جمع آوری می کند. هر چه ریسک در استخر نقدینگی بیشتر باشد، پاداش بالاتری خواهد داشت.

مزایا و معایب استخرهای نقدینگی

مزایای استخرهای نقدینگی

در استخرهای نقدینگی، افراد معامله نمی کنند بلکه مبادلات انجام می دهند؛
بزرگترین مزیت LP ها این است که چالش و مشکلی در مورد اینکه آیا شریکی را پیدا خواهید کرد که ارز دیجیتالی با ارزش مشابه ارز دیجیتال شما داشته باشد، وجود ندارد. استخر نقدینگی، ارزش ارزهای دیجیتال را مطابق با نرخ مبادله تنظیم می کنند. در صرافی های ارز دیجیتال مختلف مانند صرافی تتر، کاربران دارایی هایی را با معامله به دست نمیآورند. بلکه آنها دارایی ها را از یک استخر نقدینگی که از قبل تامین مالی شده است، کسب می کنند.
دومین مزیت استخرهای نقدینگی، امکان نظارت بر جریان استخر نقدینگی می باشد. به این صورت که تریدرها در آن، هزینه های معاملاتی ناشی از مبادلات استخرها را می توانند کاهش و یا افزایش دهند. همچنین می توانند هر زمانی که تمایل داشته باشند، پروتکل مربوط به آن ها را تغییر بدهند. استخر نقدینگی مجموعه ای از وجوه قفل شده در یک قرارداد هوشمند است که ارزش آن به طور خودکار بسته به نرخ ارز به روز می شود.

معایب استخرهای نقدینگی

یکی از اصلی ترین معایب استخرهای نقدینگی، مفهومی به نام ضرر ناپایدار یا Impermanent Loss است. ضرر ناپایدار به معنی ضررهای موقت توکن می باشد. این مشکل زمانی ایجاد می شود که اتفاقاتی مانند نوسان قیمت و هک شدن رخ دهد. برای نمونه، اگر بیت کوین تا بیست درصد کاهش قیمت داشته باشد، سود کمتری نصیب تأمین کنندگان نقدینگی خواهند شد. به این دلیل که آن ها تا بیست درصد از استیبل کوین هایی که در استخر نقدینگی سرمایه گذاری کرده بودند را از دست می دهند. استخرهای نقدینگی با نوسان کمتر احتمال کمتری دارد که با زیان دائمی مواجه شوند.
چالش دیگری که وجود دارد، این است که یک مشکل ساده می تواند منجر به از دست رفتن سرمایه شما برای همیشه شود. از آنجایی که هیچ شخص ثالثی در امور مالی غیرمتمرکز وجود ندارد، متولی دارایی های شما در استخرها قرارداد هوشمند است که اگر اتفاقی برای آن بیفتد، سرمایه شما نیز دچار مشکل شده و کاهش می یابد.

آیا استخرهای نقدینگی ایمن هستند؟

استخرهای نقدینگی، بسیاری از خطرات صرافی های متمرکز را از بین می برند. سرعت، محرمانه بودن، امنیت و سودآوری همگی از مزایای استخر نقدینگی هستند. با این حال، مانند هر سرمایه گذاری مالی، ممکن است خطراتی وجود داشته باشد که باید آن ها را در نظر گرفت و از آنها آگاه بود. در طول نوسانات شدید بازار، استخرهای نقدینگی با خطر زیان ناپایدار مواجه می شوند. این زمانی رخ می دهد که قیمت دارایی هایی که به یک استخر نقدینگی سپرده می شود کاهش می یابد. استخر نقدینگی همچنان باید از تعادل نسبت نقدینگی اطمینان حاصل کند. اگر یک ارائه دهنده نقدینگی رمزارز خود را پیش از افزایش ارزش آن خارج کند، سود بیشتری را از دست خواهد داد. با وجود این ریسک ها، استخرهای نقدینگی همچنان بسیار امن تلقی می شوند و در هر شرایطی سود بالایی دارند. اما، استفاده از استراتژی های مدیریت ریسک پیش از سرمایه گذاری در هر ارز دیجیتال بسیار مهم است.

معرفی صرافی پنکیک سواپ + آموزش کار با پنکیک سواپ

برای افرادی که با ارزهای دیجیتال آشنایی ندارند پنکیک سواپ یک نام بامزه است و احتمالا آنها را به یاد خوراکی خوشمزه پنکیک خواهد انداخت، اما برای فعالان ارز دیجیتال، پنکیک معنایی فراتر از خوراکی و غذا خواهد داشت. پنکیک سواپ در حوزه‌ی کریپتو یک پلتفرم معاملاتی آنلاین است. برای آشنایی بیشتر با صرافی پنکیک سواپ، ویژگی‌ها، خرید و فروش در این پلتفرم و توکن بومی تا انتهای مقاله با پینگی همراه باشید.

پنکیک سواپ علیرغم نام بامزه آن یک شوخی نیست و به عنوان یک پلتفرم که به طور منظم حجم معاملات روزانه در ۲۴ ساعت بیش از ۱۰۰ میلیون دلار است به عنوان یکی از محبوب ترین برنامه‌های غیر متمرکز در تمام دوره‌ها شناخته می‌شود. این پلتفرم توانست در کمتر از یک سال به صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر زنجیره هوشمند بایننس تبدیل شود.

پنکیک سواپ چیست؟

پنکیک سواپ علیرغم نام بامزه آن یک شوخی نیست و به عنوان یک پلتفرم معاملاتی با حجم معاملاتی روزانه ۱۰۰ میلیون دلار شناخته می‌شود. این پلتفرم به عنوان یک صرافی غیرمتمرکز در تمامی دوره‌ها شناخته می‌شود. با افزایش محبوبیت، پلتفرم پنکیک سواپ توانست در کمتر از یک سال به صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر زنجیره هوشمند بایننس تبدیل شود.

پنکیک سواپ یک صرافی غیرمتمرکز برای مبادله توکن‌های BEP-20 است. اگر با صرافی یونی سواپ و سوشی سواپ آشنا هستید، درک صرافی پنکیک سواپ برای شما مشکل نخواهد بود. این سه صرافی از نظر رابط کاربری به یکدیگر شباهت بسیاری دارند. تفاوت این صرافی با یونی سواپ در این است که به جای بلاک چین اتریوم بر روی زنجیره هوشمند بایننس اجرا می‌شود. شما در این صرافی ارز دیجیتال آنلاین بدون واسطه معامله می‌کنید.

برخلاف صرافی‌های ارز دیجیتال متمرکز رایج متمرکز مانند بایننس و کوین‌بیس که توسط یک نهاد مرکزی اداره می‌شوند، شما می‌توتنید در صرافی‌های غیرمتمرکز بدون نیاز به واسطه معامله کنید. بسیاری از این صرافی‌های غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم (مرکز فعالیت دیفای) هستند.

با این حال، همانطور که بلاک چین های قرارداد هوشمند رقیب در حال افزایش هستند، صرافی‌های غیرمتمرکز با ویژگی‌های منحصر به فرد وارد بازار می‌شوند. به دلیل این که پنکیک سواپ به جای اتریوم بر روی زنجیره هوشمند بایننس ساخته شده است، کارمزدهای معاملاتی بسیار کمتری ارائه می‌دهد. زنجیره هوشمند بایننس جدیدتر و کمتر هزینه‌تر از اتریوم است. صرافی پنکیک سواپ سر وصدای زیادی در بازار رمز ارزها ایجاد کرده است.

صرافی پنکیک سواپ چیست؟

صرافی پنکیک سواپ از یک مدل بازارساز خودکار (AMM) استفاده می‌کند. شما می‌توانید دارایی‌های خود را در این پلتفرم معامله کنید. دفترچه سفارش در این پلتفرم وجود ندارد؛ یعنی نمی‌توانید منتظر باشید تا یک خریدار یا فروشند با قیمت پیشنهای شما پیدا شود، در عوض استخرهای نقدینگی وجود دارند که شما می‌توانید در آنها معامله کنید.

استخر نقدینگی (liquidity pool) شامل دارایی‌های سایر کاربران است. کاربران رمز ارزهای خود را به استخر نقدینگی واریز می‌کنند و در ازای این کار توکن دریافت می‌کنند. همچنین آنها این توکن‌ها را به عنوان بخشی از درآمد دریافت خواهند کرد. شما می‌توانید نقدینگی بیشتری به این استخرها واریز کنید و در ازای آن پاداش دریافت کنید.

پنکیک سواپ همچنین به شما امکان می‌دهد تا توکن حاکمیت خود یعنی توکن CAKE را فارم کنید.

در فارم، می‌توانید توکن‌های LP خود را به استخر نقدینگی واریز کنید و آنها را در طی یک فرآیند قفل کنید و در ازای آن توکن CAKE پاداش بگیرید. در ادامه به طور مختصر به شما می‌گوییم که کدام توکن‌های را می‌توانید به استخر وایز کرده و قفل کنید:

• CAKE – BNB LP
• BUSD – BNB LP
• BETH – ETH LP
• USDT – BUSD LP
• USDC – BUSD LP
• DAI – BUSD LP
• LINK – BUSD LP
• TWT – BNB LP

با این حال، پاداش‌ها به اینجا ختم نمی‌شود! همچنین با قرار دادن توکن CAKE در استخرهای SYRUP می‌توانید درآمد بیشتری کسب کنید.

شما مقداری وجوه برای دریافت توکن های LP واریز می‌کنید و از آنها برای فارم توکن CAKE استفاده می‌کنید. از این طریق، می‌توانید توکن CAKE خود را به اشتراک بگذارید و از طریق استخرهای ویژه، توکن‌های دیگری را به عنوان پاداش دریافت کنید.

SYROP، بزرگترین استخر نقدینگی، به سادگی برای توکن CAKE است، جایی که می توانید ارز CAKE خود را برای کسب توکن بیشتر در آن قرار دهید! اما توکن‌های دیگری هم وجود دارد که می‌توانید با فارم کردن ارز دیجیتال CAKE به دست آورید. این صرافی کاربردهای دیگری هم دارد که به آنها می‌پردازیم.

موارد استفاده از صرافی پنکیک سواپ

اگر تا به حال به صفحه pancakeswap.finance مراجعه کرده باشید متوجه می‌شوید تا زمانی که بر روی بازکردن قفل کیف کلیک نکنید به بسیاری از ویژگی‌های صرافی دسترسی نخواهید داشت. اگر بر روی این گزینه کلیلک کنید مواردی مانند کیف پول متامسک، تراست ولت، کیف پول زنجیره بایننس و غیره را مشاهده خواهید کرد. شاید این سوال برای شما ایجاد شود که مگر متامسک کیف پول اتریوم نیست؟

بسیار خوب ما پاسخ این سوال را برای شما روشن خواهیم کرد. بله متامسک یک کیف پول مبتنی بر اتریوم است اما زنجیره هوشمند بایننس به گونه‌ای طراحی شده است که می‌توانید از این ولت برای تعامل با برنامه‌های غیرمتمرکز مبتنی بر زنجیره هوشمند بایننس استفاده کنید. هنگامی که متامسک را به صرافی متصل کردیدمی‌توانید قفل کیف پول خود را باز کنید و به اطلاعات بیشتری دسترسی داشته باشید. حال با یکدیگر ویژگی‌های صرافی پنکیک سواپ را بررسی خواهیم کرد.

افزایش نقدینگی

برای فارم کردن توکن‌های CAKE، ابتدا باید مقداری نقدینگی به صرافی اضافه کنید.

در صرافی در نوار کناری سمت چپ به قسمت Trade بروید، سپس روی Liquidity کلیک کنید، Add Liquidity را بزنید و جفت رمزی را که قصد استیک آن را دارید، انتخاب کنید. قبل از افزودن نقدینگی به یک استخر، مطمئن شوید که اطلاعات کافی برای جلوگیری از ضررهای احتمالی دارید. پس از اطمینان بر روی افزودن نقدینگی به پنکیک سواپ کلیک کنید.

فارمینگ

پس از اینکه توکن‌های خود را از استخر نقدینگی دریافت کردید، لازم است تا ارزهای خود را استیک کنید و از این طریق درآمد بدست آورید. به قسمت Farms بروید و توکنی را که با توکن های LP شما مطابقت دارد، انتخاب کنید.

همانند توکن‌های ERC-20، باید توکن‌های BEP-20 را تأیید کنید. این تایید مانند یک قراداد عمل می‌کند که از با آن دارایی‌های خود را به استخر نقدینگی واریز می‌کنید. پس از تایید قرارداد یک پنجره باز می‌شود و از شما می‌خواهد که تراکنش را تایید کنید. در این پنجره همچنین مقدار کارمزد پرداختی را می‌توانید مشاهده کنید.

پس از تایید تراکنش، مقدار توکنی را که قصد استیک کردن آن را دارید وارد کرده و بر روی گزینه‌ی تایید بزنید. شما می‌توانید در هر زمانی مقدار توکن‌های استیک شده و پاداش را مشاهده کنید. اگر قصد برداشت پاداش را دارید بر روی “Harvest” بزنید و دوباره بر روی “confirm” کلیلک کنید.

استیکینگ

پس از دریافت توکن CAKE می‌توانید آن را در استخرهای SYRUP قرار دهید. به بخش Pools بروید، در این قسمت استخرهایی را که می‌توانید توکن‌های خود را در آن استیک کنید، ببینید.

شما با استیکینگ توکن CAKE در استخر SYRUP پاداش دریافت خواهید کرد.

یک بار دیگر، باید برداشت توکن های خود را تأیید کنید. برای انجام این کار روی Approve CAKE بزنید. پس از تایید مقدار توکنی که قصد استیک آن را دارید، وارد کنید.

اکنون که ارز دیجیتال CAKE استیک شده است، توکن پاداش استخر را به صورت غیر فعال به دست خواهید آورد. اگر می‌خواهید جوایز خود را نقد کنید، روی Harvest کلیک کنید.

توکن‌های NFT صرافی پنکیک سواپ

آیا قصد دارید کارهای بیشتری در صرافی پنیکیک سواپ انجام دهید؟ شما می‌توانید با استفاده از توکن‌های NFT به ویژگی‌های بیشتری در این صرافی دست پیدا کنید.

می‌توانید از دارندگان توکن NFT بر روی زنجیره هوشمند بایننس باشید. اگر به یکی از دارندگان NFT تبدیل شوید، می‌توانی آنها را جمع بندی استخر نقدینگی با توکن CAKE معادل ارزش توکن‌های غیرمثلی مبادله کنید یا یک کالای منحصر به فرد را در کیف پول خود نگهدارید. چگونه می‌توان توکن NFT بدست آورد؟ باید ثبت نام کنید و در لیست برندگان NFT قرار بگیرید. برندگان به صورت تصادفی انتخاب می‌شوند.

تا این قسمت از مقاله به بررسی صرافی پینکی سواپ پرداختیم در ادامه کار با این صرافی را به شما آموزش خواهیم داد، پس همراه ما باشید.

نحوه کار با صرافی پنکیک سواپ

همانطور که در بالا توضیح داده شد، مبادله‌ی توکن‌ها از جمع بندی استخر نقدینگی طریق استخرهای نقدینگی بین جفت رمز ارز معاملاتی انجام می‌شود. کاربران می‌توانند بدون واسطه یک توکن را با دیگری مبادله کنند، در حالی که سایر کاربرانی که توکن‌های خود را در استخرهای نقدینگی قرار می‌دهند، سهمی از پاداش‌های حاصل از تراکنش‌ها را به دست می‌آورند.

با این حال، این تنها بخشی از تجربه کلی پنکیک سواپ است. این صرافی غیرمتمرکز همچنین به شما امکان می‌دهد کوین‌های خود را در استخرهای SYRUP استیک کنید. برای مثال، می‌توانید ارز دیجیتال CAKE، توکن بومی پنکیک سواپ را به اشتراک بگذارید و در طول زمان، توکن بیشتری کسب کنید. حتی یک گزینه استیکینگ خودکار وجود دارد که توکن شما را به صورت ساعتی استیک می‌کند و به طور مداوم به شما پاداش می‌دهد.

صرافی پنکیک سواپ تجربیاتی شبیه به بازی ارائه می‌دهد. این تجربیات یا ویژگی‌ها عبارتند از شرط بندی در مورد افزایش یا کاهش قیمت بایننس کوین (BNB) در یک بازه زمانی محدود. همچنین دارای یک ویژگی قرعه کشی است که به کاربران امکان می‌دهد بلیط را به امید برنده شدن در سود بزرگ توکن CAKE بخرند. به علاوه این صرافی غیرمتمرکز مجموعه گسترده ای از توکن های NFT کلکسیونی با تم خرگوش را برای خرید ارائه می‌دهد. همچنین عرضه اولیه فارم (IFO) وجود دارد که به شما امکان می‌دهد، توکن‌های تازه عرضه شده را خریداری کنید.

جمع بندی

پنکیک سواپ بزرگترین پروژه بازارساز خودکار در زنجیره هوشمند با برخی ویژگی‌های جدید است. ممکن است اتریوم پروژه دیفای را آغاز کرده باشد اما ممکن است ویژگی‌هایی که صرافی پنکیک سواپ ارائه می‌دهد، به زودی در سایر شبکه‌ها و بلاک چین‌ها عرضه شود.