حد ضرر شناور یعنی چه؟

حد ضرر شناور یعنی چه؟

۱۱ مهر ۰۱ - ۱۷:۱۱

شرکت کشتیرانی دریای خزر ضمن تکذیب خبر توقیف شناور ایرانی، اعلام کرد: شناور ایرانی که از مبدأ بندر انزلی عازم بندر آکتائو قزاقستان بوده، به دلیل بدی شرایط جوی مجبور به توقف موقت در یکی از بنادر باکو در کشور آذربایجان شده است.

ایلنا نوشت: شرکت کشتیرانی دریای خزر ضمن تکذیب خبر توقیف شناور ایرانی، اعلام کرد: شناور ایرانی که از مبدأ بندر انزلی عازم بندر آکتائو قزاقستان بوده، به دلیل بدی شرایط جوی مجبور به توقف موقت در یکی از بنادر باکو در کشور آذربایجان شده است.

شرکت کشتیرانی دریای خزر در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: شناور متعلق به شرکت کشتیرانی دریای خزر که از مبدأ بندر انزلی عازم بندر آکتائو قزاقستان بوده، به دلیل اوضاع نامساعد جوی و سرعت بالای وزش باد در مسیر، مجبور به توقف و پهلوگیری در یکی از پناهگاه‌های جنوب آذربایجان و باکو شده و به محض مساعد شدن اوضاع جوی به مسیر خود ادامه خواهد داد.

در این اطلاعیه آمده است، ایمیل‌های رسمی از سوی فرمانده کشتی به شرکت کشتیرانی دریای خزر ارسال شده که در آن رسماً به قسمت ایمنی و کنترل کیفی ناوگان اعلام شده است که به دلیل شرایط نامساعد جوی، توقف در یک پناهگاه امن را صورت خواهد داد و از روز گذشته (۱۰ مهرماه ۱۴۰۱) در لنگرگاه لنگر انداخته است.

بر این اساس، شناور ایرانی متعلق به شرکت کشتیرانی دریای خزر به هیچ عنوان توقیف نشده و پس از بهبود شرایط جوی، به مسیر خود به مقصد بندر آکتائو قزاقستان ادامه خواهد داد.

PnL در ترید رمز ارزها چیست؟

کلمه PnL که مخفف عبارت”profit and loss” به معنی محاسبه سود و زیان است. P در این کلمه مخفف Profit و به معنی سود، L مخفف کلمه Loss و به معنی زیان و کلمه N مخفف And است. در برخی مراجع این کلمه به صورت P&L نشان داده می‌شود. در بازار رمز ارز ها نیز مانند دیگر انواع بازارهای مالی، نوسانات زیادی وجود دارد پس سود و زیان تنها در صورتی میتواند از حالت بالقوه (محقق نشده) تبدیل به حالت بالفعل و واقعی شود که توکن های خریداری شده به فروش برسند.

مفهوم PnL در ترید رمز ارزها چیست؟

PnL یک مفهوم پر کاربرد در دنیای ارزهای دیجیتال است،در اصلاح برای بیان تغییرات بالانس معامله گران به کار می‌رود. به عبارت دیگر PnL به معنی سود یا زیانی است که شاید هنوز معامله گر آن را برداشت کرده یا نکرده باشند. به همین دلیل است که به PnL سود و زیان تحقق یافته یا تحقق نیافته نیز گفته می شود.

در این مقاله ، یاد می ‌گیرید که چگونه بین سود و زیان‌های تحقق‌یافته یا محقق نشده خود تمایز قائل شوید و در برنامه‌ریزی ها و تصمیمات بعدی خود از این موضوع بهره بگیرید.

مفهوم تحقق یافتگیِ سود در PnL

سود و زیان همان چیزی است که سرمایه گذاران هنگام معامله دارایی های دیجیتال به آن توجه می کنند. ممکن است سرمایه‌گذاری ها روی کاغذ سودآور باشند، اما اگر دارایی های خود را هرگز نفروشید، سود واقعی بدست نیاورده اید. دقیقاً به همین دلیل است که باید با مفهوم PnL یا همان یا سود و زیان تحقق یافته و تحقق نیافته بیشتر آشنا شوید.

وقتی ارزش یک ارز دیجیتالی که شما مالک آن هستید افزایش پیدا می ‌کند، نوعی تردید در شما شکل می‌گیرد و از خود سوال خواهید کرد که آیا توکن های خود را بفروشم و سود خود را برداشت کنم یا صبر کنم تا سود بزرگترین بدست بیاورم. یک ضرب‌المثل در Wall Street وجود دارد که برای بازار کریپتو هم صدق می کند. این ضرب المثل می گوید «گاوها پول می ‌گیرند، خرس‌ها هم پول می ‌گیرند اما خوک‌ها سلاخی می ‌شوند» در فرهنگ های مختلف، خوک نمادی از حرص و طمع بیش از حد است. منظور از این ضرب المثل این است که در بازارهای مالی هرگز حریص نباشید. این توصیه خوبی است، اما گفتن آن آسان تر از انجام دادنش است.

سودهای تحقق یافته چه تفاوتی با سودهای تحقق نیافته دارند؟

هنگامی که یک سرمایه گذار ارز دیجیتال، دارایی خود را میفروشد ضرر یا سود کسب می کند که به عنوان ضرر یا سود تحقق یافته شناخته می شود. به همین ترتیب، هر گونه سود یا زیان جاری در دارایی کریپتو، یک سود یا زیان تحقق نیافته در نظر گرفته می شود.

به طور معمول، سرمایه گذاران سود یا زیان تحقق نیافته خود را برای افزایش قیمت آینده نگه می دارند. هنگامی که سود مورد انتظار به دست آمد، آنها می توانند به راحتی سرمایه گذاری را نقد کنند. در آن زمان، سود محقق نشده به سود تحقق یافته تبدیل می شود.

به طور خلاصه، تا زمانی که دارایی های خود را نفروشید، چیزی از سرمایه گذاری خود به دست نمی آورید. به محض اینکه دارایی خود را بفروشید، سود یا زیان سرمایه گذاری ها تبدیل به واقعیت می‌شود. بنابراین، اگر می ‌خواهید یک سرمایه‌گذار ارز دیجیتال موفق باشید، درک مقدار کل سود و زیان برای شما بسیار مهم است. سخت ترین بخش در مورد تجارت کریپتو این است که بدانید چه زمانی باید پول خود را نقد کنید.

رابطه مالیات پرداختی با تحقق یافتگی سود و زیان

مهمترین جنبه سود تحقق یافته این است که بسته به حوزه قضایی، می تواند مشمول مالیات بر عایدی سرمایه باشد. وقتی هر ابزار مالی را برای سود می فروشید، باید برای آن حد ضرر شناور یعنی چه؟ مالیات بپردازید. برعکس، اگر در فروش هر دارایی ضرر کنید، می توانید مالیات بر عایدی سرمایه را از تعهد مالیاتی خود کسر کنید. در بسیاری از کشور ها بر اساس سود یا زیان تحقق یافته، مالیات بر درآمد تریدرهای کریپتو اعمال می‌شود.

به عنوان مثال، اگر خانه ای را بخرید که 100000 دلار ارزش دارد و پس از مدتی آن را به قیمت 120000 دلار بفروشید، 20000 حد ضرر شناور یعنی چه؟ دلار سود واقعی خواهید داشت. این سود تحقق یافته مشمول مالیات بر عایدی سرمایه است. از طرف دیگر، اگر همان خانه را به قیمت 80000 دلار بفروشید، 20000 دلار ضرر خواهید داشت. در این صورت، شما فرصتی دارید که مالیات بر عایدی سرمایه را از محاسبه مالیات بر درآمد خود کسر کنید.

یک مثال برای PnL تحقق یافته:

همان طور که گفتیم PNL به سود یا زیان تحقق یافته، در هنگام خروج از یک موقعیت معاملاتی اشاره دارد. PnL تحقق یافته در واقع مجموع کل سود یا زیان حاصل از تفاوت قیمت و همچنین کارمزد تراکنش ها است. به عبارت دیگر کارمزدها و تمام هزینه های واریز و برداشت و … در عدد نهایی PnL تحقق یافته تاثیر داده میشوند. در نهایت PnL تحقق یافته که PnL بسته نیز نامیده می‌شود عددی واقعی است که به موجودی کیف پول، اضافه یا از آن کسر می شود.

به عنوان مثال، شخصی به نام آنا، به موقعیت خرید 1 بیت کوین با قیمت 40000 دلار وارد شده است. قیمت بیت کوین تقریباً 10000 دلار افزایش می یابد و او تصمیم می گیرد سود خود را برداشت کند. این شخص موقعیت خود را در 50 هزار دلار می بندد اما به دلیل کارمزد ها در مجموع 9600 دلار، سود تحقق یافته خود را دریافت می‌کند.

نحوه محاسبه سود و زیان تحقق نیافته و یک مثال در این رابطه

سود یا زیان تحقق نیافته سود یا زیان شناور است که قبل از فروش هر ابزار مالی به دست می آید. به محض خرید یک ابزار مالی توسط سرمایه گذار، به دلیل نوسانات قیمت، سود یا زیان وجود خواهد داشت. سود یا زیان حاصل حد ضرر شناور یعنی چه؟ از این نوسانِ قیمت تا زمانی که ابزار مالی فروخته نشود، سود یا زیان تحقق نیافته است.سود یا زیان تحقق نیافته سود یا زیان بالقوه ای است که سرمایه گذار از فروش هر سرمایه گذاری به دست می آورد.

روش محاسبه سود یا زیان تحقق نیافته ساده است. سرمایه گذاران ارزش فعلی دارایی را با ارزش اولیه آن مقایسه می کنند تا سود یا زیان تحقق نیافته را محاسبه کنند. اگر ارزش فعلی دارایی بیشتر باشد، سود محقق نشده و اگر کمتر باشد، ضرر محقق نشده داریم.

سرمایه گذاری در بیت کوین مثال کاملی از سود یا زیان تحقق نیافته به ما می دهد. برای مثال، اگر 1 بیت کوین را به قیمت 20000 دلار خریداری کنید و سرمایه گذاری خود را تا زمانی که قیمت بیت کوین به 60000 دلار برسد نگه دارید، 40000 دلار سود کسب کرده اید. این سود، محقق نشده است زیرا شما هنوز سرمایه خود را نفروخته اید. هنگامی که شما پول سرمایه گذاری شده را بفروشید و دریافت کنید، به سود یا زیان واقعی با سود تبدیل می شود.

فرمول سود و زیان تحقق نیافته (pnl)

می ‌توانیم فرمول محاسبه سود یا زیان محقق نشده را به صورت زیر ساده کنیم:

ارزش فعلی بازار – ارزش اولیه = سود تحقق نیافته یا زیان تحقق نیافته

اگر مقدار بدست آمده با این محاسبه مثبت باشد، سود محقق نشده داریم و اگر عدد حاصل منفی باشد، زیان محقق نشده وجود دارد.بسیاری از تریدر های ارزهای دیجیتال برای مدت ها سود و زیان تحقق نیافته خود را به امید کسب سود بیشتر نقد نمی‌کنند.

نحوه محاسبه سود و زیان تحقق یافته (pnl)

سود و زیان تحقق یافته، نیاز به محاسبه ندارد زیرا اکثر پلتفرم های معاملاتی، خود آن را حساب می‌کنند تنها کافیست که بازه زمانی مورد نظر را انتخاب کنید و اگر سود محقق شده داشته باشید پلتفرم، عدد آن را به بالانس شما اضافه می کند. در صورت داشتن زیان محقق شده نیز عکس این اتفاق می افتد یعنی میزان زیان از موجودی تریدر کسر می شود.

فایدۀ دانستن سود و زیان محقق شده یا محقق نشده

مدیریت سرمایه گذاری ها

با دانستن سود و زیان محقق شده، متوجه می شوید که در یک دوره زمانی خاص در معاملات خود موفق بوده‌اید یا نه. درک این موضوع سبب می شود به شکل فعلی به سرمایه گذاری های آینده ادامه دهید با اینکه در صورتی که احساس می کنید موفق نبوده اید در پلن معاملاتی خود بازنگری خواهید کرد. این بازنگری از زیان های بیشتر، جلوگیری می‌کند و ضعف های پلن معاملاتی را اصلاح خواهد کرد.

درک زمان درست خروج از معاملات

سود یا زیان تحقق نیافته سود یا زیان شناور است که قبل از فروش هر ابزار مالی به دست می آید. به محض خرید یک ابزار مالی توسط سرمایه گذار، به دلیل نوسانات قیمت، سود یا زیان وجود خواهد داشت. سود یا زیان حاصل از این نوسانِ قیمت تا زمانی که ابزار مالی فروخته نشود، سود یا زیان تحقق نیافته است.سود یا زیان تحقق نیافته سود یا زیان بالقوه ای است که سرمایه گذار از فروش هر سرمایه گذاری به دست می آورد.

روش محاسبه سود یا زیان تحقق نیافته ساده است. سرمایه گذاران ارزش فعلی دارایی را با ارزش اولیه آن مقایسه می کنند تا سود یا زیان تحقق نیافته را محاسبه کنند. اگر ارزش فعلی دارایی بیشتر باشد، سود محقق نشده و اگر کمتر باشد، ضرر محقق نشده داریم.

سرمایه گذاری در بیت کوین مثال کاملی از سود یا زیان تحقق نیافته به ما می دهد. برای مثال، اگر 1 بیت کوین را به قیمت 20000 دلار خریداری کنید و سرمایه گذاری خود را تا زمانی که قیمت بیت کوین به 60000 دلار برسد نگه دارید، 40000 دلار سود کسب کرده اید. این سود، محقق نشده است زیرا شما هنوز سرمایه خود را نفروخته اید. هنگامی که شما پول سرمایه گذاری شده را بفروشید و دریافت کنید، به سود یا زیان واقعی با سود تبدیل می شود.

تعیین حدود زیان و سود در سبد سرمایه گذاری

بسیاری از سرمایه گذارانِ بازار کریپتوکارنسی، چندین رمز ارز را با هم خریداری می کنند و این افراد نمی‌توانند یک حد ضرر یا سود واحد برای همه این موجودی، تعیین کنند که آنها را به صورت لحظه ای از بازار، خارج کند. اما به کمک مفهوم PnL می توان یک حد زیان یا سود ذهنی برای خود ساخت. این کار سبب می شود اگر بازار نزولی شد، بیش از حد به سرمایه ما صدمه نزند و اگر صعودی شد بدانیم که به چه مقدار سود قناعت می کنیم تا سود خود را به موقع برداشت کنیم.

مثلا یک تریدر 1000 دلار سرمایه در بازار ارزهای دیجیتال دارد و تنها توان 10% زیان دارد زیرا بخشی از پول خود را از افراد دیگری قرض گرفته و اگر بیش از این زیان کند نمی تواند پول آنها را پس بدهد پس به کمک PnL یک حد زیان 10 درصدی برای سبد توکن های خود تعیین می کند. برای این کار تنها کافیست وقتی مجموع ارزش کل توکن های خریداری شده وی به 900 دلار رسید تمام آنها را بفروشد و از بازار خارج شود.

استفاده از PNL برای کاهش میزان مالیات پرداختی

در بسیاری از کشورها قوانین سفت و سختی برای پرداخت مالیات وجود دارد. این قوانین حتی شامل افرادی هم می شود که در صرافی‌های ارز دیجیتال، اقدام به خرید و فروش رمز ارز می کنند. این افراد باید به ازای هر گونه درآمدی که از بازار رمز ارز ها دارند مقداری مالیات نیز به دولت پرداخت کنند. در این کشورها هرچه تعداد دفعات خروج از بازار بیشتر باشد به عبارت دیگر هرچه تریدر سود یا زیان خود را بیشتر به حالت تحقق یافته تبدیل کند باید مالیات بیشتری پرداخت کند.

پس اگر افراد با مفهوم PNL آشنا باشند می توانند سود یا زیان خود را بیشتر به صورت شناور یا همان تحقق نیافته نگه دارند یعنی معاملات خود بیشتر به صورت باز نگه دارند. در این صورت در مجموع، مالیات کمتری به دولت پرداخت خواهند کرد.

محاسبه PNL برای انواع مختلف معاملات کریپتوکارنسی

در بازار ارزهای دیجیتال روشهای مختلفی برای ترید رمز ارز ها وجود دارد از جمله معاملات اسپات، مارجین و پرپشوال. در معاملات اسپات ارزهای دیجیتال نحوه محاسبه سود و زیان تحقق یافته یا تحقق نیافته آسانتر از معاملات پرپشوال است زیرا در معاملات اسپات تنها نیاز به منها کردن قیمت فعلی از قیمت اولیه داریم. اما در معاملات پرپشوال باید علاوه بر انجام این تفاضل در صورت استفاده از اهرم، عدد اهرم را نیز در عدد تفاضل تاثیر دهیم.

کلام آخر

در پایان باید گفت درک مفهوم PNL می تواند در تصمیم های معاملاتی تریدرهای کریپتوکارنسی نقش مهمی را ایفا کند زیرا به آنها کمک می کند نقاط خروج دقیق تری را برای معاملات خود تعیین کنند. همچنین به تریدر ها کمک می کند در صورتی که در زیان هستند با تعیین یک حد ضرر معقول، جلوی از دست رفتن تمامی سرمایه خود را بگیرند و با یک زیان معقول از بازار خارج شوند. نقش درک PNL در بازار های صعودی نیز بسیار مهم است. در یک بازار صعودی، افراد غالبا گرفتار طمع می شوند و به امید واهی سودهای نجومی توکن های خود را نمی فروشند. در بسیاری از موارد بازار نه تنها سودهای نجومی به افراد هدیه نمی دهد بلکه پس از مدتی مسیر رفته را باز می گردد و کل سودهایی را که به تریدر ها داده است پس می گیرد. اگر تریدرها یک حد سود معقول برای خود تعیین کنند کار عاقلانه تری انجام داده اند.

۲ روش آسان برای اضافه کردن تریلینگ استاپ لاس در متاتریدر ۴

آیا به عنوان کاربر متاتریدر ۴، لازم است یک تریلینگ استاپ لاس (حد ضرر متحرک) به سفارشات خود اضافه کنید؟ اگر اینطور است، خوش شانس هستید! در این مقاله من می‌خواهم دو روش ساده برای اضافه کردن یک تریلینگ استاپ لاس MT4 (متاتریدر ۴) به شما نشان دهم. تریلینگ استاپ لاس یکی از بخش ‌های اصلی در بسیاری از سیستم‌ های معاملاتی است. تریلینگ استاپ لاس از شما در برابر ضررهای غیر ضروری محافظت می‌کند، و می‌تواند به شما کمک کند تا حرکت‌ های بزرگ قیمت را در زمان بی ‌ثباتیِ بازار کنترل کنید. استفاده از تریلینگ استاپ لاس برای همه تکنیک ‌های معاملاتی مناسب نیست. تریلینگ استاپ لاس در تکنیک‌ های اسکالپینگ بهتر عمل می‌کند، اما بسیاری از معامله ‌گران ترجیح می‌ دهند در جایی که معمولاً سود می‌برند، یک تریلینگ استاپ لاس اضافه کنند.

روش استفاده از تریلینگ استاپ لاس MT4

اولین روش، استفاده از برنامه تریلینگ استاپ MT4 است. برای انجام این کار، فقط کافی است در پنجره “ترمینال” (که با کلید میانبر Ctrl + T باز میشود)، بر روی سفارشی که می‌خواهید تریلینگ استاپ لاس را به آن اضافه کنید، کلیک راست کنید. گزینه “تریلینگ استاپ” را انتخاب کنید. مقدار دلخواه تریلینگ استاپ خود را از منوی از پیش تعیین شده انتخاب کرده یا گزینه “سفارشی” را انتخاب کنید. توجه: ارزش هر نقطه یک دهم یک پیپ است، بنابراین برای افزودن یک تریلینگ استاپ ۱۰ پیپی به سفارش خود، باید مقدار مخصوص ۱۰۰ پیپ را وارد کنید. با استفاده از تریلینگ استاپ MT4، وقتی قیمت به نفع شما و با توجه به مقدار پیپی که تنظیم کرده‌ اید حرکت می‌کند، توقف ضرر شما عملاً به نقطه سر به سر رسیده است. از طرف دیگر، وقتی قیمت به نفع شما حرکت می‌کند، توقف ضررتان به همان مقدار حرکت می‌ کند. مثال: وقتی شما یک تریلینگ استاپ سفارشی به ارزش ۲۰۰ پوینت تعیین می‌کنید، به شما یک تریلینگ استاپ ۲۰ پیپ می‌دهد. اگر قیمت، ۲۰ پیپ به نفع شما حرکت کند، توقف ضرر شما به نقطه سر به سر می‌رسد. اگر هیچ پوینت جدیدی بدست نیاید، توقف ضرر شما جابجا نخواهد شد. اگر قیمت همچنان به نفع شما حرکت کند، توقف ضررتان تا ۲۰ پیپ بعد قیمت ادامه خواهد داشت. اگر قیمت در نهایت ۴۰۰ پوینت (۴۰ پیپ) به نفع شما حرکت کند، توقف ضررتان در ۲۰+ پیپ خواهد بود (۴۰ پیپ به نفع شما منهای ۲۰ پیپ تریلینگ استاپتان). هنگام استفاده از این روش، نمی‌توانید توقف ضرر خود را به نقطه سر به سر واقعی برسانید زیرا نمی‌توانید مقدار مشخصی پیپ (مثلاً ۲ یا ۳) را برای تأمین هزینه‌ های معاملاتی خود بدست آورید. همچنین لازم به ذکر است که تریلینگ استاپ MT4، به باز بودن پلتفرم معاملاتی ‌تان متکی است. این کار مثل یک توقف ضرر عادی نیست و توسط سرور کارگزار شما انجام نمی‌شود. با استفاده از EA، یک تریلینگ استاپ لاس به متاتریدر ۴ اضافه کنید به نظر من EA ها یا همان Expert Advisors، روش تقریباً بهتری برای اضافه کردن یک تریلینگ استاپ لاس MT4 هستند. تعداد زیادی اکسپرت ادوایزرِ (EA) مدیریت معاملات وجود دارد که می‌توانند تریلینگ استاپ‌ ها را برای شما کنترل کنند. موردی که من برای اینجا انتخاب کردم، در مقایسه با سایر EA های مدیریت معاملاتی، نسبتاً ساده‌ تر است و این سادگی می‌تواند خوب باشد. EA که من بارگذاری کرده‌ ام، یک تریلینگ استاپ ساده را با چند آپشن بیشتر نسبت به تریلینگ استاپ MT4 اصافه میکند. همچنین یک ویژگی در آن وجود دارد که باعث می‌شود حتی هنگام قفل کردن مقدار مشخصی پیپ (که می تواند برای تأمین هزینه اسپرد و یا کمیسیون شما مفید باشد) ، توقف ضررتان به نقطه سر به سر برساند. برای استفاده از هر EA که سطوح معاملاتی شما را تنظیم می‌کند، باید اجازه معامله خودکار بدهید. برای کار با این EA و اکثر EA های دیگر، باید واردات DLL را نیز مجاز کنید. تنظیمات پیش‌فرض پلتفرم متاتریدر ۴ شما باید به این صورت باشد. برای بررسی تنظیمات، به بخش “گزینه ها” بروید (با استفاده از کلیدهای میانبر Ctrl + O یا از قسمت گزینه‌ها > ابزار). مطمئن شوید که در تب “اکسپرت ادوایزر”، تیک “اجازه معامله خودکار” و “اجازه واردات DLL” زده شده باشد (تصویر بالا را ببینید). توجه: شما همچنین می‌توانید این تنظیمات را در تب “پر کاربرد” EA اعمال کنید، اما تنظیم آن از طریق EA باید هر بار که EA به نمودار اعمال می‌شود، انجام شود.

پشت پرده گرانی مرغ چیست؟

قیمت مرغ در روزهای اخیر برخلاف وعده دولت مبنی بر اصلاح قیمت و ابلاغ به واحدهای توزیع افزایش یافت این درحالی است که مسئولان افزایش قیمت مرغ بیشتر از نرخ اعلام شده در شهریورماه سال‌جاری به قرار هر کیلو حدود۴۶ تومان را خارج از توان مردم و کشش بازار ذکر کرده بودند اما قیمت مرغ آن سر به فلک کشید و به حدود هر کیلو ۵۶ تا ۶۰ هزار تومان رسید این درحالی است که اقدام بازدارنده‌ای در این زمینه صورت نگرفته است و فعالان این صنف و تولیدکنندگان نیز خبر از افزایش قیمت بیشتر مرغ در صورت متعادل نشدن نهاده‌های دامی خبر می‌دهند.

به گزارش مردم سالاری آنلاین،حبیب اسدا. نژاد مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی گفت: افزایش قیمت مرغ در روزهای اخیر تا حدود ۵۰ هزار تومان افزایش یافت است البته مرغداران نقشی در افزایش قیمت مرغ ندارند و این نوسان قیمت نتیجه تصمیمات ستاد تنظیم بازار است هر چند دولت قول داده است این قیمت اصلاح شود و در دسترس مردم قرار گیرد البته با توجه به افزایش نرخ نهاده‌های دامی توسط ستاد تنظیم بازار، افزایش قیمت مرغ خیلی دور از انتظار نبود تا در این چرخه دچار ضرر و زیان نشوند. او افزود: افزایش قیمت مرغ با توجه به افزایش قیمت نهاده‌های دامی امری اجتناب ناپذیر است که البته با توجه به شرایط کنونی و کاهش قدرت خرید مردم صورت گرفته است اما با توجه به زیان ده بودن فعالیت مرغداران هیچ گزینه دیگری در پیش‌رو نبوده است چرا که در غیراینصورت ورشکستگی و توقف تولید تنها راه باقی مانده برای فعالان اقتصادی در حد ضرر شناور یعنی چه؟ این بخش خواهد بود. اسدا. نژاد ادامه داد: کاهش میزان جوجه ریزی در ماه‌های اخیر هم یکی از دلایل افزایش قیمت مرغ اعلام شده است که بر اساس آمار موجود در مرداد ماه سالجاری ۹۰ میلیون و ۷۲۰ هزار قطعه و در شهریور ماه امسال نیز حدود ۶۴ میلیون و ۶۰۰ قطعه صورت گرفته که در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته کاهش چشمگیری داشته است و بیانگر به خطر افتادن فضای اشتغال و تولید برای این صنف است. اسدا. نژاد تاکید کرد: در چنین شرایطی دولت باید از مردم حمایت و از محل درآمد اصلاحات یارانه‌ای به مردم کمک کند که یکی از این روش‌ها تهیه کالابرگ الکترونیکی برای خرید محصولات پروتئینی است.
وعده‌هایی که هنوز عملی نشده است
او معتقد است: افزایش قیمت مرغ در صورتی که قیمت نهاده‌های دامی تعدیل نشود حتمی خواهد بود، چراکه چاره دیگری وجود ندارد و اصلاح این امر نیز در صورتی محقق می‌شود که دولت نظارت بیشتری در بخش فروش و توزیع نهاده‌های دامی داشته باشد، چراکه تولید مرغ با قیمت فعلی برای تولیدکنندگان به صرفه نیست و مرغداران نیز معتقدند در قیمت مرغ باید سود تولیدکننده نیز لحاظ شود. اسدا. نژاد توضیح داد: عدم برنامه‌ریزی درست در ماه‌های قبل و عمل نکردن به وعده‌ها درباره تامین نهاده‌ها برای واحدهای تولید از دلایل اصلی افزایش قیمت مرغ است و دولت نیز نتوانست به وعده‌های خود در این خصوص عمل کند و به این ترتیب با وجود تلاش مرغداران برای حفظ بازار قیمت مرغ افزایش یافت. این فعال صنفی در بازار مرغ افزود: نظارت بیشتر در عرصه فروش نهاده‌های دامی و نظارت در بازار توزیع و فروش مرغ می‌تواند این بازار را متعادل کند چرا که برخی از مرغداران با سوءاستفاده از شرایط بازار قیمت مرغ را خودسرانه افزایش داده‌اند که البته متعادل نگه‌داشتن هر دو کفه به مطلوبیت بازار مرغ کمک خواهد کرد البته بازار در حال حاضر دیگر کشش بیشتری برای افزایش قیمت این محصول را ندارد. نایب‌رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی بیان کرد: براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته توسط ستاد تنظیم بازار کشور مرغداران مرغ تولیدی خود را تحویل کشتارگاه می‌دهند، اما پس از تحویل مرغ به کشتارگاه هیچ گونه نظارتی بر توزیع مرغ در کشور صورت نمی‌گیرد به همین دلیل هم سودجویی‌هایی صورت می‌گیرد که موجبات کمبود کاذب مرغ در بازار و نوسانات شدید قیمتی را فراهم می‌آورد در حالی که قیمت مرغ در بازار تا این حد گران باشد، اما سودجویی‌ها باعث شده تا شاهد آن باشیم که این محصول با قیمت گران عرضه می‌شود.

قرار است قیمت مرغ نجومی شود؟
پرویز فروغی دبیر کانون مرغداران گوشتی در این باره معتقد است: وقتی دستوری بر روی مرغ قیمت‌گذاری می‌شود و در مقابل تغییر قیمت نیز مقاومت صورت می‌گیرد رغبت به جوجه ریزی کاهش می‌یابد همچنین وقتی تولیدکننده جوجه یکروزه را گران خریداری می‌کند و ذرت و سویا نیز دیر به دستش می‌رسد انگیزه خود را برای حد ضرر شناور یعنی چه؟ تولید از دست می‌دهد برای مثال قیمت تمام شده مرغ زنده برای تولیدکننده کمتر از ۲۰ هزارتومان نیست و سوال اینجاست که چرا مرغدار باید مرغ زنده خود را با قیمت مصوب بفروشد و ضرر کند؟دبیر کانون مرغداران گوشتی اضافه کرد: اگر دستگاه‌های متولی تولید نمی‌توانند قیمت جوجه یکروزه را کنترل کنند و به نرخ مصوب ۴۲۰۰ تومان برسانند پس باید قیمت مرغ را اصلاح کنند پس نمی‌توان انتظار داشت که همه مولفه‌های تولید گران شود، اما محصول نهایی افزایش قیمت نداشته باشد بنابراین افزایش قیمت مرغ در روزهای اخیر ناشی از کمبود جوجه ریزی و کاهش رغبت مرغداران برای تولید است و سیاست‌های نادرست تولید را کاهش می‌دهد و اگر همین رویه ادامه داشته باشد ممکن است قیمت مرغ از نرخ کنونی بالاتر رود.
فروغی ادامه داد: اینکه گفته می‌شود مرغداران مرغ‌هایشان را به بازار عرضه نمی‌کنند تا با درخواست افزایش قیمت آنها موافقت شود، چنین موضوعی صحت ندارد زیرا میزان جوجه ورودی، نهاده دریافتی و مرغ خروجی در سامانه‌ها ثبت می‌شود و دستگاه‌های نظارتی از صفر تا صد تولید را زیر نظر دارند بنابراین مرغدار نمی‌تواند مرغ هایش را نگه دارد و از طرفی نگهداری مرغ بیش از دوره مشخص صرفه اقتصادی برای مرغدار ندارد و به نوعی هزینه اضافی است. به گفته وی اینکه میزان جوجه یکروزه کم است و قیمت آن بالاست تقصیر تولیدکننده نیست و تولیدکننده با این نوسانات مولفه‌های تولید امنیت و انگیزه برای تولید ندارد و ذرت، سویا در دو نوبت ۳۰ درصد گران شد و قیمت جوجه چندین ماه است حدود ۲برابر نرخ مصوب شده، اما چرا به این مسائل رسیدگی نمی‌شود؟ سیاست‌های دولت به نفع زنجیره‌های تولید است و به طوری که شنیده می‌شود تخم مرغ‌های نطفه داری که با ارز۴۲۰۰ وارد شده اکثرا دراختیار زنجیره‌ها قرار گرفته درصورتی که ۱۵ درصد مرغ کشور توسط زنجیره‌ها تولید می‌شود و ۸۵ درصد مابقی تولید مرغ توسط مرغداران جزیره‌ای صورت می‌گیرد.
فروغی اضافه کرد: بر این اساس اگر قرار باشد قیمت واقعی مرغ محاسبه شود باید ۱۵۰ هزار تومان باشد پس از حذف یارانه‌ها دولت هیچ سیاست حمایتی در قبال تولیدکنندگان مرغ اجرا نکرده این در حالی است که مرغداران با مشکل تأمین نقدینگی مواجه هستند و یک دوره جوجه‌ریزی ۲۰ هزارتایی پیش از این ۳۰۰ میلیون تومان هزینه داشت و اکنون با دو میلیارد تومان نیز نمی‌توان این کار را انجام داد. دبیر کانون سراسری مرغداران گوشتی کشور گفت: مرغداران ریسک نمی‌کنند که با این قیمت‌ها و ضرر و زیانی که وجود دارد، سرمایه خود را به خطر بیندازند و با توجه به اینکه مصرف گوشت مرغ با افزایش قیمت آن کاهش یافته، نیاز تولید نیز کم شده است اما اگر روند همین‌طور ادامه یابد احتمال بحران در تولید مرغ وجود دارد و اکنون دولت مرغ را به صورت یخ‌زده ذخیره کرده است که در صورت مواجه شدن با بحران، بتواند بازار را مدیریت کند اما با تمام شدن این ذخیره و توقف تولید حتماً بازار با مشکل مواجه خواهد شد.
منبع:آرمان ملی

همه چیز علیه قانون

معرفی و بررسی مناصب و مقامات اداری و حدود مسوولیت و سیر تحول و تکامل آنها از مباحث مهم تشکیلات اداری ایران است. اطلاعات پراکنده و احیانا ناقص منابع، تغییرات مداوم همراه با توسعه تدریجی در ساختار اداری ایران در این دوره، ضعف منابع درارائه اطلاعاتی درباره این تغییرات و به‌کاربردن عناوین مترادف برای یک منصب از سوی منابع مختلف، از جمله عواملی هستند که ارائه چارچوب ساختار اداری ایران و شناخت جایگاه سازمانی و ویژگی‌های آنها را در اوایل دوره قاجار با مشکل روبه‌رو ساخت.

تکوین دیوان‌سالاری ایران اوایل قاجاریه با بهره‌گیری از سنن اداری گذشته شکل گرفت و زمینه تحولات اساسی را برای دوره بعد ایجادکرد. با انتقال قدرت سیاسی به قاجاریه، دست‌اندرکاران اداری، مانند گذشته، وظیفه خود، یعنی انتقال مواریث اداری به دوره بعد راانجام دادند. بسیاری از این افراد وظایف خود را در نظام سیاسی جدید ادامه دادند و در سلک کارکنان اداری نظام جدید وارد شدند. این انتقال، حتی در رده‌های بالای حکومتی، یعنی مقام صدراعظم نیز انجام شد. حاجی ابراهیم‌خان، کلانتر شیراز که در خدمت زندیان بود، به‌دلیل همکاری با خان قاجار به مقام وزارت اعظم دولت قاجار نائل آمد. میرزاعیسی، اولین قائم‌مقام دوره قاجار و برادرزاده حاجی‌میرزا محمد حسین‌خان وفای فراهانی، وزیر اعظم کریم‌خان زند بود. او که سال‌ها در کنار عموی خود با سمت نایب‌الوزرایی کارآزموده شده بود، در هنگام ولیعهدی عباس میرزا، قائم مقام صدارت عظما شد.

این پیوستگی در رده های فروتر و نیز در ایالات و ولایات با شدت بیشتری همراه بود. غالبا صاحبان مشاغل، به‌ویژه در خارج از مرکز، بر جای خود باقی ماندند. همچنین شاید بتوان حضور شاهزادگان قاجار را در دربار زندیه، در تشدید این انتقال موثر دانست. آقامحمدخان و برادرانش سال‌ها در دربار کریم‌خان زند می‌زیستند. حسینقلی خان و مرتضی‌قلی خان، برادران او، از طرف کریم‌خان زند مدتی حکومت و نیابت حکومت دامغان را داشتند. میرزا علی‌خان امین الدوله می نویسد: . حضور آقامحمدخان در دربار کریم‌خان زند و مطالعه احوال دولت و ملاقات امرا و اعیان مملکت و ریاضت و زحمت، قابلیت عزیزی اورا تهذیب کرد که بتواند به دستورات اسلاف و آیین ترکتازی، پادشاهی ایران را به خود مسلم کند، گرایش به موروثی بودن، در بعضی ازمشاغل، از عواملی است که در انتقال میراث اداری به دوره‌های بعد نقش دارد. تقریبا بسیاری از مشاغل در دستگاه‌های حکومتی این ویژگی را دارند؛ از جمله، این خصیصه در امور مالی، کتابت و امور دفتری، منجمی و طبابت، تجلی بیشتری می‌یابد. به این ترتیب تا حد بسیاری مشاغل اداری بدون تغییر باقی ماندند.

اصطلاح‌های اداری گذشته، کاربرد خود را حفظ کردند و این امر در سطوح پایین ترپررنگ‌تر بود. با این حال، گسترش روابط سیاسی خارجی و از جمله ورود هیات‌های نمایندگی سیاسی و نظامی دولت‌های اروپایی به ایران و حضور سفرا و دانشجویان ایرانی در سایر کشورها و برخوردهای نظامی حد ضرر شناور یعنی چه؟ ایران با دولت‌های همسایه، تاثیر زیادی بر این ساختار نهاد. از جمله خورموجی می‌نویسد: چون قواعد دول خارجه در ایران معمول و شایع شد. منصب وزارت لشکر ایجاد شد. همچنین توسعه روابط خارجی ایران با دولت‌های دیگر در عهد سلطنت فتحعلی‌شاه زمینه ایجاد وزارت دول خارجه را فراهم ساخت. یا منصب آجودان‌باشی که در اوایل سلطنت محمدشاه قاجار ایجاد شد، بی‌تاثیر از این امر نبوده است. تشکیلات کشوری متشکل از دو بخش دربار، درگاه یا بارگاه و نیز دیوان بود.

دیوان اعلا در دوره قاجار از تشکیلات در بار مجزا شده بود. دربار یا بارگاه شامل خانه پادشاه و کلیه خدمه عالی‌رتبه و پایین‌رتبه وحرمسرای او بود. به عبارت دیگر، اداراتی که امور شخص شاه را انجام می دادند و موسوم به «بیوتات سلطنتی» بودند، بخش دربار راتشکیل می دادند. دیوان نیز متشکل از وزیراعظم و سایر دست اندرکاران، شامل مستوفیان، منشیان و محوران، لشکرنویسان و. بود.

تشکیلات اداری در اوایل دوره قاجاریه و در سلسله‌مراتب فروتر تا حد زیادی محدود بود؛ ولی در مراتب بالا، علاوه بر شاه، صدراعظم ودو مقام عمده مالی، یعنی مستوفی‌الممالک و لشکرنویس‌باشی و نیز منشی‌الممالک حضور داشتند و افزون بر آن، از وجود منصب معیرالممالکی و ملاباشی نیز در دستگاه اداری سخن به میان آمده است. واگذاری مناصب دولتی به افراد براساس مقررات خاصی انجام نمی شد. وابستگی به خاندان سلطنت، وراثت و حتی نظر نمایندگان دولت‌های خارجی نیز در انتصاب افراد موثر بود و در این میان، فروش مناصب نیز سهم قابل توجهی را به خود اختصاص می‌داد، ایالات و نواحی مختلف کشور غالبا به‌وسیله شاهزادگان قاجار یا حکمرانان وابسته به این خاندان اداره می‌شد و استقرار ایشان در تحکیم مبانی سلطنت موثر بود. از نظر اداری، بالاترین مقام ایالت پس از شاهزاده، وزیر ایالت یا وزیر شاهزاده بود و او مربی و مشاور شاهزاده در اداره ایالت محسوب می‌شد و بر کلیه امور اداری ومالی ایالت نظارت داشت و ارسال منظم مالیات به مرکز از مهم‌ترین وظایف او بود.

به نقل از مورخان دوره قاجار، مقامات مهم دولتی (هیات دولت) متشکل از صدراعظم با لقب «اعتمادالدوله»، وزیر استیفا با لقب «مستوفی الممالک»، وزیر لشکر با لقب «لشکرنویس»، رئیس دفتر مخصوص با لقب «منشی‌الممالک» و صاحب دیوان با لقب «صدرالممالک» بودند. توجه به هریک از دیوان‌ها و وظایف هریک از مقامات، موید این مطلب است که دولت‌ها در همه دوره‌های تاریخ تا قبل از اواخر قرن نوزدهم و بیستم میلادی صرفا وظایف سیاسی را برعهده داشته‌اند و فقط پس ازتکوین تمدن صنعتی و تحولات ناشی از آن است که وظایف حکومت از محدودیت سیاسی خارج می‌شود و با صورتی پیچیده به فعالیتهایی که بیشتر جنبه تامین امور عمومی دارند، گرایش می‌یابد.

هرچند دگرگونی حاصل از سیر افکار انقلابی اجتماعی و حکومت‌های اروپایی را در ایران روزگار سلاطین قاجار باید تقلید ناقص و نارسایی از تشکیلات حکومت‌های غرب دانست، بی‌شبهه می‌توان آن را به‌عنوان ایجاد زمینه اصلاحات و فراهم‌سازی بستر تحول عمیق در ترکیب سازمان حکومت و دولت‌ها به مفهوم واقعی در حکومت پارلمانی عصر مشروطیت پذیرفت.

ایران و تشکیلات اداری آن در آستانه ورود افکار مترقی

قبل از هر چیز ساختار اجتماعی ایران در سال‌های آغازین دوره دوم حکومت قاجار قابل بررسی است. چنان که ذکر شد، تمام سلسله‌های مهم ایرانی از زمان آل بویه تا حکومت قاجار یا اجداد و دودمانی قبیله‌ای داشته‌اند یا برای رسیدن به قدرت بر قدرت‌های نظامی قبیلگی تکیه کرده‌اند و به این ترتیب، قبایل کوچ‌نشین در ابتدای عصر قاجار، حدود نیمی از جمعیت ایران را تشکیل می‌دادند. در همین سال‌ها سیاست ایلی و سیاست نظامی رابطه‌ای تنگاتنگ با یکدیگر داشتند. سربازانی که از ایلات احضار می شدند، به‌ویژه قبل از اصلاحات نظامی دوره ناصرالدین‌شاه، بخش عمده‌ای از نیروهای نظامی کشور را تشکیل می‌دادند.

این نیروهای خودمختار و قدرتمند نظامی قبایل، تاثیر فراوانی بر ساختار اجتماعی و اقتصادی ایران و بر روند کلی سیاسی کشور باقی گذاشتند؛ به‌طوری‌که هنگام ضعف حکومت مرکزی یا عدم تمرکز قدرت، نهادهای قبیله‌ای راه خودمختاری در پیش می‌گرفتند. دوره مشروطه، ساختار اجتماعی ایران شامل طبقات ممتاز شهری (درباری تاجر، روحانی)، متوسط شهری (صاحبان حرفه و کارگزاران دولت و طبقه پایین (مزدبگیران) بودند. جامعه روستایی را مالکان عمده، خرده‌مالک و رعیت خوش‌نشین تشکیل می‌دادند. نیرومندترین واحد سیاسی یا در بار، شامل خاندان قاجار بود که بر دولت استیلا داشت و از آن ارتزاق می‌کرد. مخارج دولت از راه فروش مقامات دیوانی، جمع‌آوری مالیات و درآمد املاک تامین می‌شد. در مجموع، هیات حاکمه)، حدود ۲درصد جمعیت را تشکیل می‌داد و اهرم‌های قدرت مطلقه را در دست داشت.

طبقات تجار، روحانیان و مالکان عمده، خارج از دستگاه دولت و تحت سلطه طبقه دولتی بودند چنان‌که گفته شد، ساختار روستایی ایران، شامل پنج طبقه متمایز بود: اول، طبقه زمین‌دارانی که در روستاها زندگی نمی‌کردند. دوم، دهقانانی که بااربابان مرتبط بودند، همانند مباشر، کدخدا و. . سوم، دهقانانی که فقط به اندازه استقلالشان از مالکان بزرگ زمین و دارایی داشتند. چهارم، زارعانی سهم‌پر یا برزگران فاقد زمین. پنجم، دهقانان بی‌زمین و بدون حق کشت (خوش‌نشین‌ها). به هر حال، با وجود مالکیت وسیع دولت بر زمین‌ها و عدم تضمین انتقال زمین به ورثه، روستاها از جهت اقتصادی متکی به خود بودند؛ اما به‌دلیل فاصله‌های زیاد، عدم امنیت و نبودن راه‌های مواصلاتی به لحاظ جغرافیایی از یکدیگر جدا بودند.

نتیجه آنکه در ایران هرچه یک طبقه اجتماعی رابطه نزدیک‌تری با دولت داشت، قدرت و مالکیت آن نیز بیشتر در گرو دولت بود. نکته مهم و قابل توجه دیگر در ساختار سیاسی و تشکیلات اداری ایران در رابطه با افکار مترقی، توجه به وضعیت صنایع و اقتصاد در ایران است. با وجود تلاش‌های مختلفی که تا پایان قرن نوزدهم میلادی برای صنعتی شدن در حوزه های مختلف به عمل آمد، اساسا وضع صنعت در ایران با آنچه در اروپای هنگام انقلاب صنعتی و پس از آن مشاهده می‌شود، هیچ‌گونه قرابتی نداشت و وضع صنعت در ایران حتی بدتر از وضع کشاورزی بود؛ ورود کالاهایی نظیر منسوجات، قند و شکر به ضرر محصولات داخلی بود و به‌طور لاینقطعی ادامه داشت. نفوذ قدرت‌های اروپایی در ایران و افزایش قابل ملاحظه کالاهای وارداتی موجب شد که در پاره‌ای از اقلام، ایران از مقام صادرکننده (مثل حبوبات) به مقام واردکننده آنها تنزل کند. درواقع می‌توان دریافت که با رونق تجارت خارجی در این دوره، ایران از یک اقتصاد خودبسنده به یک اقتصاد وابسته تبدیل شد.

ورود به عرصه منازعات بین المللی

بدون اینکه به تاریخ روابط خارجی ایران طی سده نوزدهم میلادی داخل شویم، آثار و عواقب ورود ایران به عرصه نظام جهانی و تاثیر آن بر اقتصاد، سیاست و مسائل اجتماعی از منظر تحولات ایجادشده در تشکیلات اداری را تجزیه و تحلیل می‌کنیم. باتوجه به مواردمذکور، تا قرن نوزدهم در اروپای غربی، تحولات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی رخ داد که چهره آن جوامع را دگرگون ساخت و سوای سایر حوزه‌ها در حوزه اقتصادی، به‌ویژه صنعت، این تحول تمایل فزاینده‌ای را برای کسب سود بیشتر در مرحله رقابتی از طریق صدور کالا به مناطق دیگر و غارت مواد خام آن کشورها موجب شد. در این بین کشورهایی که اقتصاد عقب‌مانده‌تر دارند، ساختاراقتصادی نابهنجارتری پیدا می‌کنند که دست بر قضا، هم نقاط ضعف نظام قدیمی و هم نقاط ضعف نظام سرمایه‌داری را دارند.

ایران به حکم ویژگی‌های اقتصادی - سیاسی و جغرافیایی‌اش در جرگه سرزمین‌های بسیار با اهمیت قرار گرفت و خواه ناخواه به پهنه بازی‌های سیاست جهانی گام گذاشت و عملا بازیچه نقشه‌ها، تاکتیک‌ها و استراتژی‌های گسترش‌خواهانه کشورهای بزرگ شد. ایران در همسایگی افغانستان و عثمانی و میان هند و انگلیس و دیگر کشورهای فزون‌خواه که چشم طمع به هند دوخته بودند قرار داشت. ازپایان قرن هجدهم، ایران که در کنار مرزهای غربی هند قرار داشت، در نظر کسانی که با امور کمپانی هند شرقی در لندن و کلکلته سروکار داشتند اهمیت جدی پیدا کرد که ناشی از نگرانی آنان از تهدید دشمنان خارجی نسبت به اموالشان در هندوستان بود. این امر بریتانیا را به‌گونه‌ای فزاینده در ایران درگیر ساخت. افغانستان، فرانسه و روسیه هریک به نوبه خود هندوستان را تهدید می‌کرد و علاقه اصلی بریتانیا در ایران متوجه حفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران به‌عنوان عنصری در دفاع از امپراتوری هند بود.

جمع‌بندی

١- نهاد دیوان سالاری به مثابه آینه تمام‌نمایی است از جامعه و نقش و تاثیرات فراوانی در رشد و تعالی جوامع دارد. این نهاد، در رابطه‌ای ارگانیک و پویا با ساختارهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، حقوقی و ایدئولوژیکی جامعه و تاریخچه همه آنها قرار دارد و دارای کارکردهای وسیع اجتماعی است.

۲- نهاد دیوان سالاری - همچون سایر پدیده‌ها و نهادهای اجتماعی - به یک‌باره پدیدار نشده است و ریشه‌ها و پیشینه‌های ژرف اجتماعی و فرهنگی است. از این رو برای شناخت علمی و دقیق وضعیت آن ضرورت دارد که تبارشناسی و بازکاوی شود. در واقع مشخصات نظام دیوان‌سالاری هر جامعه‌ای را باید در ریشه‌های تاریخی و فرهنگی و تحولات سیاسی اجتماعی و اقتصادی آن جست‌وجو کرد.

٣- به نظر می‌رسد ریشه بسیاری از نابسامانی‌ها و کارکرد نامناسب نظام دیوان‌سالاری کنونی را - که ویژگی‌ها و نظریه‌های نوین بوروکراسی به مفهوم علمی را برنمی‌تابد، باید در خصوصیات و عناصر نهادینه‌شده تاریخی در آن بازشناسی کرد.

۴- مطالعه درباره دیوان‌سالاری ایران در دوره قاجار - با پیشینه‌ای چندهزارساله - به این دلیل ضرورت و موضوعیت دارد که: اولا این دوره مصادف است با تحولات پرثمر جوامع اروپایی و اندیشه‌های تجددخواهی و رونق بازار خردورزی و تفکر انتقادی در حوزه‌های سیاسی، اداری، اجتماعی و فرهنگی. ثانیا ایران در این دوره برای نخستین‌بار شاهد فعالیت‌های جدی دولتمردان برجسته‌ای، نظیر قائم‌مقام فراهانی، امیرکبیر و سپهسالار است که به‌عنوان پیش‌قراولان تحول و اصلاحات، در ساختار سیاسی و اداری کشور نقش‌آفرین‌بودند. ثالثا گسترش روابط خارجی و توسعه مناسبات با کشورهای خارجی و مشاهدات مقامات ارشد دولت ایران از پیشرفت و رشد این جوامع، به‌ویژه در قلمرو بوروکراسی، زمینه‌های ذهنی اصلاح و تحول را بیش از پیش در دولتمردان پدید آورد.

۵- به‌نظر می‌رسد، با مروری بر پیشینه تاریخی و وارسی نظام دیوان‌سالاری در دوره اول قاجار (که همزمان با ورود افکار ترقی‌خواهانه در جامعه بود)، همچنین تامل در ساختار اجتماعی و طبقاتی ایران، نفوذ قدرت شاه و دربار خودکامه و شاهزادگان و سران ایلات و بازرگانان و روحانیان و مالکان بزرگ در نظام سیاسی و اداری کشور (که شاخصه مهم آن، فقدان قانون بود) و مطالعه درباره وضعیت نامناسب ایران در عرصه بین‌المللی و منازعات جهانی و در نهایت، با بررسی کوشش‌های، نه چندان موفق، ولی گرانمایه و اصلاح‌گرایانه برخی از نخبگان ارشد دولتی، بتوان نتیجه گرفت که در دوره اول قاجار، در این نهاد نقش‌آفرین در توسعه، تحولی بنیادی انجام نگرفت.

۶- در واقع می‌توان اذعان کرد که در پایان دوره اول قاجار - با وجود برنامه‌ها و اقدامات اصلاحی بزرگان اصلاحگر دولتی، مانند قائم‌مقام فراهانی، امیرکبیر و سپهسالار قزوینی. همچنان ویژگی‌های نامطلوب قدیمی و نهادینه‌شده در نظام دیوان سالاری پابرجا ماند. فقدان قانون و قاعده‌مندی و نظم، نبود عنصر عقلانیت و استدلال در تصمیم‌گیری‌ها، وجود خویشاوندسالاری و رابطه به جای ضابطه در انتصابات، روحیه اطاعت محض و تابعیت مطلق، فقدان روحیه نقد و پرسشگری، منصب فروشی و ارتشا، روحیه مجامله و چاپلوسی و. که اغلب ریشه در تاریخ و فرهنگ حاکم بر ساختارهای جامعه و ساخت قدرت داشت، همچنان به‌عنوان خصیصه‌های نظام دیوان‌سالاری ایران باقی ماند.

۷- یکی از مهم‌ترین دلایل ناکامی‌های این دوره تاریخی، به‌ویژه شکست اصلاحات و اصلاحگری در نظام سیاسی اداری کشور را بایددر نظام خودکامگی مستولی بر ایران جست‌وجو کرد که در آن، قانون و حقوق در جامعه بلاموضوع بود. دارایی‌ها، املاک، ثروت، مناصب و مقامات و حتی در مواردی جان افراد، همگی در واقع امتیازی بود که از سوی پادشاه به اشخاص اعطا می‌شد. شاه و تصمیم‌های وی - برخلاف جوامع اروپایی، حتی در دوران حکومت‌های مطلقه - مترادف با قانون و نظم در جامعه بود.