نوسانات نرخ ارز

اثر نوسانات نرخ ارز و شاخص بازار سهام بر قیمت سکه طلا

چکیده
با توجه به این‏که طلا یک کالای حساس و استراتژیک است و قیمت جهانی آن در طول سال‏های گذشته دارای روند صعودی بوده‏است، در این مطالعه سعی شده‏است که عوامل تاثیرگذار بر روی قیمت سکه طلا بررسی شود. از جمله مهم‏ترین عواملی که بر قیمت طلا در ایران تاثیر گذارند می‏توان به قیمت جهانی طلا، وجود انتظارات تورمی، نوسانات نرخ ارز، نوسانات شاخص سهام و تحریم‏های بین‏المللی اشاره کرد. همچنین بررسی این عوامل می‏تواند نتایج مفیدی برای سرمایه‏گذاران و برنامه‏ریزان به همراه داشته باشد.
به دلیل اهمیت بازار ارز و بازار سهام، در این مطالعه تلاش می‏شود تا علاوه‏بر قیمت جهانی طلا اثر نوسانات نرخ ارز و شاخص سهام نیز بر قیمت سکه‏ی طلا در ایران از فروردین سال 1380 تا شهریور سال 1390 مورد بررسی قرار گیرد. به این منظور در این مطالعه از مدل خانواده‏ی خود ‏رگرسیون واریانس ناهمسانی شرطی (ARCH) برای اندازه‏گیری نوسانات استفاده می‏شود. زیرا این مدل‏ها می‏توانند روند واریانس شرطی را با توجه به اطلاعات گذشته‏ی خود توضیح دهند و سپس با استفاده از مدل (ARDL) چگونگی اثر‏گذاری این نوسانات در کوتاه‏مدت و بلند‏مدت ارزیابی شده‏است.
نتایج نشان می‏دهد از بین عوامل مؤثر بر نوسانات قیمت سکه، نرخ ارز (نرخ برابری دلار و ریال) هم در کوتاه‏مدت و هم در بلند‏مدت، مؤثرترین عامل است. ضریب قیمت جهانی طلا نیز هم در بلندمدت و هم در کوتاه‏مدت مثبت و معنی‏دار است. شایان ذکر است که ضرایب بلند‏مدت بزرگ‏تر از ضرایب کوتاه‏مدت است و این نشان می‏دهد که در بلند‏مدت قیمت سکه به نوسانات نرخ ارز و تغییر در قیمت جهانی طلا بیش‏تر واکنش نشان می‏دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Exchange Rate Fluctuations on the Stock Market Index and the Price of Gold Coins

نویسندگان [English]

• Saeed Samadi 1
• Nasrin Ebrahimmi 2
• Fariba Aghili 2

1 University of Esfahan

2 University of Esfahan

چکیده [English]

Abstract
Given that gold is a commodity sensitive and strategic and its global price has been trend over the past years, in this study, we investigated the factors influencing the price of gold coins. The most important factors that can influence the price of gold in Iran: Global gold prices, Inflation expectations, Exchange rate fluctuations, Fluctuations in the stock index and the international sanctions. Also consider these results can be useful for investors and planners as well.
Because of the importance of the foreign exchange market and stock market, in this study, an attempt is In addition to the gold price and exchange rate fluctuation on the stock prices of gold coins In Iran from April 1380 to September 1390 to be considered. In order to study ARCH model be used to measure volatility.
The results show that the factors affecting the price of coins, exchange rate in the short term and in the long term, the most effective agent. Global gold prices are also a factor in the long-term and short-term is positive and significant.Although the long-term coefficients are larger than the short-term coefficients. This shows that in the long-term price of gold coins reacts more fluctuations in exchange rates and changes in the world price of gold.

کلیدواژه‌ها [English]

• Gold coin price
• Exchange Rate Fluctuations
• Volatility of Stock Index

مراجع

[1] Ali Ahmadi, S. and Ahmadlo, M. (2011), Forecast the Gold Coin Future Contracts prices by ARIMA models in Iran Mercantile Exchange (IME), Financial Knowledge of Securities Analysis, 1(9):74-61. (In Persian)

[3] Delavari, M. and Rahmati, Z.(2010),نوسانات نرخ ارز The analysis of volatility of gold coin price fluctuations in Iran using ARCH models, Knowledge & Development, 17(30):51-68. (In Persian)

[4] Ebrahimmi, A. (2011), Adherence to the official exchange rate, the central bank in currency markets and gold challenge, Economic News, 130: 124-133. (In Persian)

[6] Ismail, z., Yahya, A. and Shabri, A. (2009). Forecasting Gold Prices Using Multiple Linear Regression Method. American Journal of Applied Sciences, 6(8): 1509- 1514.

[7] Keshtkar, M.(2009), A Study of the status of the world gold market in recent decades and the factors influencing on this market, Economy News, 124:34-52. (In Persian)

[9] Khalili Khah, A. and Zirak, M. (2006), The Study on Factors affecting the price volatility of gold during the final five months of 1384 and April 1385,Economic Journal,6(61,62):5-14. (In Persian)

[10] Kumar, نوسانات نرخ ارز D. (2014).Return and volatility transmission between gold and stock sectors: Application of portfolio management and hedging effectiveness. IIMB Management Review, 32: 1-12

[11] Mishra, P. K., Dus,J. R. and Mishra, S. K. (2010). Gold Price Volatility and Stock Market Returns in India. American Journal of Scientific Research, 9: 47-55.

[13] P. Jones, C. (2005), Investment Management: Translation: Tehrani, R. and Norbakhsh, A. Tehran: Negahe Danesh. (In Persian)

[14] Pashaeefam, R. and , Omidipour, R. (2009), The Effect of Inflation Rate on Real Stock Return in Iran Economy, Journal of Economic Research and Policies, 50:93-133. (In Persian)

[15] Sarfaraz, L. and Afsar, A. (2005), A study on the factors affecting gold price and a neuro-fuzzy model of forcast, Economic Research, 16:149-165. (In Persian)

[16] Shafiee, S. and Topal, E. (2010). An Overview of Global Gold Market and Gold Price Forecasting. Resources Policy, 35: 178-189.

[17] Sharp, F. (2009). Investment Management: translation: Shareat Panahi, S. M. and Jafari, A. Tehran: Etehad. (In Persian)

[18] Wang, K. M., Lee, Y. M. and Nguyen, T. (2011). Time and place where gold acts as an inflation hedge: An application of long-run and short-run threshold model. Economic Modelling, 28: 806–819.

بررسی آثار نوسانات نرخ ارز بر ارزش‌افزوده در زیربخش‌های اقتصاد ایران

با توجه به گسترش تجارت و وابستگی زنجیرۀ تولید در زیربخش‌های اقتصادی به تجارت بین‌الملل، نوسانات نرخ ارز می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر تجارت و به‌تبع آن بر ارزش‌افزودۀ زیربخش‌های اقتصادی داشته باشد. از این‌رو، هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطۀ بین نوسانات نرخ ارز و ارزش‌افزودۀ زیربخش‌های اقتصادی در ایران است. بدین‌منظور از داده‌های سری زمانی در دورۀ 96-1350 ه‍.ش. مربوط به سه بخش اصلی اقتصادی و 12زیربخش منتخب استفاده شده است. برای برآورد ضرایب، نخست نوسانات نرخ ارز با استفاده از روش TV-GARCH و تکانۀ تقاضای کل با استفاده از فیلتر هدریک-پرسکات استخراج و سپس ضرایب مدل با استفاده از الگوی ARDL برآورد شده است. نتایج نشان می‌دهد که نوسانات نرخ ارز از یک الگوی با ضرایب متغیر در طول زمان پیروی می‌کند. نوسانات نرخ ارز رابطۀ منفی و معناداری در کوتاه‌مدت و بلندمدت بر ارزش‌افزودۀ بخش صنعت داشته است، نوسانات نرخ ارز تأثیر معناداری بر ارزش‌افزودۀ بخش خدمات نداشته و در کوتاه‌مدت و بلندمدت رابطۀ مثبت و معناداری بر ارزش‌افزودۀ بخش معدن داشته است. همچنین رابطۀ نوسانات نرخ ارز بر برخی زیربخش‌های صنعت نظیر مواد غذایی، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها مثبت و معنادار به‌دست آمده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigation the Effects of Exchange Rate Fluctuations on the Sub-Sectors Value Added in Iran

نویسندگان [English]

• Farhad Amiri 1
• Kaveh Derakhshani Darabi 2
• Hamid Asayesh 3

1 Ph.D. Students, Department of Economics, Aligudarz Branch, Islamic Azad University, Aligudarz, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Economics, Faculty of Economic and Adminstrative Science, Arak University, Arak, Iran

3 Assistant Prof Professor, Department of Economics, Faculty of Humanities, University of Ayatollah Borujerdi, Arak, Iran

According to the expansion of trade and the dependence of the production chain in economic subsectors on international trade, exchange rate fluctuations can have a great effect on the international trade and, consequently, on the value added of economic subsectors. Therefore, the main purpose of this study is to investigate the relationship between exchange rate fluctuations and value added of economic subsectors in Iran. For this purpose, the time series data for three main economic sectors and 12 selected subsections in the period 1971-2017 have been used. To estimate the coefficients, first the exchange rate fluctuations are calculated by TV-GARCH method and the total demand shocks is extracted using the Hedrick-Prescott filter and then the ARDL model is applicated to estimate the short and long run coefficients. The results show that exchange rate fluctuations follow a model with time varying coefficients. Exchange rate fluctuations in the short and long term have a negative and significant relationship with industrial value added, exchange rate fluctuations have no significant relations with value added of the service sector, and in the short and long term have a positive and significant relationship with value added of the mining sector. Also, the relationship between exchange rate fluctuations with some industrial subsectors are not compaitable with theoretical literature, for example food and beverage industries have a positive and significant realtions with exchange rate fluctuations in short and long run. Furthermore, chemical subsector value added in short have a significant negative realtinship with نوسانات نرخ ارز exchange rate fluctuations but insignificant in long run.

کلیدواژه‌ها [English]

• Exchange rate Fluctuations
• Economic growth
• value added
• Economy Sub-Sector

مراجع

ابراهیمی، سجاد، (1390). «اثر شوک‌های قیمتی نفت و نوسانات نرخ ارز و نااطمینانی حاصل از آنها بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب نفتی». فصلنامۀ پژوهش‌نامه بازرگانی، شمارۀ 59، صص: -105.

اسکندری پور، زهره؛ و اسفندیاری، مرضیه، (1398). «عدم تقارن گذر شوک‌های نرخ ارز بر قیمت واردات با تأکید بر تغییرات رژیمی». فصلنامۀ مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، سال 8، شمارۀ 29، صص: 215-237.

ایزدی، حمیدرضا؛ و ایزدی، مریم، (1387). «اثرات تغییرات نرخ ارز بر ارزش‌افزوده بخش صنعت با استفاده از مدل کوتانی». تحقیقات اقتصادی، دورۀ 43، شمارۀ 85، صص: 25-60.

بصیرت، مهدی؛ نصیرپور، آرزو؛ و جرجرزاده، علیرضا، (1394). «اثر نوسان‌های نرخ ارز بر رشد اقتصادی با توجه به سطح توسعه بازارهای مالی در کشورهای منتخب عضو اوپک». فصلنامۀ اقتصاد مالی، سال 9، شمارۀ 30، صص: 156-141.

جعفری، مهدی، (1388). «تأثیر نرخ ارز واقعی بر رشد اقتصادی؛ مطالعه موردی برای اقتصاد ایران طی دورۀ 1388-1375». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران.

طهرانچیان، امیرمنصور؛ راسخی، سعید؛ و مصطفی‌پور، یلدا، (1397). «اثرات آستانه‌ای نوسانات نرخ ارز بر ارزش‌افزودۀ بخش‌های اقتصاد ایران». مطالعات اقتصاد کاربردی ایران، سال 7، شمارۀ 28، صص: 87-61.

فلاحتی، علی؛ احمدی، مرضیه؛ اله‌رضایی، اسعد؛ و نریمانی، احمد، (1395). «تخمین تولید بالقوه و شکاف تولید برای ایران و بررسی سیاست تحقق رشد مستمر اقتصادی (رهیافت فیلترینگ داده‌ها)». سیاست‌های راهبردی و کلان، سال 4، شمارۀ 13، صص: 97-113.

کازرونی، علیرضا؛ رضازاده، علی؛ و محمدپور، سیاوش، (1390). «اثرات نامتقارن نوسانهای نرخ واقعی ارز بر صادرات غیر نفتی ایران با رویکرد غیرخطی مارکوف- سویچینگ». فصلنامۀ تحقیقات مدلسازی اقتصادی، شمارۀ 5، صص: 154-178.

کاظمی، مجتبی؛جلایی اسفندآبادی، عبدالمجید؛ و اکبری‌فرد، حسین، (1393). «بررسی تأثیرنااطمینانی نرخ ارز بر رشد اقتصادی ایران با استفاده از شبکه‌های عصبی». پژوهش‌های رشد و توسعۀ اقتصادی، شمارۀ 15(4)، صص: 25-40.

کریمی‌موغاری، زهرا؛ زبیری، هدی؛ و نادمی، یونس، (1393). «بررسی اثر تغییرات نرخ واقعی ارز در ارزش‌افزودۀ زیربخش‌های صنعت در ایران». تحقیقات اقتصادی، دورۀ 49، شمارۀ 2، صص: 363-383.

کوچکزاده، اسما؛ و جلایی، عبدالمجید، (1393).«بررسی تأثیر نااطمینانی نرخ ارز بر رشد بخش‌های اقتصادی ایران». پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دورۀ 4، شمارۀ 16، صص: 20-11.

Amado, C. & Terasvirta, T., (2014). “A Conditional correlation models of autoregressive conditional heteroscedasticity with nonstationary GARCH equations”. Journal of Business and Economic Statistics, No. 32, Pp: 69–87.

Bajo-Rubio, O.; Berke, B. & McMillan, D., (2020). “Exchange Rate Volatility in the Eurozone”. Economics, No. 14 (2020-5), Pp:1–23.

Basirat, M., Nasirpur, A. & JorJorzadeh, A., (2015). “Impacts of Exchange Rate Voaltility on Economic Growth with According to Financial Development in Selected OPEC Countries”. Financial Economics, No. 9 (30), Pp: 141-156.

Calvo, G. A.; Leiderman, L. & Reinhart, C.M., (1996). “Inflows of Capital to Developing Countries in the 1990s”. Journal of Economic Perspectives, No. 10 (2), Pp: 123-39.

Chan, J. C. C. & Jeliazkov, I., (2009). “Efficient simulation and integrated likelihood estimation in state space models”. International Journal of Mathematical Modelling and Numerical Optimisation, No. 1, Pp: 101–120.

Chan, J. C. C., (2015). “The Stochastic Volatility in Mean Model with Time- Varying Parameters: An Application to Inflation Modeling”. Journal of Business & Economic Statistics, Vol. 35, Pp: 17-28.

Cottani, J. A.; Cavallo, D. F. & Khan, M. S., (1990). “Real Exchange Rate Behavior and Economic Performance in LDCs”. Economic Development and Cultural Change, No. 39, 1, Pp: 61-76.

Dixit, A. & Pindyck, R. S., (1994). “Investment Under Uncertainty”. Princeton University Press, Princeton, New Jersey.

Ebrahimi, S., (2011). “Effects of Oil Price Shocks and Exchange Rate Volatility and Uncertainity on Economic Growth in Selective Oil Countries”. Iranian Journal of Trade Studies, No.15(59), Pp: 83-105.

Engle, R. F.; Lilien, D. M. & Robins, R. P., (1987). “Estimating time varying risk premia in the termstructure: the ARCH-M model”. Econometrica, No. 55(2), Pp: 391–407.

Engle, R. F., (1982). “Autoregressive Conditional Heteroscedasticity with Estimates of the Variance of United Kingdom Inflation”. Econometrica, No. 50(4), Pp: 987-1007.

Eskandaripoor, Z. & Esfandiari, M., (2019). “Asymmetry of exchange rate pass-through shocks on import prices with an emphasis on regime change”. Journal of Applied Economics Studies in Iran, No. 8(29), Pp: 215-237.

Falahati, A.; Ahmadi, M.; Allah rezaee, A. & Narimani, A., (2016). “Estimation of Potential Production and Production Gap in Iran’s Economy (Based on Data-Filtering Methodology and Economic Policy Effect Analyzing)”. Quarterly Journal of The Macro and Strategic Policies, 4(13), Pp: 97-113.

Frankel, J. A. & Rose, A., (2002). “An estimate of the effect of common currencies on trade and income”. Quarterly Journal of Economics, No. 117, Pp: 437–66.

Frankel, J. A. & Roubini, N., (2001). “The role of industrial country policies in emerging market crises”. Nber Working Papers 8634.

Izadi, H. & Izadi, M., (2009). “The Effect of Exchange Rae Fluctuations on the Value Added of Industrial Sector: By Use of Cottani’s Model”. Journal of Economic Research (Tahghighat- E- Eghtesadi), No.43(4), Pp: 25-60.

Jafari, M., (2009). “Impacts of Real Exchange Rate on the Economic Growth: The Case Study for Iran Economy During 1997-2009”. M.A. Thesis, University of Mazandaran

Janus, T. & Riera-Crichton, D., (2015). “Real Exchange Rate Volatility, Economic Growth and the Euro”. Journal of Economic Integration, No. 30, Pp: 148-171.

Karimi Moughari, Z.; Zobeiri, H. & Nademi, Y., (2014). “Impact of Real Exchange Rate Changes on Value Added of Manufacturing Subsectors in Iran”. Journal of Economic Research (Tahghighat- E- Eghtesadi), No. 49(2), Pp: 363-383.

Kazemi, M.; Jalaee Esfand Abadi, S. & Akbari Fard, H., (2014). “Investigation the Impact of Exchange Rate Uncertainty on Economic Growth in Iran by Neural Networks”. Quarterly Journal of Economic Growth and Development Research, No. 4(15), Pp: 40-25.

Kazerooni, A.; Rezazadeh, A. & Mohammadpoor, S., (2011). “The Asymmetric Effects of Real Exchange Rate Fluctuations on Non-Oil Exports of Iran: A Markov-Switching Approach”. Journal of Economic Modeling Research, No. 2 (5), Pp: 153-178.

Koochakzadeh, A. & Jalaee, S., (2014). “Effect of Exchange Rate Uncertainty on Economic Growth in Iran”. Quarterly Journal of Economic Growth and Development Research, No. 4(16), Pp: 20-11.نوسانات نرخ ارز

Koopman, S. J. & HolUspensky, E., (2002). “The stochastic volatility in mean model: empirical evidence from international stock markets”. Journal of Applied Econometrics, No. 17(6), Pp: 667–689.

Sandoval, J., (2006). “Do Asymmetric Garch models fit better rate volatilities on emerging markets”. In: Working Paper Universidad Externado do Colombia, Odeon. (Pp: 99-116).

Tehranchian, A.; Rasekhi, S. & Mostafapour, Y., (2018). “Threshold Effects of Exchange Rate Fluctuations on Value Added of Iran Economy sectors”. Journal of Applied Economics Studies in Iran, No. 7(28), Pp: 61-85

Wesh, P. K. & Lin, B., (2018). “Exchange rate fluctuations, oil price shocks and economic growth in a small net-importing economy”. Energy, No. 151, Pp: 402-407.

بررسی تاثیر نوسانات نرخ ارز بر صادرات بخش کشاورزی در راستای بند دوم سیاست‌های کلی کشاورزی

(صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست)نوسانات نرخ ارز
در تهیه، تدوین و تصویب برنامه‌های توسعه و بودجه‌های سالیانه، این نکته مورد توجه قرار می گیرد که شاخصهای کلان ، باید متناسب با سیاستهای توسعه و اهداف و الزامات چشم‌انداز تنظیم و تعیین گردد و این سیاستها و هدفها به‌صورت کامل مراعات شود. امروزه کشوری که اقتصادآن برمحور تک محصولی باشد در تحولات اقتصادی بیشتر در معرض خطر قرار می گیرد. بند دوم سیاست های کشاورزی بر حمایت از صادرات محصولات کشاورزی تأکید دارد. صادرات غیرنفتی، یکی از مباحث مهم اقتصادی در کشورهای دارای نفت و به طور کلی بحثی است که در نوسانات نرخ ارز آن، در مورد تنوع و گسترش صادرات در مقابل صادرات تک محصولی سخن به میان می‌آید. بنابراین، اتخاذ سیاست هایی جهت تنوع بخشی و گسترش صادرات غیر نفتی با از میان برداشتن موانع و نیز راهکارهای مناسب در این زمینه در همه کشورهای در حال توسعه دارای اقتصاد تک محصولی ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد. در این میان نرخ ارز متغیری است که چگونگی سیاست گذاری در زمینه آن متغیرهای کلان اقتصادی به ویژه رشد صادرات غیر نفتی را متاثر می‌سازد .هدف از این تحقیق بررسی اثر بی ثباتی نرخ ارز بر صادرات بخش کشاورزی در ایران طی دوره 1360-1390می باشد.مدل بکار گرفته شده الگوی خود توضیح با وقفه های توزیع شده (ARDL)می باشد.نتایج تحقیق رابطه معکوس بین نوسانات نرخ ارز و صادرات بخش کشاورزی را نشان می دهد.

کلیدواژه‌ها

• صادرات غیر نفتی
• صادرات بخش کشاورزی
• الگوی خود توضیح با وقفه های توزیع شده

عنوان مقاله [English]

Effect of exchange rate volatility on agricultural exports (According to Agricultural General Policies)

نویسندگان [English]

• Sakine Safari 1
• Mehdi Rahmani 2
• HASSAN AHMADI 3

Today, in the economic developments, a country that has an economy based on the mono-product is on the most risk. Non-oil exports is one of the most important economic issues in the oil -rich countries and a general discussion in which, there is talking about diversity and expansion of exports compared to the single product exporting .Therefore, the adoption of policies for diversification and expansion of non-oil exports with the elimination of barriers and good strategies in this field is inevitable necessity in all of the developing countries with single-product economy. Meanwhile, the exchange rate is a variable that affected the policies of the macroeconomic variables, especially the growth of non-oil exports. The purpose of this study was to investigate the effect of exchange rate instability on agricultural exports in the period 1360-1390. The applied model is Autoregressive Distributed Lag (ARDL). The results of the study show the inverse relationship between volatility of exchange rate and the agricultural exports.

کلیدواژه‌ها [English]

• Non-Oil Exports
• Agricultural Exports
• Autoregressive Distributed Lag

اصل مقاله

مقدمه

بر اساس سیاست های کلی بخش کشاورزی در سند چشم انداز توسعه، تأمین امنیت غذایی کشور با تکیه بر تولید از منابع داخلی و تأکید بر خود اکتفایی در تولید محصولات اساسی کشاورزی ، توسعه بخش کشاورزی مورد توجه قرار می گیرد. بند دوم سیاست های کلی کشاورزی که از طرف رهبری در تاریخ 29/9/1391 ابلاغ شده است بر "تأمین امنیت غذایی با تکیه بر تولید از منابع داخلی و نیل به خودکفایی در محصولات اساسی، ارتقای سطح سلامت مواد غذایی تا استاندارد جهانی، اصلاح و بهینه نمودن الگوی مصرف و حمایت مؤثر از تولید و صادرات در محصولات دارای مزیت های نسبی و ایجاد مزیت های جدید(از جمله هدفمند نمودن یارانه ها در جهت تولید و صادرات) "تأکید دارد. ازطرف دیگراقتصاد ایران طی حدود سه دهه مذکور به دلایلی چون وقوع انقلاب اسلامی، جنگ، اجرای برنامه­های توسعه­ای مختلف و وجود برخی محدودیت­ها در زمینه اقتصاد بین­الملل از جمله تحریم اقتصادی و . نوسانات زیادی را پشت سر نهاده است. شرایط فوق باعث گردید که سیاست­های کلان (پولی، ارزی و مالی) و نیز سیاست­های تجاری کشور به ویژه در دوران جنگ از ثبات کمتری برخوردار باشند. از آن پس نیز به دلیل برخی محدودیت­های ارزی و نیز تحولات بین­المللی، تغییر و نوسانات زیاد در سیاست­های اتخاذ شده کاملاً محسوس می­باشد. از آنجا که سیاست­های مذکور از کانال تغییر تقاضای کل اقتصاد و نیز ترجیحات تولید و مصرف می­تواند فرایندهای اقتصادی را تحت­تأثیر قرار دهد، از این رو بررسی تاثیر نوسانات نرخ ارز بر روی صادرات غیر نفتی ضروری به نظر می رسد.صادرات غیر نفتی، یکی از مباحث مهم اقتصادی در کشورهای دارای نفت و به طور کلی بحثی است که در آن، در مورد تنوع و گسترش صادرات در مقابل صادرات تک محصولی سخن به میان می‌آید. بنابراین، اتخاذ سیاست هایی جهت تنوع بخشی و گسترش صادرات غیر نفتی با از میان برداشتن موانع و نیز راهکارهای مناسب در این زمینه در همه کشورهای در حال توسعه دارای اقتصاد تک محصولی ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد . مهمترین مشخصه اقتصاد ایران نیز وابستگی به درآمدهای نفتی است و هر گونه نوسان در قیمت نفت موجب بروز مشکلاتی از جمله کاهش درآمدهای صادراتی خواهد شد لذا امروزه رشد صادرات غیرنفتی و افزایش سهم کشور در تجارت جهانی و بازارهای بین المللی به منظور کاهش وابستگی شدید اقتصاد به درآمدهای نفتی یکی از اهداف مهم اقتصادی تلقی می شود در این میان نرخ ارز متغیری است که چگونگی سیاست گذاری در زمینه آن متغیرهای کلان اقتصادی بویژه رشد صادرات غیر نفتی را متاثر می‌سازد . نوسانات نرخ ارز ، پیش بینی درآمد ریالی حاصل از صادرات را برای صادرکنندگان دشوار نموده و طبعاٌ بازاریابی ،برنامه ریزی صحیح و تعیین سیاست صادراتی را برای آنها با مشکلاتی مواجه می سازد. اساساٌ از یکسو به علت عدم اعتماد به نرخ ها و افزایش ریسک ناشی از نغییرات آنها برنامه ریزی بلند مدت را غیر ممکن ساخته و باعث توقف و یا کاهش فعالیتهای صادراتی می گردد،از سوی دیگر اینگونه نوسانات انگیزه معاملات ارزی سوداگرانه را افزایش داده و به سلامت بازار آسیب می رسانند. مضافاٌ اینکه این امر برنامه ریزی برای ورود کالاها وخدمات از محل این ارزها را دچار اختلال می سازد. طبق قوانین اقتصادی، نرخ ارز دست کم در کوتاه مدت رابطه مستقیم با صادرات دارد و از این رو در متون اقتصادی از آن به عنوان یکی از متغیرهای تأثیرگذار بر صادرات غیر نفتی نام برده شده، اما اثر تغییر نرخ ارز بر میزان صادرات بخصوص در بلندمدت، مبهم بوده و نیازمند تجربیات و پایه های نظری بیشتر است.

پیشینه تحقیق

دیمیتریوس سرنیس [1] (2013)،در مطالعه ای تحت عنوان "نوسانات نرخ ارز وتجارت خارجی ،مطالعه برای قبرس وکرواسی "به بررسی تاثیر نوسانات نرخ ارز بر صادرات بین دو کشور قبرس وکرواسی طی بازه زمانی 1990-2012پرداختند.مدل بکار گرفته شده در این تحقیق (VECM)می باشد .نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که نوسانات نرخ ارز باعث کاهش صادرات بین دو کشور در بازه زمانی مذکور شده است.تندراین- راگوبور و امامدی[2] (2011)، در مقاله ای تجربی به بررسی آسیبهای نوسانات نرخ ارز بر صادرات جزیره موریس پرداخته اند. موریس اقتصاد جزیره ای کوچک، وابسته به تجارت و به شدت تحت تاثیر تغییر تقاضای جهانی و نوسانات ارز می باشد.در این مقاله تأثیر بی ثباتی نرخ ارز موثر واقعیبر عملکرد صادرات موریس طی سالهای 1975 تا 2007 بررسی شده اند.

نتایج تجربی بر اساس تجزیه و تحلیل ARDL نشان می دهد که صادرات واقعی با فعالیت های اقتصادی خارجی،نرخ موثر واقعی ارز و نوسانات نرخ واقعی ارزدر رابطه است. همچنین نوسانات نرخ ارز در کوتاه مدت اثر مثبت و معنی دار با صادرات دارد، در حالی که در دراز مدت، نوسانات نرخ ارز اثر منفی روی صادرات موریس دارند. رحمان و رحمان ،سارلتیس[3](2009)، در مقاله­ای با عنوان تأثیر عدم قطعیت نرخ ارز بر صادرات، به بررسی تأثیر این متغیر بر صادرات آمریکا پرداختند. دوره زمانی مورد بررسی آنها به صورت ماهیانه و از ژانویه 1973 تا ژانویه 2007 می­باشد. متغیرهای مورد استفاده توسط محققین، لگاریتم تولیدات صنعتی، شاخص قیمت مصرف­کننده، نرخ ارز، حجم پول، شاخص قیمت تولیدکننده، صادرات و متغیر نااطمینانی بوده و مدل به کار رفته نیز VAR می­باشد. محققین نااطمینانی نرخ ارز را با استفاده از (GARCH)[4] محاسبه نمودند. نتیجه تحقیق آنان حاکی از تأثیر معنی­دار نااطمینانی نرخ ارز بر صادرات می­باشد. بهمنی اسکویی و هاگرتی[5](2008)، با استفاده از اطلاعات سالیانه 2006ـ1973 به بررسی صادرات 117 کالای صنعتی از ژاپن به آمریکا پرداختند. محققین از لگاریتم­های متغیر تولید ناخالص داخلی آمریکا، نسبت قیمت­ها و متغیر نااطمینانی نرخ ارز به عنوان متغیرهای توضیحی برای صادرات استفاده کردند. نتایج تحقیق آنها حاکی از بی­تأثیر بودن نااطمینانی ارز بر صادرات می­باشد.سحابی، بهرام وهمکاران(1390)، به بررسی اثر نرخ ارز بر صادرات غیر نفتی ایران به کشورهای منتخب خاورمیانه (ترکیه،امارات،عربستان،کویت،پاکستان) با استفاده از اطلاعات سالیانه 1385-1357 (2006-1978) پرداخته اند. روش این تحقیق پانل دیتا بوده وپنج کشور ترکیه،امارات،عربستان،کویت و پاکستان به عنوان کشورهای میزبان و تولید ناخالص داخلی کشورهای میزبان، نرخ ارز دو طرفه، نسبت قیمتهای صادراتی و متغیر موهومی جنگ به عنوان متغیرهای توضیحی برای صادرات غیر نفتی استفاده شده است.

مبانی نظری ومتدولو‍ژی

طرفداران کاهش ارزش پول، معتقدند که کاهش ارزش پول، موجب افزایش صادرات، تولید و در نتیجه بالا رفتن اشتغال و سطوح درآمدی و همچنین کاهش واردات می­گردد. در نتیجه تراز تجاری را بهبود بخشیده و کسری تراز پرداخت­ها را جبران می­کند.از بین بردن مازاد تقاضا، بستگی به کوشش منحنی عرضه و تقاضا برای ارز دارد. اگر عرضه و تقاضای ارز از حساسیت بالایی برخوردار باشد، کاهش ارزش پول، تقاضا برای ارزش را کاهش و عرضه آن را افزایش می­دهد و در نتیجه، مازاد تقاضا از بین خواهد رفت .

پایایی داده‌ها

به‌کارگیری روش‌های معمول اقتصادسنجی در برآورد ضرایب الگو، با استفاده از داده‌های سری‌زمانی بر این فرض استوار است که متغیرهای الگو پایاباشند. یک سری‌زمانی وقتی پایاست که میانگین، واریانس و ضرایب خود همبستگی آن در طول زمان ثابت باقی بماند و مهم نباشد که در چه مقطعی از زمان ، این شاخص محاسبه می شود. اگر متغیرهای سری‌زمانی مورد استفاده در برآورد ضرایب الگو ناپایا[6] باشند، در عین‌حالی که ممکن است هیچ رابطه بامفهومی بین متغیرهای الگو وجود نداشته باشد، ضریب تعیین ، به‌دست آمده بالا بوده و محقق را به استنباط‌های غلط در مورد میزان ارتباط بین متغیرها سوق می‌دهد . از این رو اولین قدم در تخمین پارامتر‌ها، تعیین پایائی متغیرهاست.

آزمون دیکی- فولر تعمیم‌یافته[7]

در آزمون دیکی- فولر فرضیه مورد برسی قرار می‌گیرد. حال اگر این فرض درست نباشد و سری‌زمانی تحت‌بررسی، دارای فرایند خودتوضیح مرتبه باشد. رابطه مورد برآورد برای آزمون از تصریح پویائی صحیح برخوردار نبوده و موجب خواهد شد تا جملات خطای رگرسیون دچار خودهمبستگی شوند. زمانی‌که جملات خطا دچار خود همبستگی شوند دیگر نمی‌توان از آزمون دیکی – فولر برای آزمون پایائی استفاده کرد؛ زیرا در این حالت توزیع حدی و کمیت‌های بحرانی به‌دست آمده از روش دیکی – فولر صادق نیست. اما دیکی و فولر نشان دادند که وقتی جملات خطا ، خودهمبسته هستند در صورتی‌که الگوی تعمیم‌یافته دیکی‌-فولر مورد استفاده قرار گیرد، توزیع حدی و کمیت‌های بحرانی به‌دست آمده توسط آنان باز هم صادق خواهد بود.نتایج آزمون دیکی فولر در جدول (1)،آمده است.

بــررسی تأثیـر نوسانات نرخ ارز بر سرمایه گذاتری بخش مسکن در ایـران

تحولات بخش مسکن در تشدید نوسانات رونق و رکود فعالیت‌های اقتصادی نقشی اساسی دارند. در بسیاری از نوسانات نرخ ارز مطالعات نشان داده شده است که بخش مسکن از شوک‌های پولی تأثیرپذیر است. هدف کلی تحقیق حاضر، بررسی تأثیر نوسانات نرخ ارز بر سرمایه‌گذاری بخش مسکن در ایران است. بخش مسکن از طریق معیار میزان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ساختمان‌های جدید مناطق شهری مورد سنجش قرار گرفته است. دوره زمانی مقاله شامل 22 سال متوالی از سال 1371 تا 1392 است که آزمون فرضیه‌های تحقیق، مبتنی‌بر دوره مذکور می‌باشد. یافته‌ها حاکی از ارتباط معکوس و معنادار بین نوسانات نرخ ارز با میزان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ساختمان‌های جدید مناطق شهری است. به‌عبارت دیگر، با افزایش نوسانات نرخ ارز در طول دوره تحقیق، بخش خصوصی تمایل کمتری به سرمایه‌گذاری در بخش مسکن نشان داده است. به‌نظر می‌رسد، در دوره‌هایی که نوسان نرخ ارز افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاران بخش مسکن ترجیح دهند منابع مالی خود را صرف خرید ارز کنند. این امر نیز ممکن است نوسانات نرخ ارز ناشی از رکود احتمالی در بازار مسکن و وجود بازدهی بیشتر در بازار ارز باشد.

فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی

فرض استاندارد ادبیات تجربی آن است که رابطه انتقالی نرخ ارز( PT )، خطی و متقارن است. به این معنی که تغییرات زیاد و اندک نرخ ارز و افزایش نوسانات نرخ ارز و کاهش ارزش پول، اثر یکسانی دارند. در این مقاله فروض مذکور بااستفاده از داده­های ماهانه سری زمانی اقتصاد ایران طی دوره فروردین1376 تا آذر 1389برای قیمت­های صادراتی آزمون می­شود. در این راستا تکانه­های مثبت و منفی نرخ ارز با معیار مورک [1] و تغییرات زیاد و اندک نوسانات نرخ ارز نرخ ارز با تعیین یک حد آستانه از یکدیگر تفکیک شده است. نتایج حاکی از آن است که واکنش قیمت­های صادراتی به افزایش وکاهش ارزش پول نامتقارن است. به_­طوری­که عکس­العمل قیمت­های صادراتی نسبت به شوک­های منفی نرخ ارز(کاهش ارزش پول) بیشتر از شوک­های مثبت (افزایش ارزش پول) است.

حد آستانه­ای تغییرات نرخ ارز در اقتصاد ایران 3/1% برآورد می­شود، به­طوریکه واکنش قیمت­های صادراتی در اطراف این حد نیز نامتقارن به­دست آمده است. به­علاوه، زمانیکه اثر اندازه و جهت با هم ترکیب می­شود، عدم­تقارن واکنش قیمت­های صادراتی به افزایش وکاهش زیاد و اندک ارزش پول نیز مورد تأیید قرار می­گیرد. بنابراین پیشنهاد می­گردد؛ به­منظور افزایش کارایی سیاست­های ارزی کشور، عدم­تقارن و رابطه غیرخطی بین قیمت­های صادراتی و نوسانات نرخ ارز نیز مدنظر قرار گیرد.

نوع مطالعه: كاربردي | موضوع مقاله: تجارت و مالیه بین الملل
دریافت: 1390/12/2 | پذیرش: 1391/12/20 | انتشار: 1391/12/20